Molen De Volharding / Molen van Den Otter, Best

Best, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
De Volharding / Molen van Den Otter
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1884 / 2010
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molenstraat 1b
5683 BG Best
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Volharding / Molen van Den Otter via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
02613
oude dbnr.
B1323
Meest recente aanpassing
| Molenaar
media-bestand
Molen 02613 De Volharding / Molen van Den Otter (Best)
Piet Glasbergen (8-10-2018)

locatie

plaats
Best
plaatsaanduiding
gemeente
Best, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Best, sectie H, nr. 5027
geo positie
X: 155522, Y: 391168
N: 51.50952, O: 5.39472
biotoopwaarde
0 (onbekend)
landschappelijke waarde
Belangrijk; dominerende functie in het verder bijna niet van monumenten voorziene dorp Best.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenstraat 1b
5683 BG Best
molenaar
Hennie Willemsen / Leo Curvers / Henk Raijmakers / Jan Buijs / Tonny van Tilburg
telefoon
06-37354084
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Zaterdag 10.00 - 16.00 uur en op afspraak (zie website).

toegangsprijzen
winkelinformatie

Meelverkoop kan ook op bestelling via de e-mail. 

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak via info@molenbest.nl

bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der -kunststenen; sleepluiwerk; steenkraan.

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift "de Volharding"

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruilier
vlucht
25,50 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel.
overbrenging

Bovenwiel 63 kammen
Bovenschijfloop 28 staven
Spoorwiel 81 kammen
Steenschijven 31 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,88

hoogte
van de stelling: 7,10 m.
wiekvorm
Systeem Van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 226, Vaags
Vaags
✉︎ 226 buiten 2010 2011 buiten aanw. 25,60
Vaags ✉︎ 227 binnen 2010 2011 binnen aanw. 25,50
wiekverbeteringen

Vanaf de reconstructie heeft deze molen het systeem Van Bussel met remkleppen. Vóór 1938 was deze molen met Oud-Hollandse ophekking uitgerust.

 

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Geraedts ✉︎ 15 2009 2010 aanw. 05,60
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Nico Jurgens, Hoorn (ontwerp en bestek); Molenbouw de Jongh, Veldhoven (molenmakerswerk) (2010/2011)
omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Best is eigenaar sinds 1998.

geschiedenis

Toen in 1851 de molen gebouwd werd (die later "De Volharding" zou gaan heten) draaiden er in het dorp Best en in de naaste omgeving al verschillende windmolens. Dat waren nagenoeg allemaal standerdmolens.

Deze nieuwe molen was van een moderner type: een bovenkruier met stelling. Dat had allerlei voordelen: er was meer werk- en opslagruimte in de molen, door de grote inrijdeuren op de begane grond kon nu een paard met kar tot onder in de molen rijden, en door de grotere hoogte had de molen minder last van windbelemmering.

In 1884 brandde de molen ten gevolge van blikseminslag volledig uit. In het zuiden van het land werd er in die periode nog volop met windkracht gemalen, maar in het westen van het land werden molens al vaak afgedankt en vervangen door stoommachines. Zodoende kon men in Best voor het herstel een tweedehands molen aankopen, een voormalige poldermolen, waarschijnlijk uit de omgeving van Delft. Van die molen werden vele houten balken gebruikt om de zolders van de molen in Best te herstellen, en waarschijnlijk werden ook de kap, de staart en wieken en een aantal houten kamwielen hergebruikt. De balken uit die voormalige poldermolen zijn nog steeds in de Volharding te bewonderen en uit jaarringenonderzoek weten we dat ze uit 1763 dateren.

In 1904 besloot de toenmalige mulder, zoals de meeste van zijn collega's in die tijd, om een stoommachine in of bij de molen te plaatsen, om daarmee niet langer afhankelijk te zijn van de wind. Later volgden ook nog andere typen motoren, zoals een petroleum- en een dieselmotor, om aandrijfkracht voor de molenstenen te leveren. De wieken bleven meer en meer ongebruikt, en toen daar ook nog een technisch mankement bijkwam, werd het windbedrijf in 1936 gestaakt.

In 1938 werd de molen vervolgens van kap en wieken ontdaan. Binnen in de romp zette men het werk met motorkracht nog jaren voort. Nadat dit bedrijf was beëindigd volgde een periode van stilstand en ook onduidelijkheid over de toekomst van de molenromp.

Tóch heeft men al in 1991 een nieuwe stelling rondom de molen aangebracht maar tot verdere restauratie en reconstructie kwam het echter niet. Eigenaarswisselingen en gebrek aan eensgezindheid hielden de zaak op.

Pas in de jaren 2009-2011, de gemeente was inmiddels eigenaar, volgde dan uiteindelijk (en voor velen onverwacht) de volledige uitwendige completering en ook het inwendig herstel als molen.

De completering tot molen draagt een sterk regionaal - Brabants karakter. Het molentechnische werk is uitgevoerd door de molenmakersfirma De Jongh uit Veldhoven, terwijl het ontwerp voor de nieuwe kap en wielen (naar de vermoede oorspronkelijke toestand) is gemaakt door molendeskundige Nico Jurgens, afkomstig uit de omgeving van Eindhoven.

De molenmakerij is een zeldzaam ambacht, maar nóg zeldzamer is het vak van molensteenmaker. Er zijn nog maar drie fabriekjes van (kunst)molenstenen in West-Europa, en twee daarvan staan in Nederland. Eén van die twee is molensteenmakerij H. van Vugt & Zoon uit Best. Van Vugt heeft ook een koppel nieuwe stenen voor De Volharding geleverd.
Daarnaast mogen de persoon en de inspanningen van Gerard van Baardwijk, vrijwillig molenaar op de molen van Vessem en inwoner van Best, niet vergeten worden. Gerard heeft zich in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw op alle fronten sterk gemaakt voor het herstel van de molen in zijn woonplaats en er gegevens over verzameld. Helaas heeft hij de realisatie van het werk niet meer mogen meemaken: hij overleed in 2008. Tenslotte was ook de eerste nieuwe mulder die na de completering op De Volharding aantrad, Anja de Brouwer, uit Best zelf afkomstig.

Zo heeft Best er in 2011 een historisch monument van belang bij gekregen. Weliswaar is veel van de molen nieuw gemaakt, maar er zijn ook waardevolle historische elementen behouden gebleven. De reconstructie is doordacht en zorgvuldig uitgevoerd, zodat de molen er nu inwendig uitziet zoals waarschijnlijk ook aan het eind van de 19 de eeuw het geval was.
De molen, die een volwassen hoogte heeft maar in relatie tot andere molens in de streek slank van lijn is, heeft twee koppel maalstenen. Een daarvan is nog een oorspronkelijk koppel blauwe stenen, dat na 1936 niet meer werd gebruik maar gewoon in de molen is blijven liggen.
De roeden zijn uitgerust met het stroomlijnsysteem Van Bussel, rond 1935 uitgevonden door molentechnicus Chris van Bussel uit Weert, met als doel meer energie aan de wind te kunnen onttrekken. Van Bussel was evenwel ook de man die de molen in Best in 1938 liet onttakelen en de nog bruikbare onderdelen verkocht...

Hoewel de stroomlijnneuzen pas in 2011 zijn aangebracht, kunnen we er vrijwel zeker van zijn dat áls De Volharding in 1938 niet zou zijn onttakeld maar hersteld, deze ook met die stroomlijn zou zijn verbeterd.

 

foto's

foto's