De Paiser Meul

Peize, Drenthe
bestaande molen

media-bestand
Molen 04264 De Paiser Meul (Peize)
Ronald Bakker (16-2-2019)

korte karakteristiek

naam
De Paiser Meul
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
adres
Molenpad 1
9321 CA Peize
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate Nr
04264
inventarisnr
DR019

locatie

plaats
Peize
plaats aanduiding
gemeente
Noordenveld, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Peize, sectie G, nr. 356
geo positie
X: 228.921, Y: 574.075
N: 53.14831, O: 6.49209
biotoop waarde
Groot
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenpad 1
9321 CA Peize
molenaar
Roelant van Eijk / Thijs Duursma
telefoon
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museum informatie
gericht op scholen
nee
AKG lid
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel maalstenen; kammenluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, zonder opschrift

kenmerken windmolens

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; kruilier met rondgaande ketting
vlucht
21,40 m.
vang
Vaste Vlaamse blokvang; vangbalk met duim; vangstok; pal
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 42 kammen
Spoorwiel 102 kammen
Steenschijflopen 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,58

N.B. Bovenwiel en -bonkelaar zijn conisch werkend

hoogte
van de stelling: 8,90 m.
wiekvorm
Oud-Hollands met zeilen (t.). Normaliter zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden; buitenroede bovendien met remkleppen
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Brunia 58 binnen 1972 1972? binnen aanw. 21,40
Brunia 59 buiten 1972 1972? buiten aanw. 21,40
Fransen buiten 1923 1923? buiten 1971? 21,50
wiekverbeteringen

Waarschijnlijk heeft de molen vanaf de bouw te Peize zelfzwichting gehad en wel op de buitenroede. De binnenroede had zeilen.
Vóór 1927 is de molen op beide roeden voorzien van zelfzwichting. In 1936 werden de roeden voorzien van het systeem Dekker, wederom met zelfzwichting en nu ook dwarskleppen.
Bij de grote restauratie van 1972/73 werd op de nieuwe roeden Oud-Hollandse ophekking (met zeilen) aangebracht. In 1980 werd de zelfzwichting (met Oud-Hollandse voorzomen) in ere hersteld.

In maart 2022 heeft men de kleppen van de zelfzwichting tijdelijk verwijderd en een Oud-Hollandse ophekking gerealiseerd. Dit omdat eerst beide nu ruim 50 jaar oude roeden dienen te worden vervangen. Als de nieuwe roeden gestoken zijn zal de molen opnieuw zelfzwichting krijgen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Koning ? aanw.

eigendom

eigenaar
Stichting het Drentse Landschap
eigendomsvorm
Stichting
eigendomshistorie

Op 12 mei 2016 droeg de gemeente Noordenveld deze molen, met nog twee andere molens binnen die gemeente, over aan de Stichting het Drentse Landschap.

geschiedenis

De geschiedenis van deze molen begint iets later dan tot 2007 werd aangenomen: niet in 1893, maar pas in 1898 werd deze molen gebouwd. In april van dat jaar vroegen de heren Kornelis de Jonge, bakker, Jan Staal, Henderikus Douwes, Jan Luinge Zan., landbouwers en Roelof Staal, bakker aan de gemeenteraad van Peize toestemming om een molen te mogen oprichten. De vergunning werd reeds op 11 mei verleend. Christiaan Bremer bouwde vervolgens de molen.
Deze molen was niet nieuw, maar afkomstig uit Enumatil en had daar gediend als pel- en oliemolen.

In 1936 volgde een restauratie door Th. Bremer; hierbij werden Dekkerwieken aangebracht. De molen werd dat jaar eigendom van de Coöp. zuivelfabriek en graanmaalderij De Goede Verwachting.
In 1955 volgde stilstand en raakte de molen in verval. In 1961 kreeg de molen een nieuwe stelling maar daar bleef het bij: de molen kwam niet opnieuw in bedrijf. De kleppen van de zelfzwichting werden verwijderd en zo stond de molen een tijdland doelloos.

In 1967 kocht de toenmalige gemeente Peize de molen aan. Inmiddels was de toestand behoorlijk slecht geworden.

In 1971/1972 restaureerde molenmaker Alserda, opvolger van de bekende molenmaker Dijk uit Leek, uit Doezum de molen; bij die gelegenheid werd de typische Groninger houten bekleding op de romp vervangen door een rietdek. Daarmee verdween ook de kroonlijst langs het boventafelement.
De Oud-Hollandse ophekking (met zeilen) die de molen toen kreeg heeft men later weer vervangen door zelfzwichting (niet meer met het systeem Dekker, maar met Oud-Hollandse voorzomen.
Na die restauratie is er weer volop gemalen voor bakkers en particulieren.

50 jaar na de grote restauratie was deze nog steeds geregeld malende molen aan herstel toe: de kleppen van de zelfzwichting waren slecht en werden daarom verwijderd. NIeuwe kleppen waren evenwel nog niet aan de orde, omdat ook beide 50 jaar oude Brunia-roeden dienden te worden vervangen. Pas als dat laatste gebeurd is, heeft het zin om weer zelfzwichting aan te brengen. Dus heeft 'Peize' nu tijdelijk Oud-Hollandse ophekking met zeilen!


aanvullingen

toelichting naam

De naam van deze molen is in de praktijk ontstaan en feitelijk niet meer dan een aanduiding.

advertentie afbeelding

foto's

foto's