Molen Windlust, Nootdorp

Nootdorp, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Windlust
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Oudeweg 70
2631 PB Nootdorp
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03525
oude dbnr.
B1071
Meest recente aanpassing
| Bezoekmogelijkheid
media-bestand
Molen 03525 Windlust (Nootdorp)

Cock Weerheim (2-3-2022) 

locatie

plaats
Nootdorp
gemeente
Pijnacker-Nootdorp, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Nootdorp, sectie C, nr. 5251
geo positie
X: 87519, Y: 450328
N: 52.03717, O: 4.40371
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
De molen staat van Zuid tot W helemaal vrij; op NW staat dichtbij een hoog huis, op NO enige huizen en een paar bomen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Oudeweg 70
2631 PB Nootdorp
molenaar
Cock Weerheim / Fred Heidt / Dick Steeneveld / Dirk Pereboom / Albert van der Steen
telefoon
015-3108775 / 06-42635753
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

2e en 4e zaterdag van de maand, verder op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Scholen na afspraak. 

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Windlust via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der (O) en één koppel 16der kunststenen (W), beide vernieuwd in 1988; regulateur (voor beide koppel); sleepluiwerk.

versieringen

Aardige baard, wit geverfd met enige groene en deels rood opgevulde krullen en het opschrift 'Anno' '1781' en in kleinere letters daaronder 'Windlust'.
N.B. De oude baard, die aan de voormalige graanschuur hing, heeft ondertussen een plaats gekregen in de molen.

Sierlijke achterbaard, origineel geverfd. 

Eenvoudige gevelsteen met de tekst:
"De eerste steen gelegd
door
Leendert Blonk
Oud 5½ jaar
17 aug. 1885"

In de onderbouw een herdenkingssteen met de tekst:
"Ter gelegenheid
van de restauratie
29 mei 1989
J.L. de Wolf
eigenaar"

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 42 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
22,50 / 22,60 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 61 kammmen
Bovenschijfloop 32 staven
Spoorwiel 64 kammen
Steenschijflopen 23 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,30

hoogte
van de stelling 2,90 m.
wiekvorm
Binnenroede systeem Fauël met automatische remkleppen; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 556, Derckx
Derckx
✉︎ 556 buiten 1987 1987 buiten (aanw.) 22,60
Derckx ✉︎ 557 binnen 1987 1987 binnen (aanw.) 22,50
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1976 22,50
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1976 22,50
molen heeft problemen met de roeden
wiekverbeteringen

In 1908 is de molen op beide roeden voorzien van zelfzwichting. Deze kon via de doorboorde as worden bediend. Rond 1933 is de zelfzwichting van de buitenroede verwijderd en keerden de zeilen daar terug.
In 1947 kreeg de binnenroede het systeem Fauël (fokwiek) met bedienbare remkleppen en verdween de zelfzwichting.
Bij de grote, in 1989 voltooide, restauratie kreeg de binnenroede opnieuw fokken, nu met automatische remkleppen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1429, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1429 1894 aanw. 04,67
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

afkomstig van
omwentelingen
geschiedenis

Op de plaats waar nu de Windlust staat, heeft vanaf ongeveer 1625 een wipkorenmolen gestaan. Toen die molen gebouwd werd, stonden er in Nootdorp 28 huizen. Deze wipkorenmolen werd in 1880 gekocht door Huibert Blonk, molenaar in Zegwaard (Zoetermeer). Diens oudste zoon Arend werd de molenaar van de Nootdorpse Windlust.

In 1885 kocht Huibert Blonk de rietgedekte, achtkante run- en snuifmolen Windlust die in 1781 op de Hopsteegse toren van de stadswal van Delft gebouwd was. Die windmolen was daar overbodig geworden, omdat men was overgegaan op stoomkracht.
In Nootdorp brak men de oude wipkorenmolen af en metselde op diezelfde plek een stenen onderbouw. Hierop zette men het achtkant van de Delftse Windlust weer in elkaar, opdat die voortaan als korenmolen kon dienen.
Huibert Blonk zag de nieuwe molen van zijn zoon niet lang malen: hij overleed in maart 1886. Bij de verdeling van de boedel werd de molen uiteindelijk aan Arend Blonk toegewezen.
Arend Blonk overleed al in februari 1898, amper 44 jaar oud. Een jaar later zette zijn weduwe de molen te koop. Nieuwe eigenaar werd Arie Verploegh (die onder Blonk knecht was geweest). 

