Molen Claes Claveren moelen (polder), Wassenaar

Wassenaar, Zuid-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Claes Claveren moelen (polder)
modeltype
Wipmolen
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Ten Bruggencate-nr.
15700
oude dbnr.
V15700
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Wassenaar
plaatsaanduiding
onbekend
gemeente
Wassenaar, Zuid-Holland
streek
Haaglanden

constructie

modeltype
Wipmolen
krachtbron
wind
functie
romp
vierkante ondertoren
inrichting
Scheprad
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zetelkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
vervangen
geschiedenis
Op 8 juli 1643 werd begonnen met de inpoldering, van wat we later gaan leren kennen als de
Ommedijkse polder. Wat lag in gemeente Voorschoten en Wassenaar, maar dat duurt nog tot 1640.

Het ongeveer 185 ha grote gebied waar later de Ommedijkse polder zou ontstaan, was gelegen tussen de Zijl- of Wassenaarse Watering, de Rijndijk, de Doedinxlaan, de Maaldriftse weg en de Hoogenboomse weg. Op 8 juni 1634 kregen een aantal landeigenaren hier vergunning van het hoogheemraadschap van Rijnland om een molen te bouwen op land van Claes Dircxzoon van Claveren. Het water werd afgevoerd naar de Korte Watering. Het poldertje, 27 morgen en 1 hond groot, werd in 1641 "Claes Claveren moelen(polder)" genoemd.

De landgrenzen zijn niet duidelijk aangegeven, maar de polder zal wel gelegen hebben tussen de
Zijlwatering en de Corte watering. En wel tegen het nieuwe bepolderde land dat in 1940 is ontgonnen.
Ook zal er wel een stuk onbepolderd gebeid hebben gelegen tussen het land van Claes Dircxzoon
van Claveren, zijn mede-eigenaren en de Rijndijk. Dat later werd ingelijfd 1652. Aan gezien het stuk land wat onder Korte watering, Doleindsloot, Doedinxlaan en de Rijndijk lag pas later aan de polder werd toegevoegd aan de bestaande polder.

Lees onder meer.

De tweede inpoldering;

Op 19 mei 1640 kregen landgebruikers in de "Laenhouck" liggende tussen de Doedinxlaan en de
Maaldrift (zuidelijk), de nieuwe weg "loopende naar den hoogenboom van Wassenaer" (zuidwestelijk),
de Zijl- of Wassenaarse Watering (westelijk) en de Doleindsloot (noordoostelijk) van Rijnland vergunning om hun landen te bepolderen en er een windwatermolen op te zetten.
Dwars door de nieuw te stichten polder liep de Korte Watering. De hoeve Laenhouck zelf stond aan de zuidzijde van de Doedinxlaan, ten noorden van het huis Zuidwijk.
Wat er geschreven staat over de poldergrenzen is zeer verwarrend door de onduidelijkheid hierover.
En aan de hand van deze informatie is niet duidelijk waar de polder grenzen precies lagen.
Als we de kaart erbij pakken zal de polder gelegen hebben tussen de Zijlwatering en Hereweg (A44)
En de aangegeven wegen en de Dolend sloot boven en onder de Korte Watering?
Bovenaan de Doleindsloot, aan de ander zijde moet het land van Claus Dircxzoon van Claveren en de
mede-eigenaars hebben gelegen.

Waren het er twee molens en waar stonden ze precies, of was het er een.
Een aanvraag hoeft niet altijd uitgevoerd te zijn geweest. Als men het verhaal hieronder leest, kan het
niet anders dan er een molen de twee polders heeft bemalen.

Omdat de korte watering dwars door de polder liep. (Vanaf de Hogeboomseweg richting de Oude Rijn)
En kruiste de Dolendsloot, die liep vanaf de zijlwetering naar de Hereweg (A44).
In 1641 sprak men over de "Claes Claveren moelen(polder), hieruit kennen concluderen dat de twee polders zijn samengevoegd en bemalen werd door de molen die 1638 is gebouwd. En waarschijnlijk gestaan heeft op de plek waar de andere molens van de polder hebben gestaan. (Het water werd afgevoerd naar de Korte Watering)

Dit was minder dan de helft wat is ingepolderd van wat later de “Ommendijksepolder” is gaan heten.
Want steeds meer eigenaren landerijen gelegen in dit gebied zagen het nut van zo poldermolen wel in.
Om meer te weten over de polder zal men dieper moeten graven in het archief.

Bronvermelding; Hoogheemraadschap Rijnland archief, 1.2.5.6 Ommedijkse polder
Informatie van N. Varkevisser 14 juli 2020

aanvullingen

trivia
De Ommedijkse- of Pijzelpolder schijnt ontstaan te zijn uit een combinatie, maar daarover is niets meer terug te vinden. Omstreeks 1850 raakte de naam Pijzelpolder in ombruik, de polder heette Ommedijksepolder en de molen Pijzelmolen.

In 1640 bekrachtigde Rijnland een overeenkomst tot bepoldering en gemeenschappelijke bemaling van landerijen toebehorende aan "gemene geburen, woonende in de Laenshoeck" binnen Wassenaar.

In 1652 wilden aangrenzende ingelanden in de polder worden opgenomen, waartoe nieuwe polderconditiën werden ingesteld voor de nieuwe Ommedijkse polder, die zowel in het ambacht Wassenaar als in het ambacht Voorschoten lag. Een nieuwe molen verving het oude molentje, en kwam aan de Dolentsloot te staan, die de ambachtsgrens vormde.

Bron: "De polders rondom Voorschoten", art. door G. 't Hart in "Voorschoten, Historische Studien", red. dr. J.L. van der Gouw, 1971. Verzameling H. van der Kaay.