Deze molen(gang)
Deze poldermolen werd in 1624 gebouwd om een driegang te vormen aan de oostkant van de Wijde Wormer, iets ten zuiden van het dorp Neck. Hoewel de polder deze gang goed kon gebruiken voor de waterhuishouding, verkeerden deze drie molens tegen 1650 in zo'n slechte staat dat ze het repareren niet meer waard waren. In 1650 werd de gang stilgezet.
Op 3 juni 1653 werd de molen voor afbraak verkocht. Op het affiche van de verkoop staat de volgende tekst:”Te Koop een achtkante watermolen aende Wormer by Purmerende. Op dinsdag, zijnde den 3 junij 1653. Dyckgraef ende heemraden van de Wormer, zijn voornemens in krachte van resolutie vande heeren hooft ingelanden van de selve Wormer, in date den 8 mei des jaers 1653, by openbare opgevlinghe te verkoopen een achtkante water molen van 33 a 34 voeten stijls, wijt nae advenant soo de selve tegenwoordigh staende is aen de zuydkant van de Wormer naest Neck”.
Kort hierna is de molen gesloopt. Het is niet onwaarschijnlijk dat het achtkant weer elders is gebruikt voor een nieuwe bestemming. De molen is in de korte tijd dat hij heeft bestaan door één en dezelfde molenaar bediend, het was Adrian of Arian Pieterse.
De middel- en de ondermolen werden pas in 1664 verkocht.
-----
Deze 13e molen is nergens op een kaart aangegeven. Hij behoorde waarschijnlijk bij de allereerste 9 molens [zie Waterlands Archief, volgnr. KA00799] die in 1624 in drie driegangen werden gebruikt bij de eerste poging om de Wormer droog te leggen. Deze molens stonden ook anders gegroepeerd dan de 12 vanaf 1625 gebruikte. De 13e molen is bij de stormrampen van december 1624 en januari 1625 gespaard gebleven.
Bron: 350 Jaar de Wijde Wormer, J. Haller, 1976.
NB Hoewel de molen inderdaad niet als alleenstaande molen staat aangegeven, staat de gang wel op de kaart van Willem en Johan Blaeu uit 1630 (zie Waterlands Archief, volgnr. KA00990). En de bijbehorende uitwateringssluis staat getekend net boven het einde van de Zuiderweg, op de kaart van de landmeters van de Wijde Wormer uit 1626/1668. Zie Waterlands Archief, volgnr. KA00780. Ter plekke vertoont de dijk in 2008 nog een flinke uitstulping, waarop tegenwoordig een zitbank staat.
De Wijde Wormer en haar molens
Voor meer informatie over de droogmaking van de Wijde Wormer, klik door naar Noorder bovenmolen.
Poldermolen van de “Neckergang”, te Wijde Wormer iets ten zuiden van Neck.
NB De aangegeven locatie is slechts een ruwe schatting.
De bovenstaande afbeelding staat op het affiche over de verkoop in 1653. Het is niet aannemelijk dat de molen op het plaatje leek, het zal in werkelijkheid een normale achtkante binnenkruier zijn geweest.
Bron: achterkant van 350 Jaar de Wijde Wormer, J. Haller, 1976.
-----
In 1652 bood het bestuur van de Buikslotermeer 1600 gulden voor één van de molens. Het bod lag ver onder de vraagprijs van 2200 gulden en de koop ging niet door. Een jaar later zag men echter kans de bovenmolen van de hand te doen. Elf jaar later werden de andere twee molens verkocht.
Bron: Lofwaerdige dijckagies en miserabele polders, Han van Zwet 2009, p. 515.
-----
In de winter van 1653/1654 onderzocht het Polderbestuur van de Zeevang of eventueel een van de drie in de Wormer te koop aangeboden watermolens geschikt zou zijn om naar de Zeevang over te plaatsen. Jan Adriaensz en Jan Coppersz, die erop uit werden gestuurd, oordeelden echter dat dit niet zou gaan, dus werd een nieuwe molen gebouwd (molen 01056 r).
Bron: "Molens van Edam" door D.M. Bunskoeke, 1999.