Nieuw-Scheemda, Groningen

Westerse Molen / Zeldenrust

Foto van Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Martijn Scholtens (28-4-2013). | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (28-4-2013).

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Westerse Molen / Zeldenrust

1862
Grondzeiler
Achtkante molen
Poldermolen
Hamrikkerweg 18
9943 TB Nieuw-Scheemda
X: 257479 Y: 581137
N 53.207047 O 6.921062
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Groningen
Oldambt
Nieuw-Scheemda
Gemeente Scheemda, sectie M, nr. 179
Molenstichting Midden- en Oost-Groningen
Maalvaardig
Bemalen van het gebied Rode Til, thans op vrijwillige basis

Zeer groot; in de wijde omtrek zichtbaar

Wim van Rheen
0598-446500

In de regel zondag 13:00 - 16:00 uur, als de molen draait of op afspraak.
(N.B. Halverwege de Pastorieweg is een parkeerplaats waarvandaan de molen te voet of per fiets bereikbaar is).

Fietsroute in de buurt van Westerse Molen / Zeldenrust via fietsnetwerk.nl
343
00602
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Westerse Molen / Zeldenrust

Constructie

Constructie

Houten achtkant, gedekt met dakleer, met stenen veldmuren

Gedekt met houten delen

21,60 m.
Oud-Hollands

Al zeer lang had deze molen zelfzwichting op beide roeden; in 1947 kreeg de buitenroede halve verdekkering daarbij; inmiddels had die zelfzwichting ook dwarskleppen. Later is ook de binnenroede half-verdekkerd geweest, maar dat was omstreeks 1990 weer verdwenen.
In 1994 keerde men van zelfzwichting terug naar Oud-Hollands met zeilen.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

Voeghoutenkruiwerk; kruilier
IJzeren hoepelvang; vangbalk met duim; vangstok

Twee vijzels (één houten en één met houten balk met ijzeren beschoeping).

Bovenwiel 59 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen
Spoorwiel 59 kammen
Schijfloop grote vijzel 29 staven
Onderbonkelaar grote vijzel 35 kammen
Vijzelwiel 45 kammen
Schijfloop kleine vijzel 32 staven
Onderbonkelaar kleine vijzel 33 kammen
Overbrengingsverhoudingen 1 : 2,67 (grote vijzel) en 1 : (kleine vijzel)

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'Zeldenrust' en daaronder '18' '62'

Kamphuis, Niewolda (1862)

Westerse Molen / Zeldenrust

Verwijzingen

Westerse Molen / Zeldenrust

Geschiedenis

Geschiedenis

De molen werd in 1862 door molenmaker Kamphuis uit Nieuwolda gebouwd ter vervanging van een in dat jaar afgebrande molen. Die voorganger dateerde uit 1798.
De molen bemaalde oorspronkelijk het waterschap Westerse Molenpolder (662 ha. groot) maar fungeerde al zeer lang, vanaf 1878, als hulpgemaal bij een toen in dienst gesteld stoomgemaal.
In 1964 werd dat gemaal vervangen door een dieselgemaal met een  60 pk. motor. Niet veel later, 1967, ging de polder, met enige naburige polders, op in het waterschap Oldambt. Als gevolg daarvan werden het oude stoomgemaal en de molenaarswoning bij de molen afgebroken. De molen werd evenwel als reservegemaal in maalvaardige staat gehouden.

Bij herstelwerkzaamheden in 1983 bleef de zelfzwichting (met op de buitenroede dwarskleppen) gehandhaafd; in 1994 werd dit, onbegrijpelijk voor die tijd, op beide roeden weer gewijzigd in Oud-Hollands met zeilen.

