Molen Ganzemeer, Bakkefean/ Bakkeveen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1826

verdwenen

voor 1887

opvolger

Molendatabase.net dbnr. 4185

geschiedenis

Het Ganzemeer is een zogenaamde pingo-ruïne, een overblijfsel uit de laatste ijstijd.

Leeuwarder Courant, 20 okt. 1826: Op 28 oktober 1826 werd er een watermolen bij publieke verkoping verkocht. Deze molen stond aan de wijk tussen Bakkeveen en Haulerwijk, gekw. no. 58 [?], de Ganzemeer en Kreilen genaamd. De molen werd bewoond door Sytze Douwes Veenema.
De kadastrale minuut (getekend 1827-1828) geeft, zonder er een nummer aan toe te kennen, op deze plaats een vierkantje aan. Het zou dus een spinnenkop kunnen zijn geweest.

Notaris F.T. Posthumus uit Beetsterzwaag droeg zorg voor de publieke verkoop. Uit het eerste kadaster van 1832 blijkt dat hij zelf de koper moet zijn geweest. Posthumus bezat toen nogal wat grond aan weerszijden van de vaart naar Haulerwijk-Beneden. Daaronder valt ook het Ganzemeer. Dit was een interessante dobbe voor de winning van veen onder water, de zg. klyn of klijn (Ned.). De afvoer van de turf vond plaats via een wijkje, dat was aangelegd vanaf de vaart naar de dobbe.
In verband met de hoogteverschillen tussen en vaart moest de waterstand in het wijkje kennelijk met behulp van een watermolentje worden geregeld.
Ook tegenwoordig wordt de waterstand van het Ganzemeer via een apart motorgemaaltje op peil gehouden.

Op de TMK 1864 staat de molen nog aangegeven.
De kadastrale kaart van 1887 laat hier echter niets meer zien.
De waterstaatskaart van 1921 geeft hier echter weer bemaling aan.

Op de topografische kaart van 1923 staat het watermolentje bij het Ganzemeer aangeduid. Volgens het Nieuwsblad van Friesland van 16 november 1917 was dat een windmotor, die later ook op de TMK staat. Dezelfde krant van 7 oktober 1924 noemt nogmaals de windmotor, waarna J.M. Geerligs uit Drachten de Ganzemeer c.a. kocht voor 4000 gulden (Leeuwarder Courant 4 november 1924).
Geerligs verkocht daarna jarenlang het “grasgewas” (hooi) van de Ganzemeer.

In 1947 was de windmotor al verdwenen.

Rudolphus Wagenaar, 22 nov. 2009 + 13 feb. 2010.
D. Bunskoeke, 6 juni 2019