Molen Koningin Wilhelmina, Dongen

Dongen, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Koningin Wilhelmina
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

adres
Windmolenweg 14
5102 AJ Dongen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Koningin Wilhelmina via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00370
oude dbnr.
B513
Meest recente aanpassing
| Molenaars
media-bestand
Molen 00370 Koningin Wilhelmina (Dongen)
Tony Hop (5-9-2023)

locatie

plaats
Dongen
plaatsaanduiding
gemeente
Dongen, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Dongen, sectie A, nr. 4762
geo positie
X: 123384, Y: 405306
N: 51.63571, O: 4.93052
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Windmolenweg 14
5102 AJ Dongen
molenaar
Mark Heutink / Tony Hop / Richard Verbogt / Simon Corstjens / Thijs Verstraaten
telefoon
e-mail

website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 9:00 - 15:00 uur, als de molen draait en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Meelverkoop

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen (flint); mengketel; buil; pletter; sleepluiwerk. Op de begane grond een koppel stenen, elektrisch aangedreven.

versieringen

Eenvoudige baard, groen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften: 'Koningin Wilhelmina' en '1893'.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruilier
vlucht
27,90 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 14,0 cm.
Spoorwiel 109 kammen
Steenschijflopen 32 staven, 10,2 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,92

hoogte
van de stelling: 7,40 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 123, Derckx
Derckx
✉︎ 123 buiten 1974 1974 buiten aanw. 27,90
media-bestand
Roede 124, Derckx
Derckx
✉︎ 124 binnen 1974 1974 binnen aanw. 27,90
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1974 27,90
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1974 27,90
wiekverbeteringen

In 1943 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel.
Bij de grote restauratie van 1974, waarbij ook de roeden werden vervangen, is gekozen voor Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 144, Sterkman & Zn, wed. A.
Sterkman & Zn, wed. A.
✉︎ 144 1861 1893 aanw. 04,35
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

omwentelingen
geschiedenis

Het was P. van Riel die in 1893 deze forse molen liet bouwen. Later werd zijn schoonzoon Nicolaas Janssens eigenaar.
Voor de bouw is gebruik gemaakt van onderdelen, in ieder geval de bovenas, van één van de molens van de zgn. Aargang, de laatst overgebleven molengroep van de grote Vierambachtspolder (ZH). Deze kwam op 1 januari 1893 buiten gebruik. Opvallend is ook de penbalk: die was ooit een wateras.

In 1919 kocht Victor van Gorp uit Alphen de molen van Janssens. Hij droeg begin jaren '30 de molen over aan zijn zonen Janus en Frans. Deze firma Gebr. van Gorp verkocht de molen in 1942 aan slager P. de Jong. Die verhuurde op zijn beurt de molen aan de gebr. Jansen-Steenberg.
Er werd toen al niet meer met de oorspronkelijke drie koppel stenen gemalen: in plaats daarvan gingen molen en bijgebouw dienst doen als paardenstal en opslagruimte voor hooi en stro.

Begin jaren zeventig stelde de toenmalige eigenaar in overleg met de gemeente een plan op om de molen in oorspronkelijke staat te laten herstellen. Van buiten zag de molen er al niet best meer uit, maar binnen was de toestand ronduit beroerd: van de oorspronkelijke drie koppel maalstenen was slechts één (incompleet) koppel overgebleven en er was al heel lang niets meer bijgehouden.

In 1974 volgde een uitwendige restauratie: de molen werd alleen draaivaardig gemaakt (en draaide inderdaad vervolgens zeer regelmatig) . 

Jaren later, 1992, werd de molen weer maalvaardig: er werden een koppel 17der kunst- en een koppel blauwe stenen geplaatst. Dit leidde ook tot nieuwe activiteit: in de jaren '90 werd met deze molen volop voor bakkers in de omgeving gemalen. Dat is, hoewel niet meer zo intens als voorheen, nu nog steeds het geval. 

De bedrijfsruimte onder de molen wordt al een aantal jaren gehuurd door molenmaker Jan Wilten.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar de toen (piep)jonge koningin Wilhelmina. Ten tijde van de bouw van deze molen was zij slechts 13 jaar oud (maar in naam al koningin)!

unieke eigenschap

Eén van de weinige molens met een grotendeels in ijzer uitgevoerde stelling.

literatuur

Hans Geerts / Hans Sprangers, Korenmolen Koningin Wilhelmina. Molens van Dongen door de eeuwen heen. (z.p. 2012).

foto's

foto's