Molen Grutterij op de Geest, Den Haag

geschiedenis

toestand

bouwjaar

< 1762

verdwenen

circa 1880

geschiedenis

In 1762 trouwde Willem van Westrenen uit Lienden (Betuwe) met Kornelia Geuning uit Den Haag. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. In 1767 overleed Cornelia Geuning op 32-jarige leeftijd, kort na de geboorte van haar derde kind. Willem van Westrheene overleed op 70-jarige leefijd in 1805 door "verval van krachten".

Zijn jongste zoon Tobias zette het bedrijf voort. Hij trouwde in 1796 met (Anna) Maria Paas in Den Haag. Het echtpaar had vijf kinderen. Kort na de geboorte van haar laatste kind overleed Anna Maria Paas in 1804. Tobias hertrouwt in 1806 met Cornelia Theodora Breedveldt uit Delft. Zij overlijdt in 1828.

Zijn zoon Pieter Anne werkte als grutter met zijn vader Tobias tussen 1828-1838 als lid van het familiebedrijf "T. van Westrheene & Zoon, grossiers in grutterswaren en pelmolenaars" te Den Haag. In 1828 was Tobias 61 en ging het rustiger aan doen.
Hij verhuisde met zijn dochter Maria, haar echgenoot Arie Pronk (1e luitenant infanterie) en hun kinderen naar het pand Wijk D nr 187 aan de Noordwal.
In 1840 verhuist zijn dochter met haar gezin naar de Veenlaan en Tobias bleef achter met twee dienstmaagden. Tobias overleed in 1844.
Zijn zoon Pieter Anne, meestergrutter, woonde in 1830 in het pand Wijk C nr 372. Hij zet het bedrijf van zijn vader voort, met hulp van gruttersknecht Andreas Bloks uit Delft, gruttersleerling Oene Oetzes Gorta uit Leeuwarden en winkeldochter Susanna Maria Gagel uit Nijmegen.

Pieter Anne overleed in 1838 op 34 jarige leeftijd. Na zijn overlijden plaatste zijn weduwe Antonette Johanna Wilhelmina van Valkenburg op 6 oktober 1838 een advertentie in de Opregte Haerlemsche Courant: "Heden overleed tot mijne groote droefheid, na eene langdurige ziekte, mijn zeer geliefde Echtgenoot PIETER ANNE van WESTRHEENE, in den ouderdom van ruim drie en dertig jaren, mij vier Kinderen, uit eene genoegelijke Echtverbindtenis van tien jaren, achterlatende, te jong om hun verlies te beseffen. A. I. W. van VALKENBURG, weduwe P. A. van Westrheene. 's Hage, den 29sten September 1838. De Affaire zal onder dezelfde firma van T. van Westrheene en Zoon worden voortgezet".

Echter, een jaar later op 1 augustus 1839 werd het bedrijf overgenomen door I. Hazeveld, zoals blijkt uit deze advertentie in het Dagblad van 's Gravenhage (dd. 5 augustus 1839):
"De ondergeteekende hare affaire, gecanteerd hebbende onder de firma van T. van WESTRHEENE en ZOON, met den 1 Augustus 1839 overgedaan hebbende aan J. HAZEVELD, bedankt hare geëerde begunstigers voor de genoten gunst en vertrouwen, gedurende verscheidene jaren, en beveelt haren opvolger in hun voortdurend aandenken.
's Gravenhage den 1 Augustus 1839, Wed. P. A. van WESTRHEENE, geboren van Valkenburg.
De ondergeteekende, blijkens bovenstaande Advertentie, de affaire gecanteerd hebbende onder de firma van T. van WESTRHEENE en ZOON, met 1. Augustus 1839 aanvaardende, beveelt zich in de gunst zijner geëerde stadgenooten; zullende zich beijveren om, door eene accurate en prompte bediening, zich hun vertrouwen waardig te maken. 's Gravenhage, den 1 Augustus 1839. I. HAZEVELD.

