Molen Kadekraan, Breda

Breda, Noord-Brabant
v

naam: Kadekraan
modeltype: kraan
functie: kadekraan
bouwjaar: 1696
verdwenen: voor 1832
toestand: verdwenen
kaart: Toon de molen in Google Satelietweergave
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt: Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.: 11650
oude dbnr.: V11650
Meest recente aanpassing: 12-10-2023 | Conversie

allemolens.nl: Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen

toestand: verdwenen
bouwjaar: 1696
vernieuwd
verdwenen: voor 1832
voorganger: Breda (Kadekraan)
geschiedenis: In Breda diende een havenkraan met dubbel tredrad voor het lossen en laden van koopwaar voor de Bredase markt. In 1696 werd de bouw van een nieuwe kraan aanbesteed.

De onderbouw van het kraanhuis was gemetseld en daarin stond een zware houten spil op een tap in een gemetselde pot diep in de grond. De daarop bevestigde met leien gedekte kap kon door zijn ronde houten lagers en de lange staart worden gedraaid. De lange hefboom op de kap werd ook nog door een schoor neerwaarts naar de kapvoet gesteund. De hefboom kon dus van de waterkant naar de kade worden gewend, maar de op- en neerwaartse beweging werd alleen door de reep langs de toprol bovenaan en de windas onderaan bewerkstelligd; de windas had aan beide uiteinden een rad met handspaken [*]. De reep -het hijstouw- was tegen regen en wind beschermd door een grote houten kap.

Dit type hefkraan was tot in het midden van de 19e eeuw vrij gebruikelijk en men trof het ook aan in Alkmaar, Middelburg, Haarlem, Deventer, Zutphen en aan het begin van de 20e eeuw zelfs nog in Lochum en Vlaardingen.

Bron: Een havenkraan, art. door A.M. van Dop in De Utskoat nr. 89, maart 1998.
: Molen 11650 Kadekraan (Breda)

Prent uit ca. 1825, de haven van Breda. Links de rivier- en zeevismarkten (Utskoat 89)

trivia: * O.i. dienden twee tredraderen aan de binnenkant voor het heffen van de last, en de beide handraderen aan de staart voor het draaien van de kraan?
Redactie.

NB In Utskoat 89 zijn de onderschriften van beide prenten verwisseld.
-----

De locatie is een schatting gebaseerd op de tekening.

-----

De Kraanstraat wer het eerst vermeld in 1518 en werd mogelijk aangelegd na de stadsbrand van 1490.
De straat is naar de havenkraan genoemd die hier stond. Het hijsmechanisme daarvan werd aangedreven door mensen die in twee tredmolens liepen.
De opvolger van deze houten kraan die in 1696 werd vervangen is in 1864 afgebroken.

Informatie:
Bron:Beschrijving van de legenda (II) - Gemeente Breda

meest recente aanpassing 12-10-2023 | Conversie