Molen De Nieuwe Molen / Stadsmolen, Almelo

Almelo, Overijssel
v

korte karakteristiek

naam
De Nieuwe Molen / Stadsmolen
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, pelmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06495 h
oude dbnr.
V6796
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Almelo
plaatsaanduiding
Molenstraat
gemeente
Almelo, Overijssel
streek
Twente
kadastrale aanduiding 1811-1832
Stad Almelo A (1) 633 De Stad Almelo
geo positie
X: 242189, Y: 486555
N: 52.35996, O: 6.66719

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
gesloopt
verplaatst naar
geschiedenis
Bij een openbare verkoop, ten huize van de Weduwe Harwig in het logement de gouden leeuw te Almelo, werdt Albert van Buuren, Blaauwverver te Wierden, als definitieve kooper, op 25 maart 1852, eigenaar van de wind koorn- en pelmolen.

Omstreeks 1857 zou de molen zijn vervangen door een nieuwe achtkanter van steen, met een noordwestelijk hier tegenaan gebouwde rosmolen. (*)

Op 24 november 1864 werd de molen in openbare verkoop gebracht door notaris Wilhelm Jalink te stad-Almelo, daar Albert van Buuren en wijlen Geertruid Geerling, echtlieden te Zamen wonende te Wierden, niet hadden kunnen voldoen aan hun hypothecaire verplichtingen. In veiling werd gebracht o.a., als derde perceel:
"Eene achtkante koren wind en pelmolen met de ondergrond daarvan, voorts de ondergrond van de rosmolen, wordende de opstand daarvan niet mede verkocht, wijders etc.etc."

Twentsche Courant d.d. 10 december 1864
De Notaris Jalink, te Almelo, brengt ter kennis van de belanghebbenden, dat de Wind- koren en pelmolen, met daarbij staand huis van twee woningen, staande aan de Groote Straat in de Stad Almelo, thans staat als volgt:
De molen op f 4500,00 en het huis op f 1876,00 en dat de finale verkoop zal plaats hebben op Donderdag den 15 December 1864, des avonds om 7 uur, ten huize van de Weduwe BRUIJNS te Almelo.

Op 15 december 1865 werd ten huize van de weduw Jan Hendrik Bruijns in de Stad Almelo overgegaan tot weder opveiling en finale toewijzing van het omschreven onroerend goed, o.a. het bovengenoemde derde perceel, waarvan nog werd uitgezonderd den opstand in den molen, welken opstand met dien van den rosmolen voor primo Mei aanstaande van het geveilde goed zal worden vervoerd. Gerrit Jan Reuvers, bakker in den Ham, werd eigenaar. Hij liet omstreeks dezelfde tijd de rosmolen slopen.

Ook Reuvers bleek de hypotheekrente niet te kunnen opbrengen, want op 9 februari 1869 vond onder notaris Mr. Jolle Gabe Veening een publieke verkoop plaats. Als zevende perceel werd genoemd: 'Een wind koren- en pelmolen voor afbraak, bevattende de gehele molen, met alles wat daarin muur-, aard-, paal- en nagelvast is, benevens het zich daarin bevindende pelwerk. Wordende van dit perceel alleen uitgezonderd de touwen, zeilen, katrollen en losse werktuigen en gereedschappen, zullen de kooper van dit perceel verpligt zijn voor den eersten Mei aanstaande het gebouw af te breken en het geheele terrein te ontruimen, op verbeurte van alles wat zich nog daarop mogt bevinden, ten behoeve van den kooper van den ondergrond, terwijl hij aansprakelijk is voor alle schaden welke aan de belendende gebouwen en percelen worden toegebracht door of ten gevolge van het 'afbreken'."
Dit perceel werd op 'den 23 Februarij 1869 des avonds ten zeven ure, ten overstaan van notaris Mr. J.G. Veening en ten huize van den heer Willem Backer, kastelein te Stad Almelo, in eigendom overgedragen aan Johan Heinrich Stevens, smid te Stad Almelo, voor de som van ƒ 2200.

In het zelfde jaar werd de molen gesloopt en het terrein, in 4 percelen verkaveld, verkocht aan Albertus ten Bruggecate, Bernardus ter Stal, Johannes Franciscus Severinus Jansen en Karel Michel Spoor.

Bron: Jaarboek Twente 1973, R. Kampman.
Mw. M. Blokhuis, 15 juli 2009.
-----

Deze molen was voorheen De Bonte Ekster in Zaandam. Hij werd in 1797 verplaatst naar Almelo, waar hij als korenmolen verder ging onder de naam De Stadsmolen. In Almelo werd de molen opgebouwd door molenmaker J. Knippenberg.

Bronnen:
- "Zaanse verhalen 2015. Zaagmolens op het Eiland, boeven in Zaandijk en andere molenverhalen", Stichting Archief Ron Couwenhoven, 2015.
- "Lemster zaagmolen een Zaankanter?", artikel door Ron Couwenhoven in De Utskoat, sept. 2019.

aanvullingen

trivia
De molen stond op de driesprong: Oranjestraat - Ootmarsumsestraat - Molenstraat.

Alleen de naam Molenstraat en de drogisterij van de firma Höfte, genaamd 'de Molen', gelegen tegenover de voormalige standplaats van de molen, herinneren nog aan de hoge stellingmolen, die hier eens het stadsbeeld beheerste.

De molen is te zien op de volgende prenten:
1. Aquarel van Jan Herman Coster, geb.1788 - overl. 17 maart 1865 te Almelo.Afbeelding rond 1820
2. Olieverfschilderij , niet gesigneerd, rond 1860
3. gravure van P. van Groningen (1822-1888)
-----

Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant :
staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, 24-06-1868
"Almelo. 22 Junij. Sedert den brand die in de vorige week hier op het Kamper eiland heeft plaats gehad, had een van de bewoners der afgebrande panden , genaamd E. J. Kuiper, zijn intrek of nachtverblijf gehouden in den van ouds bekenden stadsmolen. Gisteren morgen vond men hem deerlijk verminkt onder in den molen liggen; de ongelukkige moet in den slaap van de eerste verdieping door het luik naar beneden zijn gevallen en was kort daarna een lijk. Hij was erg aan den drank verslaafd en had al zijne geredde goederen uit de hand verkocht. "

(*) Nergens blijkt uit de geschiedenis, dat de molen in 1857 werd herbouwd. De molen op de eerste kadasterkaart is veel te klein ingetekend, dat is later verbeterd omstreeks 1857. Omstreeks 1856 is wel de Rosmolen erbij gebouwd en in 1859 stoom erbij gezet.
Henk v.d. Kaay, 23 juli 2009.