Opwetten, Noord-Brabant

Opwettense Watermolen

Foto van Opwettense Watermolen, Opwetten, Jan Kraker (1-3-2013) | Database Nederlandse molens
© Jan Kraker (1-3-2013)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Opwettense Watermolen

1765
Watermolen
Onderslagrad
Korenmolen
Koren-, zaag- en oliemolen

Deze molen had lange tijd drie functies. Het oliewerk is vermoedelijk al vóór 1900 verwijderd; van het zaagwerk bleven restanten bewaard.

Opwettenseweg 203
5674 AC Opwetten
Kleine Dommel
X: 164893 Y: 385622
N 51.459583 O 5.529549
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Noord-Brabant
Nuenen, Gerwen en Nederwetten
Opwetten
Gemeente Nuenen, sectie D, nr. 3863
P. Geboers
Maalvaardig
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis; café -restaurant

Zeer groot

Martijn Coenraads / Mark Dwarswaard
06-52612522

In de regel zondagmiddag en op afspraak

Fietsroute in de buurt van Opwettense Watermolen via fietsnetwerk.nl
575
02605
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Opwettense Watermolen

Constructie

Constructie

09,30 m. en 07,50 m.

Roeden etc.

Kruiwerk etc.

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk; mengketel; restanten van een zaagwerk

Van het oliewerk (in het linkergebouw) resteert alleen het aswiel.

Aswiel 80 kammen
Schijfloop 30 staven, steek 12,4 cm.
Spoorwiel 69 kammen
Steenschijflopen 20 staven, steel 11,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 9,20

Opwettense Watermolen

Verwijzingen

Opwettense Watermolen

Geschiedenis

Geschiedenis

Deze onderslag-watermolen werd rond de 11e eeuw gebouwd als ban-korenmolen op de Kleine Dommel. Een gedeelte van de molen heeft dienst gedaan als olie-, houtzaag- en volmolen. Het achterste deel was ook in gebruik als leerlooierij.
In de 14e eeuw was de molen eigendom van de Heren van Cuyk en Mierlo, daarna van de Bossche eigenaars Dicbier van laatstgenoemde Heerlijkheid.

1743 is vaak genoemd als bouwjaar, maar ook dat is niet juist. Vóór 1726 was Wilhelmus van der Meulen uit Stiphout eigenaar. In dat jaar gaf Johannes Sengers gaf zijn zoon Theodorus opdracht om deze molen te kopen. Johannes bezat op dat moment al een deel van de molen als erfdeel. De andere erfgenamen heeft hij dat jaar uitgekocht. Vanaf 1726 tot en met de vererving aan Gerardus van Hoorn in 1916 heeft de molen altijd Jansmolen geheten en was in bezit van de familie Sengers.

De huidige molen moet dateren uit 1765 en mogelijk nog iets later: op 10 november 1764 was vrijwel het gehele molencomplex door brand verwoest, waar. Vanaf het daaropvolgende jaar moet alles zijn herbouwd. Gezien de grootte van het complex zal dit niet in zeer korte tijd zijn gebeurd.

Het hoge gebouw met het grote rad is de korenmolen; het lage gebouw herbergde vroeger een oliemolen; in het hoge gedeelte was destijds ook een houtzaag-inrichting gevestigd. De korenmolen is compleet en in principe maalvaardig; van het zaagwerk zijn restanten aanwezig en het oliewerk is geheel verdwenen; alleen buiten staan nog twee kantstenen los opgesteld.

Tegenwoordig is deze molen ook weer regelmatig in bedrijf en wordt er voor een bakker en particulieren gemalen.

Een bijzonderheid aan de inrichting is het ontbreken van de steenkraan. De stenen worden in de Opwettense Watermolen gelicht met behulp van de steenreep. Alle voorzieningen hiervoor zijn nog aanwezig.

Begin 2014 waren er plannen om het oude oliemolengebouw te gaan gebruiken voor horeca-doeleinden, evenwel zonder de sfeer van de molen aan te tasten.


Opwettense Watermolen

Aanvullingen

Aanvullingen

Deze watermolen heeft het grootste waterrad van Nederland.

Als één van de zeer weinige watermolens heeft het aswiel een vang; een voorziening uit de tijd, dat de molen ook als houtzaagmolen functioneerde.

Het naastgelegen muldershuis heeft een gevelsteen, die herinnert aan de 100ste verjaardag van molenaar Piet van Hoorn (1873 - 1973). Van Hoorn heeft als kind Vincent van Gogh nog gekend. Die woonde toentertijd als domineeszoon in de pastorie te Nuenen en kwam ook deze molen schilderen. De jonge Piet van Hoorn vond Van Gogh geen gek (zoals velen hem bevonden) maar wel een zonderling. 

Deze molen wordt tegenwoordig nooit anders vernoemd dan naar het gehucht nabij Nuenen, waar hij staat. In het verleden werd ook de naam "St. Antoniusmolen" gebruikt, naar Sint Antonius Abt, aan wie op ca. 200 meter van de molen ook een kapel gewijd was.
Vanaf 1726 tot en met de vererving aan Gerardus van Hoorn in 1916 werd de molen Jansmolen genoemd.

Piet-Hein van Halder, De Opwettense Watermolen. Eigen uitgave 2022.

Opwettense Watermolen

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Opwettense Watermolen

Actuele foto's

Opwettense Watermolen, Opwetten, Mark Dwarswaard (21-2-2019)De Opwettense molen van de voorzijde gezien. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (21-2-2019)
De Opwettense molen van de voorzijde gezien.
Opwettense Watermolen, Opwetten, Mark Dwarswaard (21-2-2019)De beide grootste waterraderen van Nederland, 7,50 en 9,30 m. doorsnede. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (21-2-2019)
De beide grootste waterraderen van Nederland, 7,50 en 9,30 m. doorsnede.
Opwettense Watermolen, Opwetten, Mark Dwarswaard (21-2-2019)De molen van de kolk uit gezien met beide raderen werkend. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (21-2-2019)
De molen van de kolk uit gezien met beide raderen werkend.
Opwettense Watermolen, Opwetten, Mark Dwarswaard (21-2-2019)De originele kopgevel van 1765. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (21-2-2019)
De originele kopgevel van 1765.
Opwettense Watermolen, Opwetten, Marcel van Nies (16-3-2017) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (16-3-2017)
Opwettense Watermolen, Opwetten, Mark Dwarswaard (21-2-2019)Steenzolder met links het koppel kunststenen en rechts het koppel blauwe stenen waarvan echter de maallaag in de jaren '20 is opgestort (voor het malen van veevoer). Achter het spoorwiel is de windas van de steenreep te zien. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (21-2-2019)
Steenzolder met links het koppel kunststenen en rechts het koppel blauwe stenen waarvan echter de maallaag in de jaren '20 is opgestort (voor het malen van veevoer). Achter het spoorwiel is de windas van de steenreep te zien.
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.