Molen Wingerdse Molen, Bleskensgraaf

Bleskensgraaf, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Wingerdse Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1872
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Wijngaarden (ca. 500 ha.), thans op vrijwillige basis

adres
Abbekesdoel 92
2971 VD Bleskensgraaf
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Wingerdse Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
02564
oude dbnr.
B956
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 02564 Wingerdse Molen (Bleskensgraaf)
Frits Kruishaar (14-7-2012)

locatie

plaats
Bleskensgraaf
plaatsaanduiding
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Bleskensgraaf, sectie E, nr. 50
geo positie
X: 110175, Y: 430429
N: 51.86062, O: 4.73648
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Abbekesdoel 92
2971 VD Bleskensgraaf
molenaar
Aad Schouten
telefoon
0184-692676 (molenaar)
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet, op hoge gemetselde voet van 1,80 m.
kap
Bovenhuis donkergroen geverfd; kap gedekt met geteerde gepotdekselde planken
inrichting

Stalen vijzel, Ø 1,50 m.
Woning in de molen

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk met neuten; kruihaspel
vlucht
28,10 / 28,20 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 34 staven, steek 12,5 cm.
Onderwiel 46 kammen
Vijzelwiel 53 kammen, steek 11,3 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,66

hoogte
wiekvorm
Systeem Fauël op beide roeden; op de buitenroede bovendien handbediende regelborden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 262, Vaags
Vaags
✉︎ 262 buiten 2011 2011 buiten aanw. 28,20
media-bestand
Roede 696, Derckx
Derckx
✉︎ 696 binnen 1991 1992 binnen aanw. 28,10
Bremer ✉︎ 97 buiten 1965 1965 buiten 2011 28,10
Pot ✉︎ 719 binnen 1872 1872 binnen 1992 28,10
Pot ✉︎ ? buiten 1872 1872 buiten 1965 28,10
Pot ✉︎ ? buiten 1867 1867? buiten 1872 25,55
Pot ✉︎ ? binnen 1865 1865? ? 1872 25,40
wiekverbeteringen

In 1936 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker. In 1965 werd dit, nadat de buitenroede tijdens het malen gebroken was, op beide roeden vervangen door het systeem Fauël (fokwieken).

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 37, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 37 1852 1852 aanw. 04,75
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Bauduin ✉︎ ? 1876 1876 1958
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Wijngaarden (ca. 500 ha.), thans op vrijwillige basis

molenmaker
?? (1513?) ?? (1625) A. Ooms (1872) Fa. De Gelder (2011)
omwentelingen
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1 februari 2008; daarvoor was dat het Waterschap Rivierenland sinds 2005.

geschiedenis

Van deze molen, die ver buiten het gebied dat hij bemaalt geplaatst is, de polder Wijngaarden, was het oorspronkelijke bouwjaar lange tijd niet bekend. Het jaar 1513 is wel genoemd, maar of dat inderdaad klopte... Wél was duidelijk, dat al zeer lang op deze plaats een (wip)molen moet hebben gestaan.
Pas in de 21ste eeuw werd meer bekend na onderzoek in de resolutiën van Holland en West-Friesland, horend bij 6 mei 1625 (Archief Dordrecht): "Die van Wijngaarden ende Ruychbroek in de Alblasserwaard is vergunt remisse van drie vierde ponden van de verponding voor het lopende jaar. Ten opsien sy onder water sitten ende mits het afbranden van haer moolen". Conclusie: de molen van deze polder is in 1625 afgebrand en moest als gevolg worden herbouwd (en de polder werd tijdelijk ontzien in het doen van afdrachten). Aan te nemen is dat de nieuwe molen nog in 1625 is opgeleverd.

In 1872 werd de molen, mogelijk dezelfde als die in 1625 moet zijn gebouwd, 1,30 m. 'gerezen': de veldmuren werden verhoogd, waardoor de vlucht flink groter werd (van 25,50 naar ruim 28 meter) en het vermogen aldus aanzienlijk kon toenemen. Uitvoerders waren A. Ooms, F. v.d. Burg en G. Nijhof.
Toen de molen werd verhoogd, waren uiteraard twee nieuwe roeden nodig en verkocht men de twee te kort geworden roeden. De pas zeven jaar oude binnenroe werd voor ƒ 200,-- verkocht aan A. in 't Veld, korenmolenaar te Schoonhoven. Met de buitenroede liep het slechter af: die viel tijdens het strijken uit de takels en brak. Deze werd voor ƒ 150,-- aan één van de aannemers verkocht.

Ook in de 20ste eeuw had de windbemaling het vertrouwen van de ingelanden: zo werd in januari 1927 besloten om niet samen te werken met de polder Zuidzijde inzake de stichting van een gemaal. Voorts nam het bestuur in november 1935 de beslissing, de molen te moderniseren met het systeem Dekker. Aan te nemen is, dat dit in 1936 is aangebracht.

In 1955 werd het scheprad vervangen door een vijzel, zij het dat voor de afvoer van het water de schepradwaterloop in gebruik bleef.
In 1965, na het breken van de buitenroede, werden de Dekkerwieken vervangen door fokken. Opmerkelijk is dat deze op één roede enkelstraals en op de andere dubbelstraals waren.

Formeel bemaalt de Wingerdse molen tegenwoordig op vrijwillige basis, maar in de praktijk is deze zeer vaak daadwerkelijk in bedrijf. Volgens de molenaar "in de winter vrijwel iedere avond en op zaterdag".

In januari 2011 zette men de molen stil vanwege een naderende grote restauratie. Met name het bovenhuis was aan groot herstel toe. Nadat eerder de roeden al waren kaalgezet, werd de molen op 26 januari geheel onttakeld; slechts de ondertoren bleef, voorzien van een noodkap, staan.
In de werkplaats van de fa. Gelder werden bovenhuis en koker, met behoud van enige oude onderdelen, vrijwel vernieuwd. De betimmering van de borst is bij dit grote herstel gewijzigd en meer in overeenstemming gebracht met de vroegere situatie.

In de vroege ochtend van 14 oktober 2011 werd dit bovenhuis weer op de ondertoren geplaatst. Ook bracht men die dag de staart aan en stak de binnenroede. Op 25 november 2011 volgde de (nieuwe) buitenroede. De fokken zijn thans alle vier enkelstraals.

De molen is zeer vaak voor de polderbemaling in bedrijf.

 

aanvullingen

toelichting naam

De molen is vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

unieke eigenschap

De grootste wipmolen van Nederland, zij het dat deze molen oorspronkelijk kleiner was (zie 'Geschiedenis').

foto's

foto's