De Hoge Molen
2957 LA Nieuw-Lekkerland
N 51.885853 O 4.649076
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zeer groot
Niet te bezichtigen
Zeer groot
Niet te bezichtigen
Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van 2,25 m.
Gedekt met riet
Van 1944 tot 1966 had 'De Hoge Molen' op beide roeden het systeem Van Bussel.
Bij de grote renovatie en vervijzeling van 1965/66 werd het systeem Fauël (fokwieken) aangebracht, hier als 'vaste' fokken, dus zonder remkleppen of steekborden. Pas later, bij een vernieuwing van de fokken, zijn in twee etappes steekborden aangebracht.
|
|
|
Stalen vijzel Ø 1,80 m.
Woning in de molen
Bovenwiel 71 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,8 cm.
Onderwiel 41 staven
Vijzelwiel 47 kammen, steek 12,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,94
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift 'Anno 1740'
Gevelsteen met daarin ingekrast:
J:L van N:L Vliet
den: eersten
Grtpaal : geheyt :
D : 19.M : 8. A0 : 1739
De polder Nieuw-Lekkerland had voorheen een getrapte bemaling met een lage en een hoge boezem: twee ondermolens maalden het polderwater in de lage boezem en één bovenmolen (deze molen) bracht het vervolgens in de hoge boezem.
De groep van drie molen kwam in 1942 buiten bedrijf, één van de ondermolens inmiddels verdwenen en met name de Hoge Molen verkeerde in slechte staat, toen in 1965 en 1966 een grote restauratie met ombouw plaatsvond: het scheprad werd verwijderd, de achterwaterloop geheel herzien en voorzien van een vijzel, die rechtstreeks vanaf polderpeil kon malen. Onder- en vijzelwiel kwamen van de in 1955 gesloopte poldermolen van 'De Vereeniging' te Pieterzijl (Gr.). Beide roeden kregen fokken.
De getrapte bemaling van deze polder kwam aldus te vervallen en de overgebleven ondermolen, de Lage (of Kleine) molen, verloor zijn functie.
De Hoge Molen herkreeg de functie van hoofdbemaling van de polder en bleef dat tot 1981. Tegenwoordig wordt de molen nog regelmatig op vrijwillige basis in bedrijf gesteld.
Een in de nabijheid van de molen staand motorgemaal bracht tot februari 1997 het polderwater rechtstreeks in de hoge boezem. De polder loost nu via een vijzelgemaal (aan de noordelijke boezemkade) rechtstreeks op de Lage boezem van de Overwaard.
Volgens overlevering vond in 1872 bij deze molen asbreuk plaats waarna, vanwege het spoedeisende karakter van het herstel, een houten as werd gestoken (die men kennelijk nog had liggen of aan kunnen kopen). De huidige bovenas, van 1854, kon dus niet origineel voor deze molen gemaakt zijn. Archiefonderzoek anno 2016 heeft het verhaal min of meer bevestigd: de polder heeft in november 1879 een gietijzeren bovenas aangekocht van één van de gesloopte molens van de polder Schuwagt te Lekkerkerk en deze vervolgens op reserve gelegd. Aan te nemen is, dat de houten bovenas op dat moment nog voldeed. De huidige bovenas zal dus op zijn vroegst in 1880 zijn gestoken.
Minstens zo opmerkelijk is de mededeling, dat deze molen in 1916 de wateras kreeg van buurmolen de Lage Molen. De reden moet haast wel zijn geweest dat de toenmalige wateras van de Hoge Molen was gebroken of anderszins onbruikbaar geworden.
In december 2018 kreeg deze molen een nieuwe buitenroede.
De naam „Hoge Molen" is duidelijk ontleend aan de functie: deze molen was van oudsher bovenmolen in een getrapte bemaling. Inmiddels is dit technisch gesproken geen bovenmolen meer, maar een poldermolen, maar de naam is gebleven. In het polderarchief staat deze molen bekend als "No. 1".
Tekst | | Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing) |
Foto's |