Molen Grutterij van Gorter / De Nijverheid, Krommenie

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1600

verdwenen

circa 1931

1880 verstoomd 1931 gesloopt

geschiedenis

Veel is er over deze grutterij niet bekend. Wel is duidelijk dat het hier een zeer oude molen betrof, al in 1600 was hij aanwezig. De molen was sinds decennia in bezit van de doopsgezinde familie Gorter. De familie Gorter werkte meer dan 100 jaar met deze molen.

De molen kwam naar voren in het jaar 1716. In een veilboek uit dat jaar werd de volgende transactie vermeld, “D’Geauthoriseerden van Cornelis Isbrandse Troon en desselfs huysvrouw presenteren te verkopen een neringrijke gorterije…mitsgaders huijs en erf in d’Kerckbuurt.” De molen werd gekocht door Jacob Blauw, Gaef Foor en Jacob Middelhoven.

Erg lang zouden de drie heren niet met deze grutterij werken, want in 1722 verkocht de familie Blauw aan Claes Duijn “een huijs & erff zijnde een grutterij met zijn molen, gereetschappen …, gelegen besuijden de N.H.Kerck.” Claes Duijn werkte tot 8 januari 1740 met de molen en verkocht hem toen voor ƒ 2525 aan Claas Cock uit Jisp, die de molen kocht in opdracht van Barend Winckel. In de navolgende jaren wisselde de grutterij nog enkele malen van eigenaar.

In 1826 kwam De Nijverheid in bezit van de familie Aten. Deze familie zou de molen de rest van zijn bestaan beheren.

Omstreeks 1880 werd het paard vervangen door een stoommachine van meerdere pk’s. De grutterij van Aten genoot grote bekendheid in Krommenie en leverde een uitstekend product.

De laatste eigenaars van de grutterij waren de gebroeders Barend en Nicolaas Aten. Zij hielden de stoommolen tot 1931 in bedrijf, waarna zij hun zaken liquideerden.

Bronnen:
- “de Windbrief” 29e jaargang 200 nr.111 artikel D. Kerssens over de Zaanse rosmolens (uitg. Ver. De Zaanse Molen)
- “Krommenie, zevenhonderdvijftig” uitgave van het historisch genootschap Crommenie, 2001 blz. 131.
F. Rol, Zaandijk
-----

Uit de opeenvolging van eigenaren van de grutterij van Gorter blijkt dat het om dezelfde rosmolen ging als die waarmee Aten in de 19e eeuw werkte. Claas Duyn wordt in de reeks eigenaren van Gorters grutterij genoemd en ook in die van Aten. De opvolging was als volgt: 18de eeuw Claas Duyn – vervolgens Boelhouwer en daarna Aten.
Ron Couwenhoven, 5 juni 2018.