- toestand
- verdwenen
- wederopbouw
- herbouwplannen
- geschiedenis
-
In 1723 beklaagden Jacob Jellis en Jacob Pietersz, beiden de eigenaren van de molen die voorheen nog beoosten de Torenstraat op West stond, dat ze zulke hoge kosten hadden moeten maken om de door de zee bedreigde molen af te breken en elders weer op te bouwen. De twee molenaars Jacob Jellis en Jacob Pietersz. van het Westeinde hadden vernomen dat ze meer belasting moesten gaan betalen, terwijl ze toch al tweemaal zoveel betaalden als hun collega in Formerum. Ze beklaagden zich bij de Grafelijkheids rekenkamer dat de inkomsten uit hun molen veel lager waren geworden doordat hun dorp voor bijna de helft was weggespoeld door de zee en veel inwoners naar elders waren vertrokken. Drost en burgemeesters deden een goed woord voor ze, maar het mocht niet baten: het verzoek werd afgewezen.
In de dertiger jaren van de negentiende eeuw werd de molen van het Westeinde voor paard en wagen onbereikbaar, terwijl de molen om Oost in zo'n slechte staat verkeerde, dat er al gauw te veel wind stond. Een ondernemend zakenman uit West-Terschelling besloot daar iets aan te doen: hij vroeg concessie voor een tweede molen nabij het dorp. De andere molenaars tekenden natuurlijk verzet aan, terwijl de bakkers het daarentegen toejuichden. Ze zouden dan eindelijk aan behoorlijk gemalen meel kunnen komen.
De geest van de tijd was de vrije concurrentie gunstig gezind. In 1838 kwam de nieuwe molen er, aan Dellewal. De molen op het duin had al gauw niet veel anders meer te doen dan de loodsen de weg te wijzen, wat trouwens een toelage van het Ministerie van Marine opleverde. De nieuwe molenaar kocht de oude molen op en maakte vervolgens aanspraak op de subsidie.
Op 30 september 1841 sloeg de bliksem in de molen, die tot de grond toe afbrandde, weg subsidie. Het loodswezen plaatste voorlopig ter plekke een lange staak met een mand er aan, die het jaar daarop werd vervangen door de Molenkaap, die nog op oude foto's te zien is.
-
- nog waarneembaar
- Molenstraat herinnert aan molen op West
De allereerste molen van Terschelling stond iets ten westen van de huidige Formerumer ‘koffiemolen’. Op een kaart uit 1556 staat hij gesitueerd tussen Midsland en de Vijfpoort. In 1612 kreeg West een molen. Niet op het duin, maar aan de wadkant, oostelijk van het huidige restaurant Zeezicht. De naam Molenstraat herinnert er nog aan. Het is de molen die te zien is op de bekende afbeelding van de brandstichting van West-Terschelling door de Engelsen in 1666. Rond 1720 werd op het duin ten noorden van de vuurtoren Brandaris een nieuwe molen gebouwd, ver weg van het oprukkende water en volop in de wind. Het is deze molen die de initiatiefnemers willen herbouwen.
(Gegevens ontleend aan publicaties van Jan Zwaal en Jan van Dieren)
-
