Molen Poldersche Molen, Maasdam

Maasdam, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Poldersche Molen
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de St. Anthonypolder, thans op vrijwillige basis
adres
Polderdijk 25
3299 LL Maasdam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Poldersche Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01981
oude dbnr.
B1051
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 01981 Poldersche Molen (Maasdam)
Abel van Loenen (18-10-2014)

locatie

plaats
Maasdam
plaatsaanduiding
gemeente
Hoeksche Waard, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Maasdam, sectie C, nr. 431
geo positie
X: 96703, Y: 422418
N: 51.78737, O: 4.54228
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Polderdijk 25
3299 LL Maasdam
molenaar
Meta Bosch
telefoon
0186-575780, 06-10887188 (contactpersoon)
e-mail

open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
Op zaterdag, op afspraak en als de molenaar aanweizg is.

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, geheel zwart geteerd
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad, Ø 6,20 m.; breedte 0,55 m. Kleine woning in de molen (niet in gebruik)

versieringen

De donkergroene baard met rode versiering draagt in wit het opschrift '1842'.

N.B. Zie 'Geschiedenis' voor de belangrijke verbouwingen in dat jaar.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
51 ijzeren rollen; kruihaspel
vlucht
28,60 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 73 kammen
Bovenschijfloop 38 staven, steek 12,5 cm.
Onderschijfloop 25 staven
Onderwiel 100 kammen, steek 15,0 cm.
Overbrengingsverhouding 2,08 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 174 binnen 2008 2008 binnen aanw. 28,60
Vaags ✉︎ 175 buiten 2008 2008 buiten aanw. 28,60
media-bestand
Roede 1473, Pot
Pot
✉︎ 1473 binnen 1886 1886? binnen 2007 28,60
media-bestand
Roede 1440, Pot
Pot
✉︎ 1440 buiten 1884 1884? buiten 2007 28,60
Pot ✉︎ 1472 buiten 1886 n.v.t. buiten n.v.t. 28,60
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As g.n., NSBM Fyenoord
NSBM Fyenoord
✉︎ g.n. 1842 1842? aanw. 04,17
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de St. Anthonypolder, thans op vrijwillige basis
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting Molens Hoeksche Waard is eigenaar per 6 november 2018, daarvoor was dat de Stichting Molens Binnenmaas.

geschiedenis

De Sint Anthoniepolder werd reeds in 1357 bedijkt en is daarmee de oudste polder van de Hoeksche Waard. Ook liep deze polder niet onder tijdens de veelverwoestende St. Elisabethsvloed van 1421 en om deze reden staat hier nog een zeer oud kerkgebouw. 

Al vroeg kende de polder windbemaling: de oudste vermelding van een molen is uit 1514.
In 1637 werd deze molen vervangen door een nieuwe wipmolen, die op zijn beurt in 1749 wegens bouwvalligheid werd vervangen door een ronde stenen molen, de huidige.
Het bouwbestek uit 1749 is nog aanwezig. Waren er eerst eikenhouten schaliën op de kap, bij een grote onderhoudsbeurt in 1842 werden deze vervangen door een rietdek.

Zoals gebruikelijk vonden er in de 19e eeuw veel technische verbeteringen plaats: de houten bovenas, roeden, wateras en scheprad werden vervangen door ijzeren exemplaren. De nu nog aanwezige gietijzeren bovenas uit 1842 is één van de oudste van het land. Zeldzaam echter is de constructie van de kap: alle belangrijke constructiedelen (voeghouten, windpeluw, lange spruit en staart) zijn hier in ijzer uitgevoerd. Het toenmalige polderbestuur was hierin bepaald vooruitstrevend.

Doorslaande muren zijn bij stenen molens een veel voorkomend euvel. Om dit tegen te gaan werden molens vaak voorzien van een teerlaag. Tot voor kort was het mode om molens na een restauratie zo “mooi” mogelijk, dus met schoon metselwerk, op te leveren en werd de teerlaag verwijderd. Één van de charmes van deze molen is dat men ook nu nog aan zijn zwart geteerde romp kan aflezen dat in het verleden de functionaliteit als werktuig voorop stond.
In en om de Polderse molen is ondanks alle technische verbeteringen het authentieke 18e eeuwse karakter goed bewaard gebleven. Bij veel molens werd de woning zo goed mogelijk aan de eisen van de tijd aangepast, hier echter is de oorspronkelijke woonruimte nog in alle eenvoud aanwezig. Het kamertje (ca. 12 m2 ) voorzien van een bedstee, deed dienst als slaapkamer, huiskamer en keuken. Verder is er nog een slaapzoldertje met twee bedsteden.

In 1935 werd bij de molen een elektrisch hulpgemaal geplaatst. Tot ongeveer 1957 werd de windkracht nog zoveel mogelijk benut. Hier werd gemalen door verschillende molenaarsgeslachten, zoals Weeda, Tol en Ottevanger. Laatste vakmolenaar was Siem Verrijp; hij was ook machinist.

Na de buitengebruikstelling raakte de molen in verval. Tussen 1974 en 1977 werd een grote restauratie uitgevoerd, waarbij de molen ook weer geheel maalvaardig werd. Inmiddels was het polderpeil zodanig verlaagd, dat scheprad en waterlopen verdiept moesten worden.

Zo'n 30 jaar later, maart 2006, werd de molen in verband met ingrijpend herstel onttakeld. Niet alleen moesten diverse onderdelen, zoals staart en roeden, vervangen worden; de stenen romp was hier en daar erg slecht en moest grondig worden gerestaureerd. Het unieke ijzerwerk van de kap werd zoveel mogelijk gerestaureerd: vervangen werd alleen in uiterste noodzaak gedaan.
In maart 2008 werd de geheel herstelde kap geplaatst; daarna werd de staart afgehangen. Kort daarna was de molen weer maalvaardig.

In juli/augustus 2013 werd het gevlucht, de romp en de ramen en deuren opnieuw geschilderd. De romp, die sinds de restauratie maar gedeeltelijk was geteerd, ziet er na deze schilderbeurt weer egaal zwart uit.

Na de grote restauratie van 2006/08 bleef er één probleem over: de molen was in de regel moeilijk te vangen. In februari 2015 is de vang grotendeels vernieuwd en weer geheel scharnierend gemaakt.

Het waterschap Hollandse Delta zet deze molen bij wateroverlast nogal eens in. Maar ook buiten extreme situaties is de molen vaak in bedrijf, de capaciteit is bij flinke wind namelijk ruim het dubbele van het volautomatische gemaal dat de polder bemaalt, namelijk ca. 80 M3 per minuut.


aanvullingen

toelichting naam

Alle polderbewoners, dorpelingen en overige Hoeksche Waarders spreken van "Poldersche Molen", mét 'sch'!

unieke eigenschap

De kapconstructie (o.m. voeghouten, windpeluw en lange spruit en nog andere onderdelen) zijn van geklonken ijzer, alles vervaardigd door de fa. Pot uit Kinderdijk.

De molen straalt nog veel orginaliteit uit, de molenaarswoning is vrijwel ongewijzigd.
Zeer bijzonder is, dat de staven in het onderschijf nog de orginele uit 1749 zijn. Zij zijn erg zwaar uitgevoerd en al vele malen 'gekeerd'. De betreffende overbrenging draait er geruisloos mee!

foto's

foto's