Molen van Bakerweert, Deventer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1406

verdwenen

1578

afgebroken of verwoest

geschiedenis

In september 2005 werd er begonnen met de bouw van een parkeergarage op het terrein achter de Boreelkazerne. Deze locatie is gelegen buiten de muren van de Middeleeuwse stad.
Hoewel de verwachting voor het terrein laag was, werd wel rekening gehouden met de aanwezigheid van waterwegen, een dijk en een windmolen uit de periode rond 1600, dus van voor de aanleg van de vesting.

In totaal werd steeds ongeveer 2,5 m aan ophogingslaag afgegraven. Al deze lagen waren in verband te brengen met de aanleg van de vesting. Op de bodem van de bouwkuip bevond zich het loopniveau uit de zestiende eeuw. Aangezien dit niet verstoord wordt door de bouw, hoeft dit ook niet te worden onderzocht.

De molenbelt

Achter de kazerne werd wel een molenbelt gevonden die ongeveer 1,5 meter boven het zestiende-eeuwse maaiveld uitstak. Deze molenbelt bestond uit een aardlichaam met een diameter van ongeveer 20 meter omgeven door een bakstenen ringmuur. Midden op de zandheuvel werd de fundering van een standerdmolen aangetroffen. Deze fundering bestond uit vier bakstenen blokken van ongeveer 2 meter bij 1 meter, de zogenaamde teerlingen. Op deze teerlingen stond destijds de houten molen. In de omgeving van de molen werd een fragment van een maalsteen aangetroffen.

Historische bronnen

De stad Deventer hield vanaf de veertiende eeuw een boekhouding bij, de zogenaamde cameraarsrekeningen. In de rekening over 1406 wordt vermeld dat Bertolt van Bakerweert een molenbelt mocht bouwen op stedelijke grond. Vanaf 1406 is de tijns (pacht) die betaald werd voor de huur terug te vinden. Op de kaart van Jacob van Deventer uit het midden van de zestiende eeuw is voor de Bergpoort inderdaad een windmolen afgebeeld. Op een schilderij van het beleg van Rennenberg in 1578 is de molenbelt duidelijk te herkennen, van de molen zelf zijn alleen de teerlingen afgebeeld klaarblijkelijk is de molen voor het beleg afgebroken, of tijdens het beleg in brand gestoken.

De aanleg van het Bastion Nassau

Of men de molen na het beleg heeft herbouwd is nog onduidelijk. In ieder geval is de molen aan het begin van de zeventiende eeuw definitief verdwenen om plaats te maken voor het Bastion Nassau. Bij het graven van de gracht voor het bastion werd de oostzijde van de molenbelt afgegraven. De rest ging deel uitmaken van de vestingwal en bleef zo tot 2005 intact.

jnjv. Nieuwsbrief monumentenzorg 2006