Molen Westveense Molen, Woerdense Verlaat

Woerdense Verlaat, Zuid-Holland
bestaande molen

media-bestand
Molen 00021 Westveense Molen (Woerdense Verlaat)
Gerard Sturkenboom (20-5-2011).

korte karakteristiek

naam
Westveense Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In restauratie (zie 'Geschiedenis')
bestemming
Bemalen van de polder Westveen, thans op vrijwillige basis
adres
Westveensekade 6
3652 MC Woerdense Verlaat
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00021
oude dbnr.
B1139
Meest recente aanpassing
| Conversie

locatie

plaats
Woerdense Verlaat
plaats aanduiding
gemeente
Nieuwkoop, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Nieuwkoop, sectie C, nr. 794
geo positie
X: 119.310, Y: 463.646
N: 52.15983, O: 4.86563
biotoop waarde
Groot maar wordt beperkt door bomen in de omgeving
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Westveensekade 6
3652 MC Woerdense Verlaat
molenaar
Maarten van Scheppingen
telefoon
06-4049 8381
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museum informatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

levensloop

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In restauratie (zie 'Geschiedenis')
bestemming
Bemalen van de polder Westveen, thans op vrijwillige basis
omwentelingen

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Bovenhuis geheel geteerd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Gesloten ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,21 m.; breedte 0,30 m.

kenmerken windmolens

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad
vlucht
21,60 / 21,70 m.
vang
Vlaamse vang, 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 48 kammen
Bovenschijfloop 25 staven, steek 13,8 cm.
Onderschijfloop 18 staven
Onderwiel 66 kammen, steek 16,3 cm.
Overbrengingsverhouding 1,92 : 1

N.B. tot 2009 had het bovenschijf 22 staven. De overbrenging is sindsdien dus verlangzaamd.

hoogte
wiekvorm
Systeem Fauël op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof 344 buiten 2021 2021 buiten aanw. 21,70
Derckx 684 binnen 1991 1991 binnen aanw. 21,60
Derckx 683 buiten 1991 1991 buiten 2021 21,70
Pot 1704 buiten 1894 1919 buiten 1991 21,54
Pot 1705 binnen 1894 1919 binnen 1991 21,54
wiekverbeteringen

In 1935 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker. In 1963 werd dit vervangen door het systeem Fauël, ofwel fokwieken.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje 1060 1876 1876? aanw. 03,93
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje 1223 1879 1879 aanw.

eigendom

eigenaar
Stichting Het Utrechts Landschap
eigendomsvorm
Stichting
eigendomshistorie

Stichting Het Utrechts Landschap sinds 1-1-2005, daarvoor de Stichting De Utrechtse Molens

geschiedenis

De poldermolen bemaalde tussen 1676 en 1975, dus bijna 300 jaar, uitsluitend op windkracht het 145 ha. grote waterschap Westveen; toen werd een overlaat gemaakt naar de lager gelegen Noordse Buurter Polder.

Het bouwjaar van deze molen is onderwerp van studie geweest: in een mantelstijl staat het jaartal 167?, hetgeen geïnterpreteerd kan worden als 1674 of 1676, welk laatste jaartal tot op heden als bouwjaar werd aangehouden. Op de kaart van het Hoogheemraadschap van de landen van Woerden van gebr. Vingbooms, uit 1670 staat de molen reeds ingetekend en ook op de kaart van het grondgebied van de proosdij van St. Jan, van D. van Groenouw uit 1665, staat de molen afgebeeld. Geconcludeerd kan worden dat de molen vóór 1665 is gebouwd.
Door archiefonderzoek van de molenwerkgroep van de historische kring Woerden en omstreken is gebleken dat er in 1672 door de Franse troepen in deze contreien minstens vijf poldermolens zijn verbrand en volkomen verwoest. Het is bepaald mogelijk dat ook de Westveense Molen dit overkwam; 1676, als jaartal van een noodzakelijke herbouw, is dan ook zeer aannemelijk.

Door een storm brak op 21 november 1837 de koker en stortte het bovenhuis naar beneden en werd, met het gevlucht, volkomen vernield. Direct daarna werd alles nieuw vervaardigd.
In 1858 werd een nieuw onderwiel met eiken velgen aangebracht (welke laatste in 1905 door iepen velgen werden vervangen). In 1919 werden twee gebruikte ijzeren Potroeden overgenomen. In 1935 werden Dekkerwieken aangebracht.

In 1960 werden de Noordse Buurter- en Voordijkse Polder gecombineerd met het waterschap Westveen tot één nieuw waterschap De Noordse Buurt.
De inmiddels verzakte molen, die aan de zuidzijde 17 cm. lager stond dan aan de noordkant, kreeg in 1963 een betonfundering met 8 pulspalen. De schepradgoot werd tevens in metselwerk vernieuwd; ook werden de Dekkerwieken door fokken vervangen.

Na deze grondige restauratie volgden nog herstelbeurten in 1978/1979 en in 1991. Bij die laatste gelegenheid werden onder meer beide roeden vernieuwd.

In oktober 2008 werd de molen stilgezet vanwege een voorgenomen grote restauratie. Begin 2009 werd begonnen: roeden gestreken en bovenhuis verwijderd. De scheefstand, die dus in 1963 al gecorrigeerd was, heeft men toen opnieuw bijgesteld. Ondertoren rechtgezet, kruisarm waterwiel vervangen, koker gerepareerd, nieuwe kruineuten, muurplaat aangescherfd, scheprad en wielbak verdiept en versmald, schepradkast en achterwaterloop vervangen, koningspil aangescherfd, drie vangstukken nieuw, dak vernieuwd, twee fokken, trapbomen, schoren en treden eveneens vernieuwd.
Begin 2010 was de molen weer maalvaardig.

In 2021 was de molen opnieuw stevig aan de beurt: op 20 september kreeg de molen een nieuwe buitenroede en zal heeft men betimmering van de kap geheel vervangen en van EPDM voorzien. Ook is, opmerkelijk, de penbalk vervangen.


aanvullingen

wetenswaardigheden

Deze molen bevindt zich sinds een grenswijziging per 1 januari 1989 in de provincie Zuid-Holland, voordien was dat in de provincie Utrecht. Desondanks is deze molen tot nu toe in Utrechtse handen gebleven.

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

afbeelding van onze ondersteuners

foto's

foto's