Oud-Zuilen, Utrecht

Westbroekse Molen

Foto van Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Westbroekse Molen

1753
Grondzeiler
Achtkante molen
Poldermolen
Nedereindsevaart 3
3611 AV Oud-Zuilen
X: 132964 Y: 460715
N 52.134197 O 5.065351
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Utrecht
Stichtse Vecht
Oud-Zuilen
Gemeente Maarssen, sectie D, nr. 170
Stichting De Utrechtse Molens
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
2019: 210.739
2018: 188.300
2017: 198.620
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 208.904
  • 2015: 278.313
  • 2002: 81.970
Bemalen van het waterschap Westbroek, thans op vrijwillige basis

Groot maar er is veel beplanting in de omgeving

Paul van Kleinwee / Vincent Bart
06-50678410 / 06-16212528

Woensdag en zaterdag 10.00 - 16.00 uur.
In deze molen is ook het Informatiecentrum Polderbemaling ondergebracht.

Fietsroute in de buurt van Westbroekse Molen via fietsnetwerk.nl
844
01055
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Westbroekse Molen

Constructie

Constructie

Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet

Gedekt met riet

27,50 / 27,70 m.
Systeem Fauël op beide roeden; op de binnenroede bovendien automatische remkleppen

In 1930 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker.
In 1963 werd dit weer gewijzigd in Oud-Hollands.
Bij de grote restauratie van 1983 werd op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken) aangebracht; de binnenroede kreeg daarbij automatische remkleppen.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

48 ijzeren rollen; kruirad
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok; kneppel; pal

Geheel compleet met moderne overbrenging naar de vijzel.
Vijzel Ø 2,00 m.; lengte gangen 4.50 m.; vijzelbalk Ø 1.00 m; totale inhoud 4.5 ton water. Capaciteit 1 m3 per end.

Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen
Een vertragingskast onderin de molen zorgt uiteindelijk voor een overbrenging van 1 : 1,84.

Aardige baard, donkergroen geverfd, met uitgesneden links "HVZ17" en recht "53IVZ"met daartussen het wapen van de Heren van Zuilen. Hieronder het jaartal '1890'.

Met 'HVZ' en 'IVZ' worden beide bouwers, de broers Heijman en Johannis van Zeijl, bedoeld.

Heijman en Johannes van Zijl, Lexmond (1753)

Westbroekse Molen

Verwijzingen

Westbroekse Molen

Geschiedenis

Geschiedenis

Het waterschap Westbroek kwam in 1863 tot stand door samenvoeging van de polderdelen: Te Veenwaard, Kerkeindsche Polder, de oostelijke delen van Het Zek en van het Binnenweg, benevens alle landen in het deel Buitenweg, plus de grootste, namelijk de Molenpolder.
De naam Molenpolder duidt op het bestaan in deze polder van een molen, waarvan nog rekeningen uit 1649 bewaard zijn gebleven. Van de Westbroekse Watermolen zijn vanaf 1663 rekeningen bewaard gebleven. In de jaren 1672-1674 (toen bezetten Franse troepen de huidige provincie Utrecht) zijn er nogal wat molens in de Vechtstreek door hun toedoen in vlammen opgegaan.
In 1743 werd de oude Westbroekse Molen (mogelijk was dit een wipmolen), die vlak bij de Vecht stond, verplaatst naar de standplaats van de huidige molen. Het vermoeden is groot dat dit een achtkante binnenkruier is geweest, die in 1753 afbrandde. Besloten werd om voor Westbroek, nu zonder het gebied Buitenweg, één molen te herplaatsen. Tot 1830, toen de naburige wipmolen werd gebouwd, had de polder Buitenweg geen eigen bemaling.

In 1890 werd het houten scheprad vervangen door een metalen exemplaar. In 1913 brandde de molen van de Molenpolder af en werd niet vervangen: de bemaling werd overgenomen door het Waterschap Westbroek. Wél werd een hulpgemaal, voorzien van een Kromhout dieselmotor, in een nieuw gebouwtje geplaatst.

In 1930 werd de molen totaal verdekkerd, hetgeen inhield: Dekkerwieken op beide roeden, dekkerlager onder de bovenas, wijziging bovenwiel en rondsel door het plaatsen van een stalen voorvelg en dito kroonwiel, koningspil gedeeltelijk uitgevoerd in staal, scheprad vervangen door dekkerpompen type 90 en type 60 (de aanduiding slaat op de diameter van de waaier) en het aanbrengen van een groot drijfwiel plus een elektromotor (die laatste voor dagen met te weinig wind).

In 1947 werd besloten, de windkracht niet langer te gebruiken: de molen kreeg een snellopende dieselmotor, afkomstig uit een motortorpedoboot. Deze motor, feitelijk volstrekt ongeschikt voor toepassing op een gemaal, heeft met vallen en opstaan gefunctioneerd tot de bouw van het nieuwe Van Eijkgemaal in 1970/71.

De molen intussen onderging in 1963 als stilstaand monument nog een herstelbeurt en werd in 1974 in verkocht aan de Stichting De Utrechtse Molens.

In 1983 volgde een zeer ingrijpende maalvaardige restauratie: de Dekkerpompen werden vervangen door een vijzel. Deze laatste kan via tandwielkasten op windkracht worden aangedreven. Sindsdien is de molen officieel reservegemaal en op vrijwillige basis regelmatig in bedrijf.

De vorige lange spruit was een bijzondere: gemaakt door Pot in 1899. Helaas moest deze in 2005 vervangen worden.
Nog een opmerkelijk detail: tot 2009 zat in het buikstuk van de vang een kloostermop (oude grove baksteen) ingelaten met het doel: het schoonhouden van de voering rond het bovenwiel! Sinds het buikstuk is vernieuwd wordt dit onderdeel los in de molen bewaard.

Eind 2021 heeft men deze molen, net als vele andere van de SDUM, preventief stilgezet: onderzoek naar de kwaliteit van de roeden had problemen aangetoond. Vervanging van de roeden hier door nieuwe geklonken exemplaren is voorzien voor het einde van 2023.


Westbroekse Molen

Aanvullingen

Aanvullingen

Het Dekkerlager, bij de kleine buurmolen zonder meer een succes, voldeed bij deze grote molen niet. Op een dag begaf de metalen kraag rond de hals het met een enorme knal, die naar verluidt tot in de verre omgeving te horen was.

Deze molen is vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

© 

Henk ten Bos (2-11-2018)

Westbroekse Molen

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Westbroekse Molen

Actuele foto's

Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Frits Kruishaar (5-5-2012) | Database Nederlandse molens
© Frits Kruishaar (5-5-2012)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Matthieu Hoogduin (13-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (13-4-2019)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Piet Glasbergen (4-6-2013) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (4-6-2013)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Piet Glasbergen (16-10-2018)Een bijzondere situatie met de Buitenwegse Molen (kleinste molen van de provincie) en de Westbroekse (grootste molen van de provincie) zeer dicht bij elkaar. | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (16-10-2018)
Een bijzondere situatie met de Buitenwegse Molen (kleinste molen van de provincie) en de Westbroekse (grootste molen van de provincie) zeer dicht bij elkaar.
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Henk ten Bos (2-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Henk ten Bos (2-11-2018)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Arie Verhoeff (11-9-2010) | Database Nederlandse molens
© Arie Verhoeff (11-9-2010)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Matthieu Hoogduin (13-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (13-4-2019)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Piet Glasbergen (4-6-2013) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (4-6-2013)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Piet Glasbergen (4-6-2013) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (4-6-2013)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)De overbrenging van de koningsspil (rood) naar de vijzel | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
De overbrenging van de koningsspil (rood) naar de vijzel
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Arie Verhoeff (11-9-2010)Het in de tekst genoemde buikstuk met kloostermop. | Database Nederlandse molens
© Arie Verhoeff (11-9-2010)
Het in de tekst genoemde buikstuk met kloostermop.
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
Westbroekse Molen, Oud-Zuilen, Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (15-1-2020)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.