Molen Watermolen Hackfort, Vorden

Vorden, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
Watermolen Hackfort
modeltype
Watermolen
functie
korenmolen, elektriciteitsopwekker
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, het zagen van hout en het opwekken van elektriciteit, thans op vrijwillige basis. 

adres
Baakseweg 8
7251 RH Vorden
beek
Baakse beek
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Watermolen Hackfort via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00911
oude dbnr.
B284
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 00911 Watermolen Hackfort (Vorden)
Piet Glasbergen (13-8-2016)

locatie

plaats
Vorden
plaatsaanduiding
beek
Baakse beek
gemeente
Bronckhorst, Gelderland
kadastrale aanduiding
Gemeente Vorden, sectie N, nr. 370
geo positie
X: 216052, Y: 457207
N: 52.09974, O: 6.27824
biotoopwaarde
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Baakseweg 8
7251 RH Vorden
molenaar
Vijf molenaars bij toerbeurt
telefoon
06-22570446
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Zaterdag 10.00 - 16.00 uur en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Watermolen
krachtbron
water
kenmerken
functie
inrichting

Eén koppel 15der kunststenen; steenkraan; sleepluiwerk; mobiele zaagtafel (cirkelzaag; aandrijving via riemoverbrenging vanaf de molen naar buiten); elektriciteitsgenerator

gangwerk
hout
wateras
ijzer
rad
traditioneel
rad diameter
05,20 m.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
circa
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, het zagen van hout en het opwekken van elektriciteit, thans op vrijwillige basis. 

molenmaker
? (1700c) G.J. ten Have, Vorden (1944) Fa. Groot Wesseldijk (1998)
omwentelingen
geschiedenis

De geschiedenis van deze molen voert ver terug, net als die van de adellijke familie die generaties lang eigenaar was. De oudste vermelding is uit 1442; het huidige gebouw dateert uit ongeveer 1700. 
Conflicten over het stuwpeil waren hier vanouds aanwezig: in 1871-'73 werd dit zelfs tot de Hoge Raad uitgevochten. In dit geval verloor de baron. In 1899 kwam de al in verval geraakte molen buiten gebruik, maar in 1905 werd er weer gemalen. Voortdurende problemen rond de watervoorziening maakten de stenen windmolen van Vorden, ook eigendom van de familie Van Westerholt van Hackfort, steeds belangrijker. Vanaf 1905 was de familie Gerritsen pachter van zowel de wind- als de watermolen.

Rond 1930 kwam de watermolen wederom stil te staan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog besloot de baron zijn windmolen te herstellen (die stond al geruime tijd stil en was ook deels onttakeld) en deed dat niet veel later ook met zijn watermolen. Molenmaker Gerrit Jan ten Have voerde het werk uit en vereeuwigde de gedachtenis hieraan door op één der armen van het rad, bij de as, letters en jaartal in te kerven: "GtH 1944". De pacht ging evenwel niet naar Gerritsen, maar naar een ander en dat maakte deze molen niet aantrekkelijk meer. Na 1945 werd er maar weinig meer gemalen en in 1952 was het helemaal voorbij.

Deze watermolen staat op het landgoed Hackfort (800 ha), rond het gelijknamige kasteel. Landgoed en kasteel kwamen in 1981, na het overlijden van Johanna Baronesse van Westerholt van Hackfort bij wijze van legaat in handen van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. 
De molen verkeerde op dat moment in slechte staat: in 1952 was deze al stilgezet vanwege de toestand van molengebouw en rad.

Nadat de molen in handen van Natuurmonumenten was gekomen, werden de eerste plannen tot herstel gemaakt. Grootste probleem vormde hier de Baakse beek: deze bevatte al geruime tijd te weinig water en had dus te weinig vermogen om de molen nog aan te kunnen drijven.
Vanaf mei 1997 kwam alles (letterlijk en figuurlijk) in een stroomversnelling toen het waterschap Rijn en IJssel ging zorgen voor meer water in de Baakse beek. Eind 1997 kreeg de molen een nieuwe stuw. Reeds eerder was, tegelijk met het kasteel, het molengebouw opgeknapt en in het voorjaar van 1998 plaatste men een nieuw waterrad.
Op 26 juni 1998 werd de molen officieel in werking gesteld. Sindsdien wordt er regelmatig op vrijwillige basis graan voor veevoer gemalen. Het waterrad heeft daarnaast een nevenfunctie als waterkrachtcentrale van de energiemaatschappij NUON. Er is hier zelfs sprake van een derde functie: bij bijzondere gelegenheden wordt buiten de molen een zaagraam opgesteld, dat met een lange riem via een draaiende as bovenin de molen kan worden aangedreven. 

foto's

foto's