Doeshofmolen
2351 SX Leiderdorp
N 52.155628 O 4.555346
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zeer groot
Als de molen draait
Zeer groot
Als de molen draait
Eiken achtkant, gedekt met riet, op zeer lage gemetselde voet
Gedekt met riet
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
|
|
Gesloten houten scheprad (met metalen gordingen), Ø 3,60 m.; breedte 0,16 m., op ca. 3,50 meter buiten de molen.
Bovenwiel 36 kammen
Bovenschijfloop 19 staven
Onderschijfloop 15 staven
Onderwiel 52 kammen
Overbrengingsverhouding 1,79 : 1
Aardige baard, blauw geverfd, rood afgebiesd met de initialen 'IBM', 'GVH', 'AEM' en het jaartal 1830.
De Doeshofmolen is een zeer kleine poldermolen uit 1830. De molen ligt aan de zuidzijde van de Does aan de Ruigekade nabij de aftakking van de Dwarswetering.
De molen bemaalde de Huis ter Doespolder, maar werd na de storm van 3 maart 1949, waarbij een roede brak, niet meer hersteld; de bemaling werd overgenomen door de naastgelegen Achthovense molen. Al snel raakte het molentje sterk in verval en in december 1960 werd een sloopvergunning verleend.
Sloop volgde evenwel niet: verkoop aan de Rijnlandse Molenstichting in 1963 betekende de redding. Bij de grote restauratie die daarop volgde kon de molen alleen draaivaardig worden gerestaureerd; meer was financieel op dat moment niet mogelijk. Het in slechte staat verkerende gaandewerk werd, inclusief koningspil en het houten scheprad, verwijderd.
Sindsdien werd de molen af en toe aan het draaien gebracht; later, bij de opkomst van de vrijwillige molenaars, gebeurde dat vaker. In 1978 werd, vooruitlopend op toekomstig maalvaardig maken, de gemetselde waterloop grondig hersteld.
Volledig maalvaardig werd de Doeshofmolen pas in 2004: er kwam een nieuw houten buitenscheprad, koningspil en drie wielen (met dezelfde aantallen kammen als vóór 1963). Ook stak molenmakerij Verbij een nieuwe (bilinga) buitenroede en werd de molen geheel geverfd. Belangrijk was ook, dat de uitgezakte molenwerf flink werd opgehoogd. Op 12 juni 2004 volgde de officiële ingebruikname.
Bijzonder bij dit alles is de rol van Aad Wassenburg geweest: in 1963 was de Doeshof voor hem, als junior medewerker bij de fa. Verbij, zijn eerste grote klus; in 2004 maakte hij, kort voor zijn pensionering, als senior medewerker deze molen weer maalvaardig.
Het maalvaardig maken had een wat apart gevolg voor de vlucht: juist omdat het scheprad hier enige meters buiten het achtkant is geplaatst, moest deze, om de wateras te kunnen laten passeren, die iets worden verkleind. Vóór 2004 was de vlucht 12,85 meter.
Nog een apart constructiedetail: door een afwijkende plaatsing van de vulstukken rond de bovenas zit het bovenwiel overhoeks t.o.v. de askop.
De koningspil is gezaagd uit de vroegere, ingekorte, spil van de Bosmolen te Leiderdorp.
Molenaars van deze molen:
Cornelis van Tol (1833 - 1866)
Arie van Tol (1866 - 1893)
Gijsbert den Braver (1893 - 1904)
Gerrit van den Bosch (1904 - 1949, werd in 1922 ook molenaar van de Achthovense molen en ging daar wonen).
In 1963, kort voordat deze molen zou worden gerestaureerd, werd de originele molenbaard gestolen en verdween voor jaren. Eind 2007 werd de redactie van de Nederlandse Molendatabase ingelicht over de verblijfplaats: de dief was inmiddels overleden, een neef van hem trof dit aan in de nalatenschap en nam contact op.
De redactie aarzelde geen moment en haalde de baard op. Op 30 november 2007 werd, na bijna 45 jaar afwezigheid, de originele baard aan de Rijnlandse Molenstichting teruggeschonken.
Het kleinste 'echte' achtkant van Zuid-Holland en wijde omgeving.
Ergens tussen 1940 en 1945 waren vader en zoon Verbij bezig met herstelwerk aan deze molen. Plotseling werden zij verrast door een enorm gebrul uit het nabijgelegen (inmiddels allang verdwenen) molenaarshuisje. Het geluid was afkomstig van een koe in doodsnood: twee personen waren bezig met illegale slacht.
De Verbijs kregen een flink stuk vlees mee naar huis op voorwaarde, dat zij hun mond zouden houden!
F. Grims, Ontstaan en geschiedenis van de poldermolens in Leiderdorp (Leiderdorp 2009),
pp. 99 -118.
Tekst | | Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing) |
Foto's |