Molen De Brak, Sluis

Sluis, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Brak
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1950
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Nieuwstraat 26
4524 EE Sluis
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Brak via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01675
oude dbnr.
B917
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 01675 De Brak (Sluis)
Jeroen van Dijke (5-4-2014).

locatie

plaats
Sluis
plaatsaanduiding
gemeente
Sluis, Zeeland
streek
West-Zeeuws-Vlaanderen
kadastrale aanduiding
Gemeente Sluis, sectie I, nr. 1492
geo positie
X: 15657, Y: 370432
N: 51.30599, O: 3.38878
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Nieuwstraat 26
4524 EE Sluis
molenaar
C. Langenberg
telefoon
0117-461250
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
nee
openingstijden

€ Van Pasen tot eind oktober dagelijks 10.00 - 17.00 uur. Voor elders in het jaar zie de website van de molen. 
Om de molen is een complete brasserie gevestigd. Voor informatie daarover de website van de molen. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Direct bij de molen bevindt zich een giftshop. 

meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Bezoek in de ochtend; afspreken via 0117-461250

bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel 17der kunststenen; regulateur; buil; sleepluiwerk

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met enige bladmotieven en de opschriften 'Anno 1739' en daaronder 'De Brak'. Temidden hiervan de afbeelding van een hond, onmiskenbaar ontleend aan de gevelsteen

Boven de deur aan de noordzijde is een zeer fraaie gevelsteen aangebracht. In het middelste golvende vlak staat een hond afgebeeld en ANNO 1739 vermeld. In de horizontale band erboven staat: 'Desen eersten steenen molen genaamt, De Brak. heeft laten bouwen Dhr Joh. s Van Weenegem en vrouw Catharina van Uffle.'.
In de onderste golvende band staat: 'Den eersten steen gelegd door Jacob van Weenegem den 3july en den eersten spijker geslagen door Clement Pieter van Affelen july 22'.

Windvaan, in de vorm van een hond (duidelijk geinspireerd op de afbeelding op de gevelsteen).

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 25 ijzeren rollen. Kruilier.
vlucht
23,50 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenbonkelaar 43 kammen, steek 12,6 cm.
Spoorwiel 106 kammen
Steenschijflopen 30 staven, steek 9,4 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,51

hoogte
van de stelling: 8,8 m. Van de berg: 2,5 m.
wiekvorm
Systeem van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 178 buiten 2008 2009 buiten aanw. 23,50
Vaags ✉︎ 179 binnen 2008 2009 binnen aanw. 23,50
Derckx ✉︎ 436 buiten 1982 1982 buiten 2009 23,50
Derckx ✉︎ 437 binnen 1982 1982 binnen 2009 23,50
Pot ✉︎ ? binnen ? 1950 binnen 1982 24,08
Pot ✉︎ ? buiten ? 1950 buiten 1982 24,08
Pot ✉︎ 2249 buiten 1912 1912? buiten 1944? 23,50
Steyaert ✉︎ g.n. ? ?
wiekverbeteringen

In 1939 kreeg deze molen het systeem Van Bussel op beide roeden. Dit werd, bij herstel van de zware oorlogsschade van 1944, in 1950 opnieuw aangebracht.
Bij het vervangen van de roeden in 1983 is wederom gekozen voor het systeem Van Bussel, zij het dat dit bedrieglijk 'Oud-Hollands' is geverfd!

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 767 1871 1950 aanw.
Boddaert & Co. ✉︎ g.n. ? ? 1944
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
?? (1739) Fa. Adriaens, Weert (1950)
omwentelingen
geschiedenis

Van de zeven molens die Sluis ooit telde, resteert alleen nog deze zware ronde stenen stellingkorenmolen uit 1739. Het voortbestaan van ook deze molen is, zie hieronder, bepaald niet vanzelfsprekend geweest. 

F. Beun verkocht de molen in 1878 aan J. Sanders, waarna nog twee generaties uit deze molenaarsfamilie hier graan maalden. In 1933 volgde stilzetting (waarbij men ook de pelsteen verwijderde). 

In 1939 kwam de ommekeer, want de familie Sanders besloot de molen weer in gebruik te nemen en liet hem prompt grondig herstellen:  een geheel nieuwe stelling, (Engels) kruiwerk, roede, ijzeren lange en korte spruit en staartbalk, nieuwe korte schoren en de kap gedekt met Icopal. Verder werden Van Bussel stroomlijnwieken aangebracht. 
Op dat moment stonden er drie koppel 17der maalstenen, evenals twee mengmachines. Een 40 PK ruwoliemotor dreef, naast twee koppel 16der kunststenen, een buil, een haverpletter en een hamermolen aan.

Helaas kon de familie Sanders maar betrekkelijk kort van deze opleving genieten: het oorlogsgeweld, dat Zeeuws-Vlaanderen zwaar teisterde en Sluis (maar vooral Oostburg) deels met de grond gelijk maakte, trof ook De Brak: op 31 oktober 1944 brandde de molen uit. 

In 1950 volgde algeheel herstel, uitgevoerd door de fa. Adriaens uit Weert (welk bedrijf ook had getekend voor de grote beurt van 1939). De molen kreeg, bovenop zijn gele bakstenen romp, een Engels kruiwerk op een betonnen ringbalk. Veel tweedehands materiaal werd toegepast, het meest van de in 1950 gesloopte molen van Reynen te Mill (N.B.). Eén en ander resulteerde in een weer volledig maalvaardige molen. 

In het vanouds sterk op Belgische toeristen ingestelde Sluis maakte de mechanische maalderij op de begane grond in 1964 plaats voor een café-restaurant. Van lieverlee werden molen en directe omgeving meer en meer betrokken bij de horeca. De molen bleef evenwel steeds maalvaardig (en van tijd tot tijd werd er daadwerkelijk gemalen). 

Dit is tot op heden nog altijd het geval: de molen draait zeer vaak en is dan in de regel dan geopend voor bezoek. Ondertussen kan het bezoek beneden van alles kopen en eten. 

aanvullingen

toelichting naam

Een brak is een snellopend hondenras. Gezien de gevelsteen heeft de molen deze naam vanaf de bouw gehad.
(Dat deze molen snel lopen kan, is ook duidelijk!). 

foto's

foto's