De Gooijer

geschiedenis

Deze molen werd in eerste instantie in 1775, als hulp bij het bemalen van de toen in volle vervening zijnde Nijkspolder aan De Linde achter Blesdijke, gebouwd. Toen hij zijn taak daar had volbracht werd hij in 1836 afgebroken, om in Noordwolde als korenmolen te worden opgebouwd. Daar stond hij bekend als 'de molen van Menger'.

In 1917 werd hij wederom verplaatst, terug naar de Linde en opnieuw als poldermolen, nu ter vervanging van een nog vrij nieuwe spinnekop die op 11 juli 1917 na blikseminslag was afgebrand. Luttele weken daarvoor, 13 juni 1917, was in 'De Molenaar' het korenmolentje te Noordwolde voor de sloop te koop aangeboden. Op zijn derde locatie kreeg hij een bemalingstaak voor de Dr. Jan C. Driessenpolder.

Toch moet de molen al betrekkelijk vroeg buiten bedrijf gekomen zijn. Foto's uit de vroege jaren '50 tonen de molen met slechts één roede. In 1957 volgde een flinke opknapbeurt, waarbij de molen voor het eerst een ijzeren bovenas kreeg. Gedraaid werd er daarna vermoedelijk niet.
Pas veel later is er, onder invloed van vrijwillig molenaarschap, weer gedraaid maar in de loop van de jaren '80 ging de toestand opnieuw achteruit.

In 1990/91 vond een grote restauratie plaats. Er kwam een geheel nieuwe gietijzeren as (de in 1957 gestoken as vertoonde een scheur) en ook werden twee nieuwe ijzeren roeden gestoken. De veldmuren werden afgebroken en vervolgens geheel opnieuw gemetseld, zij het in een iets andere vorm dan daarvoor.
Sinds deze laatste grote restauratie kan de molen naar keuze op de boezem of in een circuit malen. Door middel van een grote schuif kan het water rechtdoor (naar de boezem) of naar links (het circuit) worden uitgemalen. In dat laatste geval heeft de molen een maalcircuit van 2,5 km!).

In het voorjaar van 2021 constateerden de molenaars dat de molen snel verzakte: het wiekenkruis liep in een bepaalde positie aan op het dek van de vijzelbak, uiteraard een zeer ongewenste situatie. De molen moest worden stilgezet.
De inactiviteit heeft niet lang geduurd: in november 2021 stortte men rond de molen een nieuwe achtkante fundering in beton. Daarna moest enige tijd worden gewacht tot deze was uitgehard. Begin maart stond de molen weer recht, dat wil zeggen: op klossen op de veldmuren op de nieuwe fundering. Daarna moest uiteraard het metselwerk worden aangevuld.
Na de rechtzetting heeft men het gehele gaandewerk opnieuw moeten stellen en de 'utskoat' (de voorwaterloop in het Frysk) ontdaan van veel rommel. De 9 april, de zaterdag dat zoveel mogelijk molens in Nederland en elders tegelijk zouden draaien, kon 'De Gooijer' weer meedoen. 22 april volgde de officiële ingebruikname.

Technische details:
De lange spruit is tussen bovenwiel en windpeluw aangebracht, tamelijk uitzonderlijk voor een molen in het noorden van het land.
Opmerkelijk: één van de draaipunten van een kaapstander, daterend uit de korenmolenperiode in Noordwolde, is hier nog steeds, nu uiteraard volkomen onnut, aanwezig. Met zo'n kaapstander lichtte men vóór het scherpen de steenspil.