In 1908 onderging de molen een interessante wiekverbetering: beide roeden kregen zelfzwichting. In 1919 verkocht Verploegh de molen aan de coöperatie Ons Belang. Enkele jaren later werd Hendrik Jongste daar molenaar (en zou dat ongeveer 40 jaar blijven). In 1943 verkocht de coöperatie de molen aan Dorus Kortekaas; Jongste bleef huurder.

In 1947 werd historie geschreven toen deze molen als tweede in Nederland - de eerste was Oeffelt - op één roede fokwieken kreeg. De opleving hierdoor duurde maar enkele jaren: vanaf 1951, na de aanschaf van een hamermolen, maalde de molen al veel minder en een jaar later stopte dit geheel. 

In 1955 werd Hendrik Jongste, toen al 71 jaar oud, eigenaar. Na zijn overlijden (1963) werd Gerard van Rijswijk dat. Deze zat vol goede bedoelingen maar had middelen noch kennis om de molen in een betere staat te brengen. Zijn pogingen om de stelling te vernieuwen leverde een vooral hilarische 'kleurstelling' op en het verval kon niet worden gestopt.

Pas in 1974, toen het echtpaar Koos en Bep de Wolf-van Domburg molen, woonhuis en graanschuur kocht, braken er betere tijden aan. Eerst lieten zij de oude molenaarswoning afbreken en op die plaats een nieuw huis bouwen maar daarna kreeg de molen alle aandacht, wat hier wilde zeggen: consolidatie. De romp werd provisorisch waterdicht gemaakt en in juli 1976 ging beide roeden eruit. 

Toen waren evenwel nog bijna 10 jaar te gaan: pas in 1987 waren voldoende financiële toezeggingen binnen om met de restauratie te beginnen maar toen ging het ook snel. In februari 1987 takelde de firma Verbij de oude kap naar beneden om die in november, mét daarin ook een nieuw bovenwiel, geheel hersteld weer te plaatsen. In december volgden de nieuwe roeden. In de zomer daarvoor was de romp al met nieuw riet gedekt. 

Het maalwerk moest evenwel ook grondig worden herzien: de drie koppel maalstenen (twee origineel en één later toegevoegd) waren niet bruikbaar meer. Twee koppel geheel nieuwe kunststenen, fabrikaat Van Hees, werden geplaatst.
Op 29 mei 1989 werd de molen feestelijk in bedrijf genomen. Zijn wederopstanding had ƒ 480.000,-- (€ 220.000,--) gekost.

Begin 1995 werd in de voormalige graanschuur eetcafé De Vang geopend. Op 28 april 1998 vond de oprichting plaats van de Stichting Vrienden van de Windlust te Nootdorp (VWN). Eind 1999 werd Leen van der Lee uit Delft eigenaar van molen en graanschuur en in april 2000 nam de stichting het beheer van alle molenzaken van hem over. Sinds 2 september 2008 zijn molen en voormalige graanschuur eigendom van de Stichting. 

Het uit 1987 daterende bovenwiel werd eind 2019 geschrooid, d.w.z. weer geheel rond gemaakt, dit uiteraard nadat de voering was verwijderd. Na het schrooien kreeg het wiel een nieuwe voering. 
Begin 2021 kreeg de vang een nieuw buikstuk, juni-juli daarna is de molen geheel geschilderd, zijn de roeden doorgehaald en raamkisten vervangen. In het voorjaar van 2022 volgde een nieuw kruirad en in 2023 werd het luiwerk grondig nagekeken. 

In januari 2024 bleek na onderzoek (ook) voor deze molen dat beide roeden lasfouten vertoonden. Vervolgens heeft men deze molen stilgezet. 

aanvullingen

toelichting naam

De molen heette te Delft al "Windlust" en heeft die naam als het ware 'meegenomen' naar Nootdorp.

wetenswaardigheden

Begin 2022 kreeg De Roos te Delft een nieuw koppel blauwe stenen en was toen enige tijd niet maalvaardig. Geen nood: in Nootdorp maalde men, in de zeer windrijke februarimaand, tijdelijk zo nodig met twee koppel om toch aan de vraag voor de Roosmolen te kunnen voldoen. 
Ook toen beide roeden van De Roos slecht bleken en die molen niet meer mocht draaien (zomer 2022) maalde de Windlust wederom voor Delft!

literatuur

Aart Struijk en Tinus Verwijmeren, 'De korenmolen Windlust van Nootdorp. Verleden, heden en toekomst'. Nootdorp 2015.

foto's

foto's