Molen De Adriaan, Haarlem

Haarlem, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Adriaan
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis; daarnaast bezoekersmolen en expositieruimte.

adres
Papentorenvest 1 A
2011 AV Haarlem
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Adriaan via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
10693
oude dbnr.
B1163
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 10693 De Adriaan (Haarlem)
Willem Jans (14-10-2007)

locatie

plaats
Haarlem
plaatsaanduiding
gemeente
Haarlem, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Haarlem, sectie D, nr. 7239
geo positie
X: 104314, Y: 488699
N: 52.38381, O: 4.64273
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot; zeer markant en goed in de wind gelegen tegenover de binnenstad van Haarlem.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Papentorenvest 1 A
2011 AV Haarlem
molenaar
Barbara Tanner / Elly Mense / Henk Derks / Guus Boers / Harrie Mühren
telefoon
023-5450259 / 06-29068476
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

1 maart - 1 november: maandag t/m vrijdag 13.00 - 17.00 uur; zaterdag en zondag 10.30 - 17.00 uur. 
1 november - 1 maart: maandag t/m vrijdag 13.00 - 16.30 uur; zaterdag en zondag 10.30 - 16.30 uur. 
Rondleidingen
Raadpleeg ook de website van de molen. 

toegangsprijzen

winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie

Educatieve moleninrichting en geschiedenis van Haarlem.

gericht op scholen
ja
bijzonderheden

De begane grond en de eerste verdieping kunnen worden gebruikt voor trouwerijen, vergaderingen, workshops, seminars, presentaties, recepties, lunches, diners en feesten, al dan niet gecombineerd met een rondleiding door de molen zelf.

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met verticale houten delen, op deels achtkant houten en deels ronde stenen onderbouw (met steunberen) met stenen aanbouw.
kap
Gedekt met verticale houten delen
inrichting

Een koppel 17der kunststenen; steenkraan; sleepluiwerk; elektrische takel.
Uitvoerige inrichting voor het ontvangen van bezoekers. 

versieringen

Fraaie baard met "1778 - 1932 ANNO 2001 De ADRIAAN" en een afbeelding van het gemeentewapen van Haarlem.

Gevelsteen naast de ingang met "1778 / 1932 DE ADRIAAN 1999 1e STEEN DR. IR. R. VAN DE WAAL".

In het bovenwiel en in twee achtkantstijlen "Molenbouwer
Poland Oterleek 2000".

In 2014 is een gevelsteen geplaatst als hommage aan Henk Vijn, die zeer veel heeft gedaan om De Adriaan herbouwd te krijgen.
(N.B. Henk Vijn overleed op 15 september 2021).

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 32 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
24,30 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 66 kammen
Bovenschijfloop 30 staven
Spoorwiel 86 kammen
Steenschijfloop 26 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,28

hoogte
van de stelling: 12,0 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 906 binnen 2000 2000 binnen aanw. 24,30
Derckx ✉︎ 907 buiten 1999 2000 buiten aanw. 24,30
wiekverbeteringen

De molen was sinds 2001 uitgerust met het systeem Fauël (fokwieken) met steekborden. 
In 2023 besloot men, toen de molen opnieuw moest worden opgehekt, het Oud-Hollandse systeem toe te passen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 85 1999? 2000 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis; daarnaast bezoekersmolen en expositieruimte.

molenmaker
Fa. Poland, Oterleek (2000)
omwentelingen
geschiedenis

De Adriaan is een in 2000 gebouwde korenmolen, dit als replica van een in 1779 opgerichte en in 1932 verbrande molen met dezelfde naam op dezelfde plek.

De oorspronkelijke molen is 1779 gebouwd op de funderingsresten van de Goevrouwetoren, onderdeel van de middeleeuwse vestingwerken rond Haarlem.
De Adriaan heeft verschillende bestemmingen gehad: het eerste was het malen van tras (tras werd gebruikt in metselspecie voor metselwerk dat waterdicht moest blijven); daarna werd snuiftabak gemalen. Tenslotte werd de molen omgebouwd tot korenmolen.

Reeds in 1865 werd een stoommachine als tweede energiebron geplaatst, maar desondanks dreigde in 1925 de sloop. De net opgerichte vereniging De Hollandsche Molen kocht vervolgens de molen en wist zo de sloop te verhinderen.
Na een aantal jaren diverse functies te hebben gehad, raakte de molen toch licht in verval. Zo moest de buitenroede worden gestreken.
Op 23 april 1932 kwam de grote klap: onderin de molen brak brand uit en vervolgens ging De Adriaan in een geweldige vuurzee ten onder.

Na de brand zijn vanuit de Haarlemse burgerij en De Hollandsche Molen vele pogingen ondernomen om deze molen herbouwd te krijgen, zowel in de jaren '30 als de jaren '50, steeds zonder succes. Wél werd in 1963 de gemeente Haarlem eigenaar van de grond en nam de plicht op zich de herbouw van de molen te verzorgen. Een serieuze poging strandde echter op twee zaken: allereerst geldgebrek, maar ook wist men toentertijd geen goede bestemming te bedenken voor het geval de molen herbouwd zou zijn.
Rond 1968 werd ‘definitief’ afgezien van herbouw en het sinds 1932 verzamelde geld werd besteed aan de Haarlemse houtzaagmolen De Eenhoorn, die op dat moment in restauratie was.

Toch werden in de jaren '80 wederom initiatieven genomen en die sloegen aan, tenslotte ging ook de gemeente Haarlem overstag. Dankzij de steun van sponsors, inwoners van Haarlem en molenvrienden werd in 1999 met de herbouw gestart.
Op 14 november 2000 werden met een drijvende bok onderachtkant, achtkant, kap en roeden gemonteerd, waarmee de herbouw een feit was. Sindsdien is de molen geregeld draaiend te zien en tegenwoordig wordt er ook af en toe gemalen.

In vergelijking met de voorganger is de huidige molen qua vlucht een stuk forser; hierdoor lijkt met name de kap iets te groot. Verder zijn hier toen, niet tot ieders genoegen, brede fokken gemonteerd in plaats van Oud-Hollands tuig. Tamelijk zinloos, want de molen heeft, gezien de bijzonder goede windvang (en de beperkte bedrijfsvoering) aan Oud-Hollands ruim voldoende.
In 2023 nam men dit ter harte: toen de molen opnieuw moest worden opgehekt koos men voor Oud-Hollands.

aanvullingen

toelichting naam

De naam 'De Adriaan' is ontleend aan Adrianus de Booys, die in 1778 toestemming vroeg en kreeg om op de (deels te slopen) Goevrouwetoren een molen te bouwen.

literatuur

J.S. Bakker, 'Herbouw van De Adriaan in Haarlem vrijwel voltooid', in: Molenwereld 5 (2001), 128 - 135.
Ed van Gerven, ''De Adriaan is van alle Haarlemmers'' in: Molens 66 (2002) pp. 4 -7.

foto's

foto's