(stenen grondzeiler)

Stavenisse, Zeeland
bestaande molen

media-bestand
Molen 01875 (stenen grondzeiler) (Stavenisse)
Na buitenschilderwerk weer mooi wit! André van den Enden (10-5-2014).

korte karakteristiek

naam
(stenen grondzeiler)
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
adres
Molendijk 72
4696 BM Stavenisse
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate Nr
01875
inventarisnr
ZL013

locatie

plaats
Stavenisse
plaats aanduiding
gemeente
Tholen, Zeeland
kadastrale aanduiding
Gemeente Stavenisse, sectie F, nr. 799
geo positie
X: 59.651, Y: 400.999
N: 51.5898, O: 4.01125
biotoop waarde
Zeer groot
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molendijk 72
4696 BM Stavenisse
molenaar
Marc Polderman
telefoon
0166-692835 of 06-1074 5444
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museum informatie
gericht op scholen
nee
AKG lid
nee
bijzonderheden

levensloop

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
omwentelingen

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, geheel gewit
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 16der kunststenen; buil; regulateur; mengketel (met elevator); sleepluiwerk; hamermolen (met 10 pk elektromotor, buiten gebruik); op de luizolder een 24 pk elektromotor (voor het spoorwiel).

versieringen

Eenvoudige baard met het opschrift '1801'.

Boven de ZO-deur van de molen een gevelsteen met de tekst
DEEZE MOLEN IS GESTIGT
VOOR HUYBERT VAN ROSSEM
EN IACOMYNA EERLAND
EGTE LIEDEN,
WAAR VAN DEN EERSTEN
STEEN IS GELEGD
DEN J3 MAART J80J

kenmerken windmolens

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
36 ijzeren rollen; kruilier met rondgaande ketting
vlucht
21,50 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 62 kammen
Bovenschijfloop 29 staven, steek 11,3 cm.
Spoorwiel 69 kammen
Steenschijflopen resp. 22 en 23 staven, steek 9,8 cm.
Overbrengingsverhouding resp. 1 : 6,41 en 1 : 6,71

hoogte
wiekvorm
Systeem Van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx 472 buiten 1984 1984 buiten aanw. 21,50
Derckx 473 binnen 1984 1984 binnen aanw. 21,50
Pot 1583 buiten 1889 1942> buiten 1984 21,05(?)
Pot binnen ? binnen 1984 21,50
wiekverbeteringen

Sinds 1945 heeft deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel; sinds 1951 tevens met remkleppen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 99, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
99 1857 1928> aanw. 04,81

eigendom

eigenaar
Gemeente Tholen
eigendomsvorm
Gemeente
eigendomshistorie

Gemeente Tholen is eigenaar sinds 1976

geschiedenis

Voorganger van deze molen was een standerdmolen; deze werd, met nog veel meer molens in Zeeland en ook daarbuiten, slachtoffer van de beruchte orkaan van 9 november 1800.

Op 13 maart 1801 werd de eerste steen voor de huidige molen gelegd. De molen van Stavenisse is gebouwd voor Huybert van Rossem. De bouwheer van de stenen korenmolen verkocht deze in 1828 aan H. Roozemond. In 1857 deed deze de molen aan zijn zoons over met het recht van vruchtgebruik. Zijn naam staat ingehakt in een draagbalk van de eerste zolder. In 1888 werd de molen verkocht aan J. Dijkman, vervolgens in 1895 aan A. Hoek. In 1906 werd J.L. Meyer eigenaar.

In 1918 kocht J.W. v.d. Slikke de molen en vanaf 1948 exploiteerde hij samen met zijn zoon (die in 1963 in de molen zou verongelukken) de firma W. v.d. Slikke & Zn.
Van der Slikke bewees ten tijde van de watersnoodramp van 1953 in het zwaargetroffen Stavenisse nog onschatbare diensten door, als een van de weinige autobezitters aldaar, met zijn bestelwagen tientallen mensen te redden.

Tot 1964 waren beide koppel stenen in gebruik voor boeren- en bakkersgemaal. Toen was dit afgelopen en verwierf de Rotterdamse Transport Mij. Scaldia de molen.
Dit bedrijf vroeg vergunning aan om de molen in te richten als vakantieverblijf. Nadat die vergunning inderdaad werd verleend, gebeurde er opvallend genoeg daarna vrijwel niets: alleen de mengketel op de begane grond verdween, maar er volgde geen verbouwing en zo bleef het binnenwerk dus compleet. Wel volgden 20 jaar stilstand en licht verval.

De verbouwingsplannen bleven uiteindelijk achterwege en in de jaren 1983/84 volgde een restauratie die recht deed aan deze molen als maalwerktuig. Daarna werd er weer gedraaid.

In de zomer van 2004 volgde een fikse opknapbeurt: de roeden opnieuw opgehekt, kuip en rolvloer grotendeels vernieuwd, bovenwiel en -as rechtgezet en de vanouds slecht werkende vang gereviseerd. In november 2006 werden korte spruit, staartbalk en een korte schoor vervangen.

In 2009 en 2010 volgde weer een grote onderhoudsbeurt: roeden doorgehaald, kapbedekking vernieuwd, voorkeuvelens gedeeltelijk vernieuwd, gedeeltelijk nieuwe kruisarmen in het bovenwiel, twee nieuwe vangstukken en vang geheel nagezien, Busselneuzen gedeeltelijk vernieuwd en onderhoud aan het binnenwerk, kruilier en een schilderbeurt.

In juli 2011 werd begonnen met het metselwerk. Hierdoor moest de molen enige tijd stilstaan. Het werk werd in december van dat jaar opgeleverd: zo'n 8000 stenen zijn vervangen en de romp is voor ongeveer de helft opnieuw gevoegd.

In het voorjaar van 2023 viel het besluit, deze molen (en daarnaast nog enkele anderen op Tholen) stil te zetten totdat meer duidelijkheid was over de betrouwbaarheid van de roeden.

Relatief laat, in 1962, werd deze molen voor het eerst in zijn bestaan gewit: tot dan toe was de stenen romp alleen gepleisterd. Verder valt het galghout op de staart sterk op; dit is in deze regio ongebruikelijk.

De bovenas uit 1857, waarop de namen van de polderschout, fabriek, waardsman en twee heemraden zijn meegegoten, heeft een wipmolen en zijn opvolger, een stenen grondzeiler, van de polder Giessen-Oude Bovenkerk (ZH) gediend. Die laatste werd in 1928 onttakeld. De as moet dus in of na 1928 in Stavenisse zijn gestoken.


aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft, voor zover bekend, nooit een naam gehad. Vrijwel alle plaatsen op Tholen hadden (of hebben) twee molens, Stavenisse had er altijd maar één. Een naam was daarom niet echt nodig.

advertentie afbeelding

foto's

foto's