Afb. coll. DVM
Molenaar Pieter Mouw (ged.02-01-1768 in Gastel) woont volgens de Wijklijst oktober 1814, Wijk C (Derde wijk), huisnrs. 1-126, als molenaar op huisnummer 85, de watermolen aan de Zuidzijde Haven. Volgens het register woont hij er een half jaar.
Pieter Mouw trouwt op 26-01-1818 met Anna Cornelia de Bruijn (ged.29-12-1780 uit Halsteren)
Pieter Mouw overleed op 18-04-1824, zijn weduwe Anna de Bruijn hertrouwt als molenaarster op 23-07-1827 met molenaar Wilhelmus Staps, (ged.31-10-1800 te Teteringen)
De standerdmolen staat op de kaart die Jacob van Deventer rond 1560 van Bergen op Zoom vervaardigde en op het panorama dat Samuel de Swaef in 1634 vervaardigde van Bergen op Zoom.
06-05-1857: In een notariële akte van 6 mei 1857 verkopen de dochter van Petrus Mouw en haar moeder inmiddels ook weduwe van Willem Staps, onroerend goed met kadastraal nummer G 22, zijnde een windgraanmolen en erf met alle dezelfde gaande en draaiende werk, staande en gelegen te Bergen op Zoom op de wal tussen de bastions Gadeliere en Härtel, groot 1 roede. Het betreft de zogenaamde Noordmolen, ook genoemd Glymesmolen, aanbesteed in 1536.
Uit de verkoopakte van 6 mei 1857 blijkt dat de molen is gekocht op een veiling van de Administratie van de Franse Domeinen in Antwerpen op 5, ook wordt wel 15 gehanteerd, januari 1813 door koopman, grutter Jacobus van Arkel Koudsijn, molenaar Petrus Mouw en koopman Laurens Gastelaar. Kadaster sectie G 298a staat op naam van Jacobus van Arkel Koudsijn. Het artikel vermeldt een windmolen en een watergraan- en oliemolen op sectie G1371, dit aan de Zuidzijde Haven. Blijkens de memorie van successie van 24 juni 1824 opgemaakt bij overlijden van Petrus Mouw behoort tot de nalatenschap een deerde van een water- en windmolen. Dit verklart ook de vermelding van mouw en Koudsijn in het register met uitgegeven patenten van 1818.
Tekst Willem Kruf/ Bron De Meule nr 125/2025
09-11-1912: BERGEN OP ZOOM, (“De Noordmolen”, 1536-1913):
"De notaris J. Goderie te Wouw zal op dinsdagen 12 en 26 november telkens ‘s avonds 8 uur, in het koffiehuis van den Bacx aan de Boschstraat te Bergen op Zoom wegens sterfgeval veilen en verkopen: een goed beklante handels- en loonmaalderij bestaande uit motormaalderij en windgraanmolen met bijbehoorend woonhuis te Bergen op Zoom, inmiddels uit de hand te koop. Aan de Duivelstraat en Molenstraat. " [16 nov. 1912, inzet ƒ 6600].
De Noordmolen in Bergen op Zoom maakt in 1912 deel uit van een grotere veiling. Na de eerste zittingsdag wordt de windgraanmolen uit de verkoop gehaald. De molen wordt in februari 1913 aan de gemeente verkocht en 2 maanden later gesloopt. De ondergrond gaat bij een kazerneterrein behoren.
Inf. van Willem Kruf, 15-11-2024
Bergen op Zoom is waarschijnlijk in de 12de eeuw ontstaan. Al vrij vroeg waren drie kernen te onderscheiden die de latere stad vormden: het oude hof van de heren van BoZ (het latere Markiezenhof), de Grote Markt als handelscentrum en de Haven en Dubbelstraat waar de nijverheid (potbakkerijen) zich centreerde. De twee eerstgenoemde kernen zijn omstreeks 1330 ommuurd, waarbij de Lievevrouwepoort (nog altijd intact) de westelijke toegang vormde.
In 1533 werden Stad en Land van Bergen op Zoom tot Markiezaat verheven, maar helaas was, mede door de expansie van Antwerpen, een einde gekomen aan de bloei van Bergen op Zoom. Tevens verloor de stad een belangrijk deel van zijn achterland door een overstroming. Wat nog aan welvaart was overgebleven werd weggevaagd door de Tachtigjarige Oorlog, met name door het langdurige beleg van veldheer Parma en later Spinola. Bergen op Zoom had een reputatie opgebouwd als vestingstad en behield de vestingstadfunctie nog tot 1867. Nadat het niet langer de vestingstadfunctie had kon Bergen op Zoom voor het eerst in jaren weer uitbreiden.
Bron: Gemeente Bergen op Zoom
De wed, Staps
Haar eigen naam is Anna Cornelia de Bruijn. Zij is gedoopt op 29 december 1780 in Halsteren als dochter van een bierbrouwer en overlijdt op 12 maart 1875 in Bergen op Zoom. Ze trouwde op 26-01-1818 in Bergen op Zoom met molenaar Pieter Mouw. Petrus Mouw woont volgens de Wijklijst oktober 1814, Wijk C (Derde wijk), huisnrs. 1-126, als molenaar op huisnummer 85, de watermolen aan de Zuidzijde Haven. Volgens het register woont hij er een half jaar.
Bron: BHIC
Afb. coll. DVM
