Leiden, Zuid-Holland

Rodenburgermolen

Foto van Rodenburgermolen, Leiden, Frank Moerland (17-9-2017) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (17-9-2017)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Rodenburgermolen

1893
Grondzeiler
Ronde stenen molen
Poldermolen
Kanaalweg 80
2313 DW Leiden
X: 94505 Y: 462392
N 52.146397 O 4.503373
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zuid-Holland
Leiden
Leiden
Gemeente Leiden, sectie Q, nr. 114
Molenstichting Leiden en Omstreken

De Molenstichting Leiden en Omstreken is eigenaar sinds 20 september 2016, daarvoor was dat de gemeente Leiden sinds 1959, daarvoor de provincie Zuid-Holland (zie ook 'Geschiedenis').

Draaivaardig
2022: 261.520
2021: 389.180
2020: 301.580
2019: 224.440
2018: 323.380
2017: 360.996
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 136.324
  • 2015: 64.000
  • 2014: 27.880
  • 2013: 150.000
  • 2012: 8.000
  • 2009: 100.542
  • 2008: 201.700
  • 2007: 200.426

2014: vanaf augustus

Vh. bemalen van de Rodenburger- en Cronesteinse polder; thans buiten bedrijf

Tamelijk gering door woning- en industriële bouw en beplantingen: ook werkt een nabijstaande grote iep sterk verkleinend. Niettemin is deze molen een belangrijk accent aan een drukbereden verkeersweg.
Bewegingsbelemmering.

Andries Veloo
06-81676702

Op afspraak

Fietsroute in de buurt van Rodenburgermolen via fietsnetwerk.nl
1031
00987
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Rodenburgermolen

Constructie

Constructie

Ronde stenen molen, deels gepleisterd en gewit

Gedekt met riet

19,10 m.
Oud-Hollands

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

36 nylon rollen; kruihaspel
Unieke vang, bestaande uit smalle houten delen die aan de buitenzijde verbonden zijn door een metalen constructie

Gaandewerk, op bovenwiel na, geheel uitgebroken. Voorheen scheprad volgens systeem-Paul op ca. 3 m. buiten de molen. Woning in de molen.

Bouwbestek 1893:
Bovenwiel "50 beste azijnen kammen"
Bovenschijf (vermoedelijk een bonkelaar) "26 ijzeren tanden"
Onderschijf (vermoedelijk een bonkelaar) "18 ijzeren tanden"
Onderwiel "75 beste azijnen kammen"
Overbrengingsverhouding was 2,17 : 1
Alleen het bovenwiel is thans nog aanwezig.

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd met opschrift "ANNO 1893"

A.P. Vreeburg, Zoeterwoude (1893)

Rodenburgermolen

Verwijzingen

Rodenburgermolen

Geschiedenis

Geschiedenis

De Rodenburger en Cronesteinse polder werden in 1627 resp. 1632 gesticht en in 1859 verenigd (al bleef men sommige zaken apart behandelen).

Deze stenen molen werd gebouwd in 1704 maar dateert feitelijk uit 1893: op vrijdagavond 8 september 1893 werd de molen tijdens een zware onweersbui door de bliksem getroffen en brandde helemaal uit.
De herbouw werd uitgevoerd door molenmaker A.P. Vreeburg uit Zoeterwoude. De houten roeden en bovenas werden daarbij vervangen door nieuwe ijzeren exemplaren; in plaats van de oude houten, met lood beklede wielbak kwam een gemetselde wielbak. De vier wielen van het gaandewerk werden in ijzer en 'conisch' uitgevoerd. Het ijzerwerk (vier wielen, bovenas, wateras en boven- en onderijzer van de koningspil) werd vervaardigd door de Grofsmederij te Leiden. Voor de roeden tekende (uiteraard) de fa. Pot te Kinderdijk.
Bij elkaar kostte de herbouw, inclusief de kosten voor de noodbemaling, ƒ 7738,30. De "Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij enkel voor polderwatermolens te Amsterdam" keerde ƒ 6720,-- uit. Die noodbemaling bestond uit een ter plekke opgestelde locomobiel met centrifugaalpomp (welke machine in eerste instantie niet werkte).

