De Seismolen

Middelburg, Zeeland
bestaande molen

media-bestand
Molen 03320 De Seismolen (Middelburg)
Jesse Bergquist (24-11-2022)

korte karakteristiek

naam
De Seismolen
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1954
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
adres
Seisbolwerk 26
4331 RD Middelburg
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate Nr
03320
inventarisnr
ZL039

locatie

plaats
Middelburg
plaats aanduiding
gemeente
Middelburg, Zeeland
kadastrale aanduiding
Gemeente Middelburg, sectie L, nr. 4516
geo positie
X: 31.154, Y: 391.562
N: 51.49945, O: 3.60352
biotoop waarde
Groot maar wordt beperkt door beplantingen.
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Seisbolwerk 26
4331 RD Middelburg
molenaar
Henk Corbijn / Jeroen van Dijke / Ad Oele / Maurits Schipper
telefoon
0118-627194
website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
AKG lid
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel 16der kunst- en één koppel 16der blauwe stenen; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, witgeverfd met rode bies, met op een apart donkergroen plank het jaartal '1728' en daaronder 'Seis - molen'.

De achterzijde van de kap kent een aardige gegolfde achterbaard; de luiken daar zijn met enige ornamenten opgeschilderd.

Boven de dichtgemetselde noordwestingang is een bijzonder fraai sluitsteentje, waarop ook 1728 staat, ingemetseld.

Bij de zuidoost ingang is in het bovenlicht in hout een liggende tarwehalm met twee aren uitgestoken en in de boog eveneens een sluitsteentje met 1728 erop aangebracht.

Daarboven zijn twee grote, fraaie gevelstenen boven elkaar aangebracht. Op de bovenste staat in dik reliëf het wapen van Middelburg. In de vorm van een dubbele adelaar met keizerskroon en een wapenschild op de borst. Er onder zijn aan een gestrikt lint tweemaal twee wapenschilden met de namen Parker, Van Reigersberg, Coninck en Van de Blockery aangebracht.

kenmerken windmolens

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 43 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
26,00 / 26,15 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 70 kammen
Bovenschijfloop 37 staven, steek 13 cm.
Spoorwiel 121 kammen
Steenschijflopen 2 x 35 en 31 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,54 en 1 : 7,38

hoogte
van de stelling: 8,60 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof Rijpwetering 153 binnen 2000 2001 binnen aanw. 26,00
Straathof Rijpwetering 154 buiten 2000 2001 buiten aanw. 26,15
Pot 1609 buiten 1890 1955 buiten 1998 24,80
Pot binnen ? 1955 binnen 1998 24,80
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 926, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
926 1874 aanw. 05,55

geschiedenis

Van de vier resterende stadskorenmolens in Middelburg is de Seismolen de oudste. Hij staat fraai aan de westzijde van het oude, omwalde Middelburg langs een wandelpad nabij het Joods kerkhof.
Kenmerkend zijn de zware balklagen in de molen, waarbij onder de steenzolder kruislings onder de normale balklaag nog twee zware versterkingsbalken zijn aangebracht.
De molen had oorspronkelijk vier koppel stenen en er werd vroeger ook gepeld. De maalzolder ligt 0,90 m. onder de balie.
Vanaf 1857 waren achtereenvolgens Th. Machielse Jzn. (tot 1895), K. Adriaanse (1895 - 1903), Adriaan den Hollander (1903 - 1906) en W. Luijendijk eigenaar. Die laatste verkocht de molen in 1940 aan J. van der Heide. Deze gebruikte de molen voor zijn handel in jute zakken.

Al heel lang, vermoedelijk vanaf 1927, raakte de windkracht hier in onbruik en maalde men alleen nog op de motor. In 1935, maar mogelijk al eerder, stond de molen met één roede maar daar bleef het bepaald niet bij: oorlogsschade (Middelburg werd in 1940 zwaar getroffen), de storm van 14 november 1940 en verdere verwaarlozing maakten dat De Seismolen omstreeks 1954 niet meer was dan een ruïne.
Inmiddels waren twee voorname Middelburgers, notaris Loeff en later chirurg Okker, eigenaar geweest; beiden wilden de molen wel verbouwen tot woning, maar dit lukte, vermoedelijk vanwege de slechte toestand, niet.

Nadat de gemeente de molen in 1954 had verworven, volgde ingrijpend herstel. Vooral het metselwerk werd uitvoerig gerestaureerd, de maalinrichting keerde echter niet terug. Gezien de enorme hoeveelheid werk die hier te doen was, is dat niet echt verwijtbaar. Bij dit grote herstel heeft men diverse onderdelen van de toen al deels onttakelde korenmolen van Wateringen gebruikt, zoals een (voor de Seismolen te korte) buitenroede. 

Gedraaid werd er na 1955 niet: de molen stond, zonder windborden, stil en diende als opslagplaats voor de gemeente. Zo hingen hier onder meer de slangen van de Middelburgse brandweer te drogen.
Op 6 januari 1968 ontstond brand in onderin opgeslagen goederen. Goed optreden van de brandweer voorkwam dat het vuur zich naar boven uitbreidde (en de molen dus uit zou branden). 

In 1974 werd de molen draaivaardig gemaakt en sindsdien werd ook geregeld weer gedraaid. Dit was een goed begin, maar het zou nog enige tijd duren voordat de molen werkelijk maalvaardig werd: hiermee werd begonnen in 1998.
In eerste instantie werden wiekenkruis en staart verwijderd. Twee jaar later werd de molen rechtgezet, kreeg een nieuwe balie, wiekenkruis (nu van de juiste lengte!) en een gaandewerk met maar liefst drie koppel maalstenen.

Malen met deze molen was echter problematisch, vanwege de vele bomen op het Seisbolwerk. Enige jaren later is daar het nodige aan gedaan, zodat de molen veel beter in het zicht en de wind staat.

De molen wordt door diverse Walcherse molenaars bij toerbeurt aan het draaien gebracht.

De lange spruit ligt, net als bij buurman De Hoop (en ongebruikelijk voor Zeeland), in het midden. Ongewoon is ook dat, wederom net als in De Hoop, de koningspil doorloopt tot de vloer van de steenzolder.


aanvullingen

toelichting naam

De molen is vernoemd naar het Seisbolwerk, waar hij in 1728 werd neergezet.

advertentie afbeelding

foto's

foto's