Molen van Rolde, Rolde

Rolde, Drenthe
b

korte karakteristiek

naam
Molen van Rolde
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis. 

adres
Grote Brink 24
9451 BR Rolde
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00686
oude dbnr.
B27
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 00686 Molen van Rolde (Rolde)

Willem Telgen (31-08-2023) 
De molen na het groot onderhoud.

locatie

plaats
Rolde
gemeente
Aa en Hunze, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Rolde, sectie R, nr. 2054
geo positie
X: 239666, Y: 556038
N: 52.98467, O: 6.64794
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Belangrijk voor het dorp, maar wordt zeer beperkt door bebouwing en de eiken rondom de brink

contact en bezoek

bezoek/postadres
Grote Brink 24
9451 BR Rolde
molenaar
Hero Bruinsma / Henk Wilms (coördinator).
telefoon
0592-399639
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 10.00 - 16.00 uur en verder als de molen draait. Groepen graag op afspraak. 
Zie ook de agenda op de website van de molenstichting Aa en Hunze. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Diverse meelproducten en honing. 

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Molen van Rolde via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met dakleer, met stenen veldmuren
kap
Gedekt met gepotdekselde delen
inrichting

Een koppel 16der kunststenen (W, maalvaardig) en een koppel 15der blauwe stenen (O, niet maalvaardig); kammenluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met daarop de opschriften 'anno' '1873'.
(N.B. Nog niet zo lang geleden stond er '1863' maar dat jaartal bleek dus foutief).

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk; kruirad
vlucht
19,15 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 47 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen
Spoorwiel 77 kammen
Beide steenschijven 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,58

Kammenluitafel 25 kammen
Luiaswiel 16 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 1,56

hoogte
wiekvorm
Systeem van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 523 buiten 2022 2023 buiten aanw. 19,15
Vaags ✉︎ 524 binnen 2022 2023 binnen aanw. 19,15
media-bestand
Roede 204, Bremer
Bremer
✉︎ 204 binnen 1974 1974 binnen 2022 18,98
Bremer ✉︎ 17 buiten 1957 1957 buiten 2022 19,10
wiekverbeteringen

Volgens Allemolens is de molen in 1948 gerestaureerd en kreeg de binnenroede toen een Van Bussel-achtige stroomlijnneus. In 1957 kreeg de nieuwe buitenroede eveneens een stroomlijnneus.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Geraedts ✉︎ g.n. 2008 2009 aanw. 03,80
media-bestand
As g.n., Sallandia
Sallandia
✉︎ g.n. ? 1911 2008 03,80
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis. 

molenmaker
Hunse, Assen (1873)
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen werd in 1873 gebouwd (niet in 1863, zoals vaak is aangenomen) als koren- en pelmolen door molenmaker Hunse (Assen), als opvolger van een op 26 augustus 1872 afgebrande koren- en pelmolen.
Hoewel de molen op een berg gelegen is, is dit, door het ontbreken van een inrijpoort, geen beltmolen, maar een grondzeiler.

Eigenaren van de voorganger en de huidige molen waren achtereenvolgens: Smit, Koops, Joh. Rijkens (1875), J. Schuiling (1892), Gebr. Schuiling (1944) en gemeente Rolde sinds 1968.

In 1939 attendeerde Vereniging de Hollandsche Molen de gemeente op de zeer matige staat. Zo moest de molen het al sinds 1928 met één houten (buiten)roede doen (de binnenroede was op 16 november dat jaar bij een storm gebroken). Molenaar Schuiling had toentertijd nog maar vier bakkers als klant, de concurrentie van de zuivelfabriek met maalderij werd te groot, hij wilde liever stoppen met de molen (en bood zijn molen voor de sloop te koop aan), maar dacht ook na over behoud. 
In 1939 bood Schuiling zijn molen opnieuw voor de sloop te koop aan. Er gebeurde evenwel niets, mogelijk heeft de oorlog verhinderd dat iets dergelijks kon gebeuren. 

In 1946 kwam de financiering rond voor een herstel dat geraamd werd op ƒ 2047,--. Bijdragen leverden de molenaars G. en H. Schuiling, het Rijk, de gemeente Rolde, de vereniging de Hollandsche Molen, de ANWB en de Bond Heemschut.
Die restauratie zelf vond pas plaats in 1948: ter vervanging van de in 1928 verdwenen binnenroede kwam er een tweedehands Potroede en deze kreeg van molenmaker Bremer meteen een Van Bussel-achtige stroomlijn. Ook werd de kap grondig hersteld en wilde men de veldmuren opnieuw opmetselen. 

In 1955 rapporteerde A.J. de Koning (De Hollandsche Molen) dat de houten buitenroede erg slecht was en dringend moest worden vervangen. Bijdragen tot een totaal van ƒ 4125,-- werden geleverd door dezelfde personen en instellingen als in 1948, ditmaal aangevuld door de provincie Drenthe en de Coöperatieve stoomzuivelfabriek en korenmalerij te Rolde. Er kwam een geheel nieuwe gelaste buitenroede die nu ook meteen een stroomlijnneus kreeg. 
Hoewel de molen er toen verder keurig uitzag en als maalwerktuig volkomen intact was, bleek in 1961 dat de staartbalk vernieuwd moest worden. Dat gebeurde in 1963.

Het verhaal wordt eentonig, maar in 1967 moest weer het nodige vernieuwd worden tot een begroot bedrag van ƒ 3125,--. Dit leidde er tenslotte toe, dat de gemeenteraad op 11 april 1968 besloot de molen aan te kopen voor een bedrag van ƒ 4900,--.
Nadien draaide de molen regelmatig, bediend door oud-eigenaar en molenaar Schuiling. Ook werd in 1968 het Rolder VVV-kantoor in de molen gehuisvest, maar niet voor lang: wegens gebrek aan accommodatie verhuisde men in 1971 naar een ander pand.

Begin jaren ‘70 vond in fasen een grote restauratie plaats. De bedekking van de romp werd vervangen en in de zomer van 1974 werd de kap grotendeels vernieuwd (o.a. nieuwe voeghouten) en werd een nieuwe binnenroede gestoken. Molenaar Hendrik Schuiling overleed op 12 mei 1976.

In 2000 begon weer een restauratie: Vaags heeft het achtkant opnieuw bekleed, nu met polyester en daaroverheen een mastieklaag. Ook zijn alle kistramen vervangen en is een nieuwe korte schoor geplaatst. 
In 2001 kwam de kap aan de beurt: de windpeluw werd vervangen, evenals steenbed, voor- en achterkeuvelens en de kruisarmen van het bovenwiel. In 2002 werd het kruirad voor een groter exemplaar verruild.

In het najaar van 2008 werd de molen voorlopig stilgezet en heeft men bovenas en roeden grondig onderzocht op mogelijke gebreken. De bovenas werd vervolgens afgekeurd, waarna een nieuwe moest worden gegoten; de roeden bleven gehandhaafd. Daarna was de molen weer geregeld op vrijwillige basis in bedrijf.

In november 2022 ging evenwel de kap eraf, dit uiteraard nadat de roeden waren gestreken en de staart verwijderd. Dit omdat de molen aan een grondige herstelbeurt toe was. De kap zette men op de brink, waarna men het boventafelement kon vervangen alsmede de pen bovenin twee achtkantstijlen en de bovenste 15 cm van een derde achtkantstijl. Hierom werd ook een noodkap op stelten geplaatst.
Half februari 2023 werd begonnen aan de kap zelf. Veel klein houtwerk werd vervangen: een stuk spantring, een roosterhout, stormluiken, zwaardplanken, etc. Ook vond herstelwerk plaats aan het gepotdekselde dak met fleece en een nieuwe deklaag. 3 april werd de herstelde en geschilderde kap teruggeplaatst alsmede de oude staartbalk en een oude korte schoor (links) en een nieuwe (rechts).
16 mei werden nieuwe lange schoren en een nieuwe vangstok geplaatst en stak een de nieuwe roeden horizontaal in.

In juni maakte het nieuwe gevlucht zijn eerste omwentelingen. Ook het hekwerk was vernieuwd, evenals de stroomlijnneuzen. Het oude model van Bremer is gekopieerd en - vanwege de slechte omgeving - van regelkleppen voorzien.

Inmiddels is deze molen vrijwel hersteld en weer maalvaardig. Er moet evenwel nog wat aan het achtkant gebeuren en ook heeft men het verzakken van de veldmuren, iets wat ook in 1947 een probleem was, nog niet kunnen verhelpen. 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft, voorzover bekend, nooit een naam gehad. Wel heeft de aanduiding 'molen van Schuiling' bestaan.
De stichting die deze molen beheert heeft inmiddels de voorkeur aan de naam 'Molen van Rolde' gegeven.

foto's

foto's