Isaak Hazeveld werd in 1811 geboren in Oude Wetering. In 1839 trouwde hij in Alkemade met Sara Jacoba Husson uit Amsterdam. Hij overleed in 1847 in Den Haag.
Kort na zijn overlijden bood de weduwe Husson de grutterij te koop aan in de Opregte Haarlemse Courant van 22 mei 1847:
"Ten overstaan van den Notaris SCHMOLK, zal in het Venduhuis der Notarissen, in de Nobelstraat te 's Gravenhage, in het openbaar op Maandag den 21sten Junij 1847, des namiddags ten 5 ure, worden geveild en op Maandag den 28sten Junij 1847, des avonds ten 7 ure worden verkocht: Een extra hecht en sterk en bijzonder goed onderhouden HUIS, ERVE, met daarachter staande Pakhuizen Stallingen, Koetshuizen en Zolders, alles uitmuntend ingerigt tot eene Grutterij , welke daarin, sedert onheugelijke jaren, met het beste succes is uitgeoefend , bevorens door den Heer van Westthreene en laatstelijk door den Heer Hazeveld; waarbij onder anderen bestaat eene MOSTAARD MOLEN, alsmede de HANDEL in OLIE, bevattende de huizinge, behalve den Winkel, zeven behangen Kamers, van Stookplaatsen voorzien, voorts goede Keuken, Kelder, ruime Zolders en hetgeen verder tot eene goede Woning wordt vereischt, alles staande en gelegen te 's Gravenhage , aan de Westzijde van de Pastoors-Warande, bijgenaamd de Franje, en uitkomende met eene Poort on de Geest, Wijk C , Nr 372 , Verponding Nr 360 Kadaster Sectie C, Nrs 1292, 1293, 1294; te zamen groot 4 Roeden, 12 Ellen, aangeslagen als gebouwd en ongebouwd Eigendom, over 1847, met f 89,80. Kunnende worden aanvaard met 1. Augustus 1847, bij de betaling der Kooppenningen, zijnde inmiddels te bezigtigen des Dingsdags en Donderdags, van 12 tot 2 ure, mits bevorens bij de Bewoners belet vragende; nadere informatien te bekomen ten Kantore van gemelden Notaris Schmolck alwaar in tijds de bewijzen van Eigendom en voorwaarden dezer verkooping ter inzage zullen liggen, terwijl intusschen omtrent eene onderhandsche verkoop nog kan gehandeld worden".

Johannes Petrus van der Maessen, die al meer dan vijf jaar in de grutterij gewerkt had, werd de nieuwe eigenaar.

Hierna verscheen op 1 oktober 1847 de volgende advertentie in het Dagblad van 's Gravenhage:
"De ondergeteekende de GRUTTERIJ enz. aan den Heer J.P. van der MAESSEN, die ruim 5 jaar in deze zaak is werkzaam geweest, op heden, overgedaan hebbende, bedankt bij deze hare geëerde stadgenooten voor de gunst en het vertrouwen, hetwelk zij ruimschoots heeft mogen genieten, en beveelt haren opvolger aan hare begunstigers aan. 's Gravenhage, S.J. HUSSON, den 1 October 1847. Wed. J. HAZEVELD.
Volgens bovenstaande annonce, de AFFAIRE van Mejufvr. de weduwe J. HAZEVELD overgenomen hebbende, en van heden af voor mijne rekening zullende voortzetten, beveel ik mij in de gunst van mijne geëerde stadgenooten; belovende alles te zullen aanwenden, om die gunst en dat vertrouwen te verwerven, wat mijne voorgangers. ruimschoots hebben mogen ondervinden. 's Gravenhage. den 1 October 1847. J. P. van der MAESSEN".

Joannes Petrus van der Maessen was geboren in Hilversum in 1823, zoon van een kantonrechter en van beroep grutter, die in 1847 getrouwd was in Amsterdam met Hendrica Christina Huijser. Hij moderniseerde het bedrijf in een stoomgrutterij. In 1861 woonde hij op het adres Pastoorswarande 52 en vanaf 1880 op het adres Westeinde 133 als "particulier". Hij overleed op 25 april 1882

In 1971 werd de voormalige grutterij in de Pastoorswarande het eerste Nederlandse grammofoonmuseum, grotendeels gevuld met de collectie van Daniël Schröder.

Onderzoek door en gegevens van Anton Bom, 12-04-2024