In 1910 werd de molen door de provincie Zuid-Holland onteigend in verband met de verbreding van het vaarwater van De Nieuwe Vaart (tegenwoordig Rijn-Schiekanaal genaamd). De polder kon sindsdien de molen 'terughuren'.
Dit ging niet goed: het polderbestuur klaagde vrijwel steeds over de kosten die men had en dat de provincie als eigenaar daar helemaal niets aan bijdroeg.
 
In 1913 werd een elektrisch gemaaltje in gebruik genomen, maar de molen bleef in bedrijf. Pas in 1953, nadat elders een nieuw gemaal was gebouwd, kwam de windkracht definitief buiten gebruik. Maar eigenlijk is het opmerkelijk, zo niet een wonder, dat deze molen het zo lang heeft volgehouden: op oudere foto's is de bomengroei langs de weg opvallend aanwezig en al in de jaren '30 moet de windvang uit sommige hoeken ronduit slecht zijn geweest.

Na enige jaren van stilstand en verval werd de molen in 1959 aan de gemeente Leiden verkocht waarna een restauratie volgde. Dit ging gepaard met een vrijwel totale uitsloop: het gaandewerk werd, op het bovenwiel na, verwijderd. Bijzonder jammer, want alles was uitgevoerd in gietijzer en een uniek (en ook Leids) fabrikaat.

Vanaf 1959 werd het wiekenkruis af en toe rondgedraaid; draaien was er niet of nauwelijks bij, maar dat was ook, gezien de inmiddels fors toegenomen bomengroei, ook een illusie.
Pas sinds 2007 wordt hier weer regelmatig gedraaid, al is dat hier, door de ligging direct aan een drukke verkeersweg met naastgelegen fietspad, uit sommige hoeken problematisch en feitelijk onmogelijk: bij sommige windrichtingen raakt het wiekenkruis het hek dat pal naast de molen staat.

In 1993 werden nieuwe gelaste roeden gestoken, ter vervanging van de toen precies 100 jaar oude Potroeden.
In 2009 werd de kap opnieuw met riet gedekt, de korte spruit vervangen en het hekwerk nagezien. Ook werd de molen geheel geschilderd.

Het overgebleven ijzeren bovenwiel bestaat in feite uit twee gedeelten: een vangdeel en een (iets grotere) tandkrans met houten kammen.
Alle waterlopen en de goot voor de (indertijd aanwezige) wateras zijn nog aanwezig, inclusief de heul onder de Kanaalweg door. Er is een omtimmering gesuggereerd van het vroegere scheprad, dat thans in gebruik is als schuurtje. De oorspronkelijke omtimmering (tot 1959) was veel lager uitgevoerd, want het wiekenkruis moest er wel overheen kunnen draaien!

Opmerkelijk: deze molen heeft slechts één toegangsdeur. Onder de drempel van die deur bevond zich de wateras (die vanuit de molen naar buiten ging)!

Molenaars van deze molen:
P. Kuipers (tot 1893; waarschijnlijk na de brand vertrokken)
Cornelis van den Berg (1893 - 1922, vermoedelijk)
Simon Schellingerhout (1922 - 1953).


Rodenburgermolen

Aanvullingen

Aanvullingen

Het bovenwiel is geheel van gietijzer, uitgerust met acht spaken en heeft daarin alleen houten kammen; de vang houdt een beetje het midden tussen een blok- en een hoepelvang.

De molen wordt vernoemd naar (een gedeelte van) de polder die hij kon bemalen.

HHR Rijnland, Archief Rodenburger- en Cronesteinsche polder, inv.nr. 104

A. Bicker Caarten, Stenen poldermolens in Rijnland (Zaltbommel 1981) 35 - 36

Rodenburgermolen

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Rodenburgermolen

Actuele foto's

Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
Rodenburgermolen, Leiden, Bart van Maaren (19-8-2015) | Database Nederlandse molens
© Bart van Maaren (19-8-2015)
Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
Rodenburgermolen, Leiden, Frank Moerland (17-9-2017) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (17-9-2017)
Rodenburgermolen, Leiden, Frank Moerland (17-9-2017) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (17-9-2017)
Rodenburgermolen, Leiden, Piet Glasbergen (29-1-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (29-1-2019)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.