Gedurende jaren werd de molen geregeld op vrijwillige basis in werking gesteld, maar verkeerde op een zeker moment toch in matige toestand. In 2008 kende men een fors bedrag voor herstel toe en tussen mei en september 2010 werd daar heel wat mee gedaan: achtkantstijl aangescherfd, drie velden kleedhout en dakbedekking nieuw, wat ook gold voor vele hekkens, staartbalk, krimpmuren en dek van de voorwaterloop, krooshek, kruipalen en landhekken rond de molen. Binnen kreeg de molen uitneembare hekken bij spoorwiel en schijflopen. Verder werden beide roeden doorgehaald en de grootste van de twee vijzels uitgenomen om elders te worden hersteld. Tot slot volgde schilderwerk en verhogen van het talud. Eind september 2010 was de molen weer geheel maalvaardig.

In september 2016 moest men de molen opnieuw stilzetten: enkele balken in de kap bleken aangetast door boktor en wel zodanig, dat draaien niet langer verantwoord was.
Op 1 augustus 2019 werd, nadat de roeden waren gestreken, de kap naast de molen op de grond gezet. Let wel: dit was voor het eerst sinds de bouw dat deze molen zonder kap kwam te staan! De romp werd afgedekt met een nooddak en daarna was het weer even rustig.
In de zomer van 2020 begon de fa. Doornbosch met de kap, waarbij het voornaamste werk het vervangen van voeghouten en steunder was. Op 27 oktober plaatste men de geheel herstelde kap weer op de romp, direct gevolgd door het steken van de roeden. Deze zijn wederom Oud-Hollands opgehekt voor zeilen.
De restauratie werd uiteindelijk voltooid met de officiële ingebruikname: die vond plaats op 10 september 2021. Commissaris des Konings René Paas lichtte de vang.

Enige technische details: bijzonder is dat de lange spruit voorin de kap ligt; bij de meeste molens in het noorden ligt de lange spruit in het midden. Verder zijn onderbonkelaar en vijzelwiel van de grote vijzel conisch uitgevoerd; van de kleine vijzel zijn zij 'recht'.


Westerse Molen / Zeldenrust

Aanvullingen

Aanvullingen

'Zeldenrust officieel in bedrijf gesteld', in: Molenwereld 153 (2011) 382 - 383

Westerse Molen / Zeldenrust

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Westerse Molen / Zeldenrust

Actuele foto's

Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Matthieu Hoogduin (5-5-2018)De molen in zijn typisch Groninger omgeving met bloeiend koolzaad. | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (5-5-2018)
De molen in zijn typisch Groninger omgeving met bloeiend koolzaad.
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Willem Sterenberg (6-3-2011). | Database Nederlandse molens
© Willem Sterenberg (6-3-2011).
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Martijn Scholtens (3-10-2010) | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (3-10-2010)
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Matthieu Hoogduin (19-8-2012). | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (19-8-2012).
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Matthieu Hoogduin (19-8-2012). | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (19-8-2012).
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Martijn Scholtens (28-4-2013). | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (28-4-2013).
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Jeffrey Cusiël (1-8-2019)Eerste keer in de geschiedenis van de Westerse molen dat de kap wordt verwijderd. | Database Nederlandse molens
© Jeffrey Cusiël (1-8-2019)
Eerste keer in de geschiedenis van de Westerse molen dat de kap wordt verwijderd.
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Jeffrey Cusiël (1-8-2019)De kap bijna naast de molen, zichtbaar zijn de rotte plekken in voeghouten en steunder. | Database Nederlandse molens
© Jeffrey Cusiël (1-8-2019)
De kap bijna naast de molen, zichtbaar zijn de rotte plekken in voeghouten en steunder.
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Martijn Scholtens (3-10-2010) | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (3-10-2010)
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Martijn Scholtens (28-4-2013)Het spoorwiel | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (28-4-2013)
Het spoorwiel
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016)Tussenschijfloop voor de aandrijving naar één van de vijzels | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016)
Tussenschijfloop voor de aandrijving naar één van de vijzels
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016)
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016)
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016)
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016). Oude delen van de voormalige zelfzwichting zijn nog bewaard in de molen | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016). Oude delen van de voormalige zelfzwichting zijn nog bewaard in de molen
Westerse Molen / Zeldenrust, Nieuw-Scheemda, Vincent Mepschen (14-6-2016) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (14-6-2016)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.