- naam
- De Bok
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- verdwijningsjaar
- toestand
- verdwenen
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 06490 a
- oude dbnr.
- V4469
- Meest recente aanpassing
- |
Molen De Bok, Amsterdam
Amsterdam, Noord-Holland
verdwenen molen
Molen 06490 a De Bok (Amsterdam)
Tekening van Johannes Jelgerhuis Rz, rond 1813
locatie
- plaats
- Amsterdam
- plaats aanduiding
- Bolwerk Blauwhoofd, aan de Zandhoek
- gemeente
- Amsterdam, Noord-Holland
- streek
- Amsterdam
- kadastrale aanduiding
- Amsterdam D (2) 77 Jan Coenraad Weers, molenaar
- geo positie
-
X: 121.133, Y: 489.180N: 52.38943, O: 4.88971
levensloop
- toestand
- verdwenen
- bouwjaar
-
herbouwd
- verdwijningsjaar
-
verbrand
- voorganger
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- achtkante bovenkruier
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- buitenkruier
- vlucht
- hoogte
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
geschiedenis
- Het eerst bolwerk verrees aan het IJ op de noordpunt van een stuk buitendijks gelegen rietland. Het verkreeg in 1672 de naam Leeuwenburg, doch werd spoedig naar de blauwe arduinsteen waarvan het was opgetrokken 't Blauwhoofd' genoemd. Ook van der Goes zegt t in zijn 'IJ stroom'; het blauwe bolwerk zult ge in 't Noorden uit zien Munten Gelijk een stenen berg, met brede sterke punten, en walkortouwen op d'afuiten wel geschaert.
Op het bolwerk stond ca 1815 de fraaie molen de Bok die op 4 Januari 1879 door brand verloren ging.
Informatie van Jerry Vondeling.
-----
Op het eerst bolwerk dat verrees aan het IJ op de noordpunt van een stuk buitendijks gelegen rietland stond eerst een standerdmolen, later in 1718 kwam daarvoor in de plaats de fraaie molen 'de Bok' die op 4 Januari 1879 verloren ging, de schade was zo groot dat men besloot hem af te breken.
Bron: Amsterdam omstreeks 1800.
-----
Aan het begin van de 18e eeuw werd de standerdmolen vervangen door een stellingmolen, ‘de Bok’.
[Info M.v.A.I: ‘De Bok was in 1718 als bovenkruier in de plaats gekomen van een het jaar tevoren [1717] omgewaaide standerdmolen uit 1614]
A.L. van Gendt en A.J.G. Verster waren in 1877 eigenaren van de lijnbaan De Groote Zeevaart en de molen De Bok met annexe huisjes, op het Bolwerk Blauwhoofd.
-----
De Bok verbrandde op 4 jan. 1879.
Bron: Leidsch Dagblad, 7 jan. 1879.
NB In "De Amsterdamsche Schans & de Buitensingel" vermeldt J. van Eck het jaartal 1874, dit moet een vergissing zijn. A. ten Bruggencate nam dit onjuiste jaartal over op zijn fiche.
Red.
aanvullingen
- trivia
- Het Bolwerk Leeuwenburg was het eerste bolwerk dat bij de vierde uitleg van Amsterdam (vanaf 1611) gebouwd werd aan de westzijde van de stad, aan het IJ.
Het kreeg al gauw de naam 'bolwerk Blauwhoofd', vanwege de kleur van de stenen waaruit het opgetrokken was.
De situatie ter plekke is door de eeuwen heen veranderd.
Nu ligt op de plaats van het voormalige bolwerk het Willembarentszsplein.
Het Westerkanaal was nog niet gegraven. De stadsmuur liep naar het westen, ongeveer langs de huidige Barentsz straat, tot aan het volgende bolwerk, genaamd de Bocht, tegenover de westzijde van de Zoutkeetsgracht, waar hij een scherpe bocht maakte en in zuidelijke richting verder liep naar het bolwerk Westerbeer, dat voor de Haarlemmerpoort lag. De Singelgracht volgde de muur.
-----
De Middelburgsche Courant, 19 jan. 1830:
"AMSTERDAM den 17 januarij. Donderdag heeft alhier het volgende ongeluk plaats gehad. George Stephan Schuppius Donker, oud 20 jaren, broodbakkers-knecht, voor zijnen meester eene boodschap aan den molen de Bok, aan het Blaauwboofd, zullende verrigten, liep, op den molen geklommen zijnde, de verkeerde deur uit, langs welke de wieken draaiden, en bekwam door eene der wieken zulk eenen geweldigen slag, dat de ongelukkige met verbrijzeld bekken en verdere hoofdbeenderen, van de stelling geworpen werd en dood ter aarde viel."
Caroline Schaeffer, 16 mei 2021.
-----
Afbeelding 1:
Blauwhoofd, Bolwerk het Blauwhoofd met molen De Bok. Tegenwoordig is hier het Barentszplein. In het verschiet de Kale Nes.
Datering: 1813. Collectie: Splitgerber, atlas. Tekening van Johannes Jelgerhuis Rz.
Afbeelding 2:
Bokkinghangen 13 (links), gezien naar korenmolen De Bok op voorm. bolwerk Blauwhoofd (afgebroken na brand: 04-01-1879), gezien vanaf het dak van het houthok voor Huis de Zalm (Bokkinghangen 9).
Datering: 1862 - 1864. Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905).
Afbeelding 3:
Westerplantsoen, uitzicht in W. richting vanuit molen De Bok op voorm. bolwerk Blauwhoofd naar korenmolen De Vervanger. Achtergr. links: achterz. huizen Zoutkeetsgracht. In de verte korenmolens De Beer (afgebrand 18 september1861), De Koe en chocolademolen de Zeeuw.
Datering: 1861. Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905).
Afbeelding 4:
Westerdok, gezien naar de Zandhoek. Achtergrond rechts: korenmolen De Bok op het voormalige bolwerk Blauwhoofd (aan het IJ) (afgebroken na brand: 04-01-1879).
Datering: 1861. Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905). -
Molen 06490 a De Bok (Amsterdam)Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905) rond 1863
Molen 06490 a De Bok (Amsterdam)Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905) rond 1861
Molen 06490 a De Bok (Amsterdam)Foto van Jacob Olie Jbz., (1834-1905) rond 1861
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen