Hoofddorp, Noord-Holland

De Eersteling

Foto van De Eersteling, Hoofddorp, Bram Westerink (28-11-2015) | Database Nederlandse molens
© Bram Westerink (28-11-2015)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

De Eersteling

1856
1977
Grondzeiler
Ronde stenen molen
Korenmolen
Hoofdweg Westzijde 741
2131 MA Hoofddorp
X: 107133 Y: 479483
N 52.301235 O 4.685437
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Noord-Holland
Haarlemmermeer
Hoofddorp
Gemeente Haarlemmermeer, sectie D, nr. 7717
Gemeente Haarlemmermeer

De gemeente Haarlemmermeer is eigenaar sinds 1975, daarvoor was dat E.F. de Koning sinds 1936, daarvoor W. de Koning vanaf ca. 1900, daarvoor D.D. van Dijk sinds 1856.

Maalvaardig
Ja
Het malen van graan op professionele basis

Niet onbelangrijk; staat op een verhoging in een groen gebied temidden van allerhande bebouwing

023-5636925 (molen)

Donderdag 13:00 - 17:00 uur, vrijdag en zaterdag 10:00 - 17:00 uur.
Meelverkoop.

Fietsroute in de buurt van De Eersteling via fietsnetwerk.nl
670
12230
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Eersteling

Constructie

Constructie

Ronde stenen molen

Gedekt met riet

24,80 m.
Binnenroede systeem Fauël (fokwieken) met steekborden; buitenroede Oud-Hollands

Op de oude locatie heeft deze molen van ca. 1946 totaan de onttakeling in 1975 op de binnenroede een Van Bussel-stroomlijnneus gehad.
Na de overplaatsing heeft men de molen Oud-Hollands opgehekt, in 1990 kreeg de binnenroede het systeem Fauël (fokwieken) met steekborden.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

34 ijzeren rollen; kruihaspel
Vaste stutvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok; kneppel; pal

Twee koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk

Bovenwiel 64 kammen
Bovenschijfloop 27 staven
Spoorwiel 72 kammen
Steenschijflopen 24 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,11

van de molenberg: ca. 7 m.

Aardige baard, groen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift:
'1856' '1977' met daaronder 'De Eersteling'

Aardige achterbaard met enige geschilderde korenaren.

D.D. van Dijk, Kruisdorp (1856)
Fa. Verbij, Hoogmade (1977)

De Eersteling

Verwijzingen

De Eersteling

Geschiedenis

Geschiedenis

De vroegste geschiedenis van deze molen begint in Katwijk. In februari 1854 verzocht J. Zoeter, korenmolenaar te Oud-Beijerland, om een stuk woeste duingrond aldaar in erfpacht te mogen nemen om er een korenmolen te bouwen. Een akte hiervoor werd in november van dat jaar opgemaakt, maar al in 1855 werd de erfpacht overgedragen aan Dirk David van Dijk, meester-molenmaker en -timmerman te Piershil. Volgens overlevering zou hierna een molen gebouwd zijn, maar hiervoor is geen enkel bewijs te vinden.

Vervolgens vroeg Dirk David van Dijk in januari 1856 aan het gemeentebestuur van de in 1852 drooggevallen Haarlemmermeer toestemming om in een korenmolen te mogen bouwen. Verondersteld moet worden, dat de molen in Katwijk door omstandigheden nooit gebouwd is, maar dat de (misschien al gereedgemaakte) onderdelen in 1856 zijn gebruikt voor de bouw van de molen te Kruisdorp (later "Hoofddorp" genoemd).
Dirk David van Dijk, die zeer veel molens op de Hoekse Waard en Goeree-Overflakkee had gebouwd (de meeste bestaan nog!) ging vanaf de bouw hier malen en werd dus van molenmaker molenaar en zou die functie nog lang uitoefenen. Hij overleed op 27 juli 1905, 83 jaar oud. Op dat moment was de molen al in handen van zijn stief-familie De Koning.

