- naam
- Fortuna
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen, pelmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Voorlopig niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis').
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- adres
-
Schippersstraat 2A
9804 PN Noordhorn - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00430
- oude dbnr.
- B349
- Meest recente aanpassing
- | Geschiedenis
Molen Fortuna, Noordhorn
Noordhorn, Groningen
b
locatie
- plaats
-
Noordhorn
- gemeente
- Westerkwartier, Groningen
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Zuidhorn, sectie E, nr. 906
- geo positie
-
X: 222298, Y: 586292N: 53.25907, O: 6.39589
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Schippersstraat 2A
9804 PN Noordhorn - molenaar
- Klaas Hekker
- telefoon
- 06-15194640
-
klaas.hekker@gmail.com
- website
- www.molenfortuna.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- nee
- openingstijden
Voorlopig niet te bezichtigen.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Fortuna via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met horizontale houten delen, op gemetselde onderbouw.
- kap
- Gedekt met verticale houten delen.
- inrichting
Twee koppel 17der kunststenen; twee pelstenen; kammenluiwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, wit geverfd, met klein de jaartallen '1890' en '1983' en daaronder op een aparte plank in houtsnijwerk: 'Fortuna'.
Heel mooi en tegenwoordig bijzonder is het Sluis-reclamebord op de stenen onderbouw.- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk. Kruilier met rondgaande ketting.
- vlucht
- 21,00 m.
- vang
- Hoepelvang (metaal). Vangbalk met duim; vangstok.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen
Spoorwiel 101 kammen
Pelschijflopen 21 en 22 staven
Steenschijfloop (NO) 33 staven (17der kunststenen)
Steenschijfloop (NW) 30 staven (17der kunststenen)
Kammenluitafel 31 kammen
Overbrengingsverhoudingen 1 : 8,93 en 1 : 8,52 (pelwerk); 1 : 5,68 en 1 : 6,25 (maalwerk).- hoogte
- van de stelling: 8.30 m.
- wiekvorm
- Binnenroede systeem Fauël met neusremkleppen via de doorboorde as bedienbaar, buitenroede systeem Van Bussel.
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 323 binnen 2018 2018 binnen aanw. 21,40 Straathof 324 buiten 2018 2018 buiten aanw. 21,40 Vaags 191 buiten 2008 2009 buiten 2018 21,40 Vaags 192 binnen 2008 2009 binnen 2018 21,40 Bremer ? buiten 1984 1984 buiten 2008 21,00 Bremer ? binnen 1962 1962 binnen 2008 21,00 Bremer 1 buiten 1951 1951 buiten 1984 21,00 onbekend ? binnen ? 1937 binnen 1962 21,00 - wiekverbeteringen
Na 1900 kreeg de molen op beide roeden zelfzwichting. Tussen 1932 en 1934 werd één roede verdekkerd in combinatie met zelfzwichting, de andere roede kreeg echter weer Oud-Hollands met zeilen. Lang duurde dit niet, want die zeilen maakten al snel weer plaats voor zelfzwichting.
Bij het herstel van 1951 werden beide roeden voorzien van het systeem Van Bussel met zelfzwichting, op de binnenroede ook met neusremkleppen.
In 1961 kreeg de binnenroede fokwieken. De zelfzwichting op deze roede verdween voor 1970 en werd vervangen door een zeilhekwerk, ook verdween enige tijd later de zelfzwichting op de andere roede. In 1984 bleef dit gehandhaafd.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1366 1890 1890 2023
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 41090
- inventarisnummer
- GR140
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Westerkwartier
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Voorlopig niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis').
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- molenmaker
- M. Noordewier, Niezijl (1890)
- afkomstig van
- voorganger
- omwentelingen
- geschiedenis
-
De molen werd in 1890 in opdracht van K. Homan gebouwd door molenmaker M. Noordewier uit Niezijl, ter vervanging van de op 25 juni 1890 afgebrande molen van rond 1800. Het achtkant kwam van de koren- en pelmolen van Elings te Grijpskerk.
Op basis van de herinneringen van wijlen molenaar Bakker is aan te nemen dat deze molen in 1951 de allereerste (gelaste) Bremer-roede kreeg. Tot dat jaar had de molen geruime tijd met één roede gestaan. In 1962 volgde nieuw herstel, waarbij ook de andere roede werd vervangen.
Eind 2007 werd de molen stilgezet omdat de binnenroede aan een zijde doorgeroest bleek. Onder grote belangstelling werden op 15 april 2009 twee nieuwe roeden gestoken door Jellema Molenbouw. Wederom zijn zij voorzien van Van Busselneuzen op de ene en fokken op de andere roede.
In de loop van 2009 en 2010 werd dit herstel uitgebreid met de plaatsing van een tweede koppel maalstenen, het uitlijnen en afstellen van het pelwerk, verbeteren van de vang en een grote schilderbeurt.
Helaas moest ook deze molen in 2017 worden stilgezet als gevolg van alle problemen rond de gedeelde roeden en het duurde even voordat nieuwe waren gemaakt. Op 12 september 2018 zijn deze gestoken.
Op zaterdag 3 juni 2023 brak bij deze molen omstreeks 15.00 uur de bovenas. Het wiekenkruis, op dat moment draaiend met vier halve zeilen, bleef hangen omdat de zwichtstang, aanwezig in deze doorboorde as, niet brak. Diezelfde avond heeft men het wiekenkruis, dat verder vrijwel intact bleef, weg kunnen takelen.
Inmiddels (voorjaar 2024) is er voor deze molen een nieuwe bovenas gegoten.
Eigenaren waren o.a.:
Gebr. Bakker (juli 1945-1964)
R. Bakker (1964-1971)
Gemeente Zuidhorn (vanaf 1971).
aanvullingen
- toelichting naam
Bij de grote herstelbeurt van 1951 bracht de molenmaker de naam 'De Specht' op een bord aan. Dit tot ongenoegen van molenaar Bakker, die de molen 'De Fortuin' had willen noemen.
De schilder die bij nieuw herstel in 1962 die naam moest aanbrengen, vergiste zich ook en zette 'Fortuna' op het bord neer, in plaats van 'Fortuin', wederom tot boosheid van de eigenaar.
Hierna is alsnog de naam De Fortuin toegepast en ook op het bord vermeld.
Sinds 2009 spreekt men echter officieel toch weer van "Fortuna" en is de naam "De Fortuin" weer van de molenromp verwijderd!- trivia
Een leuke bijzonderheid is dat de Fortuna niet alleen een deur op O en W heeft, maar ook een op N. Het verhaal gaat dat de vroegere molenaar hiermee zijn concurrent in Noordhorn zo beter in de gaten wilde houden!
Nog iets: op 13 mei 1916 zag Tiddo Klaas Muda, de later zeer bekend geworden pelmulder van Den Andel, in deze molen het levenslicht. Zijn vader Jan Alje Muda verkocht de molen, toen met één roede staand, in 1932 en verhuisde met zijn gezin naar Den Andel.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen