- naam
- Googermolen
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1839(?)
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Googerpolder, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Googermolenweg 1
2371 ET Roelofarendsveen - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01005
- oude dbnr.
- B1083
- Meest recente aanpassing
- | Foto
Molen Googermolen, Roelofarendsveen
Roelofarendsveen, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Roelofarendsveen
- gemeente
- Kaag en Braassem, Zuid-Holland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Alkemade, sectie B, nr. 2071
- geo positie
-
X: 103522, Y: 470055N: 52.21618, O: 4.63394
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot; dominerende functie vanaf de zijde van de Ringvaart; de Googerpolder zelf is helaas volgebouwd met rommelige industriële laagbouw
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Googermolenweg 1
2371 ET Roelofarendsveen - molenaar
- Ron van Benten
- telefoon
- 071-3315524
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Googermolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, sterk conisch gemetseld
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Stalen vijzel, Ø 1,37 m.
Woning in de molen- versieringen
Fraaie baard met tussen de voeghouten het op een blauw fond geschilderde opschrift 'ANNO' en '1717'. De rest van de baard is groen geverfd met in het midden in sierlijke letters 'De Googer'.
N.B. Deze baard werd in 1976 vervaardigd door L.C. Witteman.
N.B. De vorige, eenvoudige, baard bleef bewaard. Die vermeldt: 'Anno 1839'.- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 42 ijzeren rollen. Kruirad.
- vlucht
- 28,83 / 28,93 m.
- vang
- Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
- overbrenging
Bovenwiel 69 kammen
Bovenschijfloop 37 staven, steek 13,8 cm.
Onderwiel 41 kammen
Vijzelwiel 32 kammen, steek 15,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 2,39- hoogte
- wiekvorm
- Systeem Fauël met steekborden op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 118 binnen 1996 1996 binnen aanw. 28,83 Straathof 119 buiten 1996 1996 buiten aanw. 28,93 Pot 950 binnen 1876 1903 binnen 1996 28,50 Pot 1948 buiten 1903 1903 buiten 1996 28,30 Pot 1023 buiten 1877 1877 buiten 1903 28,35 Pot 1015 binnen 1876 1876 binnen 1903 28,25 Pot 1947 binnen 1903 n.v.t. binnen n.v.t. 28,30 - wiekverbeteringen
In 1929 werden beide roeden voorzien van het systeem Dekker.
In 1957 werd dit gewijzigd in het systeem Fauël (fokwieken). Van ca. 1985 tot 1995 was het wiekenkruis weer voorzien van Oud-Hollandse ophekking. Bij de grote restauratie die in 1996 werd opgeleverd zijn opnieuw fokwieken, nu met steekborden, aangebracht.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Penn & Bauduin 337 1869 1903 aanw. 06,10 De Prins van Oranje 774 1871 1871 1903
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 7130
- inventarisnummer
- ZH008
eigendom
- eigenaar
- Rijnlandse Molenstichting
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Googerpolder, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- Dirk Cornelisz. van Grieken, Oude Wetering (1717) Joost Timmers, Oude Wetering (1839) Fa. Verbij, Hoogmade (1996)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De Rijnlandse Molenstichting is eigenaar sinds 1972; daarvoor was dat steeds de Googerpolder.
- geschiedenis
-
De Googerpolder werd op 1 augustus 1626 gesticht. Op 30 januari 1649 werd de polder verenigd met de Grote Veender- en Lijkerpolders en op 1 mei 1717 daarvan weer afgescheiden. Krachtens octrooi van de staten van Holland en Westvriesland van 16 maart 1715 werd de polder bedijkt en drooggemaakt. Ongetwijfeld is de huidige stenen molen naar aanleiding van dit besluit gebouwd.
Er is vaak beweerd dat de molen in 1833 is uitgebrand (door een oververhitte vang) en daarna opnieuw opgebouwd; dit spoort niet met het feit, dat Joost Timmers uit Oude Wetering in 1839 de gehele kap vernieuwde. Mogelijk heeft die brand wel plaatsgevonden, maar dan in 1838 of '39.
Op zaterdag 18 april 1903 voltrok zich een ramp: de as brak tijdens het malen. Het complete wiekenkruis, de lange spruit en één lange schoor werden verwoest, terwijl andere delen van de kap werden beschadigd.
De maandag erna had het polderbestuur de zaak al redelijk onder controle: in Dordrecht werd een sloopas aangekocht en waarschijnlijk ook een roede; bij Pot in Kinderdijk werden twee nieuwe roeden besteld, waarvan er één werd geleverd.
Het ongeluk had geen gevolgen voor de jonge, nog geen drie jaar in functie zijnde molenaar Hein de Jong; molenmaker Boot schreef het toe aan het breken van één van de roeden tijdens het malen.
Mogelijk is de ramp van 1903 toe te schrijven aan overbelasting: deze molen moest er vanouds zwaar aan trekken om het water van de Googerpolder in één keer naar boven te kunnen brengen; zo is het bovenschijf ooit vergroot, zeer waarschijnlijk om de molen makkelijker aan te laten lopen (inmiddels is dat bovenschijf vervangen, zodat die ombouw niet meer is te herkennen).
De Dekkerwieken, die reeds in 1929 werden aangebracht, zullen er zeker toe hebben bijgedragen dat de molen beter ging functioneren. Daar bleef het niet bij: in 1932 werd de houten vijzel vervangen door een stalen exemplaar, besteld bij de Leidse machinefabriek Overrijn.
Direct na de oorlog maalde de molen zijn eigen, toen geïnundeerde, polder droog.
De Googerpolder werd tot 1956 uitsluitend op windkracht bemalen (270 ha, opvoerhoogte 4,30 m.). In dat jaar werd een hulpmotor in de molen bijgeplaatst. Sinds vele jaren staat op enige tientallen meters van de molen een elektrisch vijzelgemaal en is de motor uit de molen verwijderd.
Zeer lang heeft deze molen problemen gehad wat betreft vochtdoorslag. Mogelijk toch het gevolg van brand? De bakstenen romp bleef namelijk op veel plaatsen poreus, ondanks vele herstelpogingen. Als gevolg sloegen muren door, gingen de koppen van de houten vloerbalken rotten en werd de bewoonbaarheid nogal eens een moeilijk punt. Ook raakte de molen tegen het einde van de 20ste eeuw steeds meer in verval. Rond 1980 kon niet meer gesproken worden van een maalvaardige molen: ook de (uit 1839 daterende) kap werd slecht.
Halverwege de jaren '90 werd een verlossende restauratie uitgevoerd waarbij zeer veel werk aan de stenen romp en waterlopen nodig was. Ook werden kap, wiekenkruis en vijzel geheel vernieuwd; in 1996 werd de molen feestelijk in gebruik genomen.
In de zomer van 2016 werden de fokken verwijderd vanwege de matige staat en was de molen als gevolg niet maalvaardig. In juli 2017 zijn nieuwe fokken aangebracht en verrichtte men nog wat aanvullend herstel en schilderwerk. Zaterdag 14 oktober 2017 vierde de molen, officieel in bedrijf gesteld door prinses Beatrix, geheel maalvaardig zijn 300-jarig bestaan.
Molenaars van deze molen:
Jacobus de Jong (1890 - 1900)
Hendrik 'Hein' de Jong (1900 - 1948)
Jacobus de Jong (1948 - 1952)
Arie van den Bosch (1952 - 1969)
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.
- literatuur
A. Bicker Caarten, Stenen poldermolens in Rijnland (Zaltbommel 1981) 40 - 44.
Andries Veloo, Jos van der Donk en de Googermolen, in: Molenwereld 179 (21014), pp. 103 - 107.- trivia
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg het polderbestuur de sommatie om de Dekkerwieken donker te verven: de glanzende stroomlijnneuzen zouden de aandacht kunnen trekken van 'vijandige' vliegtuigen, op zoek naar de luchthaven Schiphol.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen