Molen De Eendracht, Wildervank

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1854

verdwenen

1892

geschiedenis

Hout, daar kon je geld mee verdienen, althans in de 19e eeuw. Hout werd werkelijk overal toegepast. Ook in de provincie Groningen waren diverse houtzagerijen te vinden. De grootste concentratie houtzagers stond in de Groninger veenkoloniën. Niet voor niets. Deze streek werd met het vergraven van het veen steeds verder volgebouwd. Langs de kanalen ontstonden lange linten winkels, huizen, fabrieken en molens. Kortom een markt waar een continue vraag naar hout was. Bovendien kwam de scheepsbouw in deze streek tot enorme bloei. Honderden binnenschepen, maar ook honderden zeeschepen bevoeren vanaf hier de woelige baren. Allemaal van hout en gebouwd in de veenkoloniën. Verschillende families verdienden hun brood met het zagen. van Linge, Wilkens, Post van Leggelo, Maathuis, Koerts, Schuring en Meihuizen waren bekende namen in de houtwereld. Samen zorgden ze voor een enorme import van hout uit de Scandinavische landen.

De foto toont ons de zagerij van Meihuizen in Wildervank. Een prachtplaatje, maar geen molen. Deze was al snel overbodig en werd vervangen door stoom. Het onderstuk bleef staan. Ondanks de sloop waren de oude contouren aan het begin van de 20e eeuw nog goed herkenbaar. De Meihuizen's kwamen zoals zoveel Veenkolonialen van oosprong uit het buitenland. Samuel Peter Meihuser kwam in 1714 als doopsgezinde vluchteling uit Zwitserland naar Kalkwijk onder Hoogezand. Het ging deze asielzoeker 'voor de wind' en reeds in 1838 komen we zijn enige zoon tegen als aandeelhouder in een paltrokmolen aan het Beneden Westerdiep te Veendam.

In 1854 laat hij voor eigen rekening in Wildervank een molen bouwen, de Eendracht genaamd. De molen verdient goed zijn geld, maar 1872 is vanwege langdurige windstilte een rampjaar. Enorme partijen ongezaagd hout stapelen zich op in Groningen op. In 1888 schaft men zich een stoommachine aan om de concurentie het hoofd te kunnen bieden en niet afhankelijk te hoeven zijn van de wind. De ontwikkeling met stoom gaat zo snel dat er aan het eind van de 19e eeuw geen één windhoutzagerij in de Veenkoloniën is te vinden.

Op de prachtige foto is dan ook geen windmolen meer te bekennen. Wel de enorme partijen hout en twee zeetjalken beladen met gezaagd hout. Links boven tegen het spoor lag het balkengat. In het midden zien we het onderstuk van de oude zagerij. Een foto van een dynamisch bedrijf. In 1970 ging het bedrijf over naar de houtunie. Nog steeds is het oude molenterrein herkenbaar aanwezig. Maar de bedrijvigheid en de geur van gezaagd hout is voorgoed verdwenen

jnjv, bron; De Nieuwe Zelfzwichter jaargang 6 no. 2 van juni 2002 H.A. Hachmer