De molen is als windmolen tot omstreeks 1930 in bedrijf geweest. Vanaf die tijd tot in de Tweede Wereldoorlog werd het maalbedrijf in de bij de molen staande motormaalderij voortgezet.
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was de windmolen, toen als gevolg van de jarenlange stilstand in matige staat, ineens weer nodig.
Tijdens de strenge winter van 1944/'45, beter bekend als "de hongerwinter", werd de molen met kunst en vliegwerk door de Zaanse molenmakerij Husslage en vele vrijwilligers maalvaardig gemaakt. Belangrijk waren toen ook de bijdragen van de jonge ingenieur A.J. de Koning, de latere technisch adviseur van De Hollandsche Molen. Net toen er geen elektriciteit meer voorhanden was kon De Eersteling, met gerepareerde houten roeden, aan de slag. Kort daarna waren tweedehands ijzeren roeden nodig, omdat de houten roeden toch echt 'op' waren.

Door de oprukkende bebouwing van Hoofddorp werd de windvang steeds slechter, wat weer zijn gevolg had op het in bedrijf zijn van de molen. Vanaf 1954 vond alle maalwerk weer plaats in de motormaalderij.

De stilstaande molen raakte in verval en uiteindelijk slaagde de gemeente Haarlemmermeer hem aan te kopen. Vooruitlopend op de restauratie en verplaatsing werden in 1975 het wiekenkruis en de kap verwijderd.

Na veel voorbereiding werd onder zeer grote publieke belangstelling op de (ijskoude) 4de januari 1977 de ruim 100 ton zware bakstenen romp over een afstand van 1,8 km. naar de nieuwe standplaats gereden, waar een nieuwe fundering aangelegd was.

Eind 1977 was de restauratie voltooid en sindsdien was de molen weer geregeld in bedrijf. Dick Prins, molenvriend en vrijwillig molenaar van het eerste uur, ging hier malen. Inmiddels heeft Sander van Rijn dit overgenomen, maar één ding blijft opmerkelijk: in de molen is geen elektromotor aanwezig; er wordt uitsluitend op windkracht gemalen.

Enige jaren na de verplaatsing van de molen werd ook het oude molenaarshuis naar de molen verplaatst. Dit ging overigens niet in één geheel, maar wel werden hele stukken muur tegelijk verplaatst.

In 2011 is de stenen romp, die op bepaalde plaatsen zeer poreus was geworden, in de steigers gezet voor groot herstel. Als gevolg was deze molen geruime tijd niet draaivaardig. Inmiddels is dit allemaal achter de rug. 


De Eersteling

Aanvullingen

Aanvullingen

Dick Prins, mede-oprichter van het Gilde van Vrijwillige Molenaars en van 1977 tot 2006 hier vaste molenaar, overleed op 12 juni 2021 op 84-jarige leeftijd.

De eerste stenen molen in Nederland die in zijn geheel is verplaatst.

De naam van de molen is logisch: dit was de eerste molen geweest die na het verkavelen en in cultuur brengen van de Haarlemmermeer in dit 'nieuwe land' werd gebouwd.
Opmerkelijk (of niet): hij is ook de laatste gebleken.

De Eersteling

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Eersteling

Actuele foto's

De Eersteling, Hoofddorp, Bram Westerink (10-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Bram Westerink (10-9-2016)
De Eersteling, Hoofddorp, Frank Hendriks (27-3-2019) | Database Nederlandse molens
© Frank Hendriks (27-3-2019)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Frank Hendriks (27-3-2019) | Database Nederlandse molens
© Frank Hendriks (27-3-2019)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (16-4-2013) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (16-4-2013)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017)Topwinkel/café. Mooi terras. Brood en appeltaart van eigen deeg, andere streekprodukten, honing, jam, kruiden, koelkast vol zuivel van bevriende geitenboerderij. Betrokken vrijwilligers, vol lof over de molenaar, die van alles onderneemt. (Piet Glasbergen) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
Topwinkel/café. Mooi terras. Brood en appeltaart van eigen deeg, andere streekprodukten, honing, jam, kruiden, koelkast vol zuivel van bevriende geitenboerderij. Betrokken vrijwilligers, vol lof over de molenaar, die van alles onderneemt. (Piet Glasbergen)
De Eersteling, Hoofddorp, Piet Glasbergen (27-5-2017)Het meel onderweg naar winkel/café. Voor bakken en verkoop van zelfgebakken appeltaart. Ook door deze mevrouw trouwens. Gaat dat proeven! (Piet Glasbergen). | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (27-5-2017)
Het meel onderweg naar winkel/café. Voor bakken en verkoop van zelfgebakken appeltaart. Ook door deze mevrouw trouwens. Gaat dat proeven! (Piet Glasbergen).
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.