Molen Jansmole, Goëngahuizen

Goëngahuizen, Fryslân
bestaande molen

media-bestand
Molen 06486 Jansmole (Goëngahuizen)
G. den Os (1-9-2018)
De molenaar schrijft: Bezoek is tamelijk zeldzaam op poldermolens. Als ze zich aankondigen hijsen we de vlag.

korte karakteristiek

naam
Jansmole
modeltype
Spinnenkop, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming
Vh. bemalen van de polder Van der Meer, thans buiten bedrijf
adres
Peansterdyk 10B
8497 NL Goëngahuizen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06486
oude dbnr.
B72
Meest recente aanpassing
| Verwijzingen

locatie

plaats
Goëngahuizen
plaats aanduiding
gemeente
Smallingerland, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Boornbergum, sectie D, nr. 723
geo positie
X: 188.482, Y: 566.331
N: 53.08277, O: 5.88689
biotoop waarde
Zeer groot
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Peansterdyk 10B
8497 NL Goëngahuizen
molenaar
Kees Munting / Rudolphus Wagenaar / Nico Meinsma / Dick Steenwijk
telefoon
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museum informatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen
voor een afspraak kunt u kontak op nemen met de molennaar zie website.
bijzonderheden

levensloop

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming
Vh. bemalen van de polder Van der Meer, thans buiten bedrijf
molenmaker
Agricola Bouw (vh. Bouw 75), 2010/11
omwentelingen

constructie

modeltype
Spinnenkop, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Vierkante ondertoren gedekt met dakpannen
kap
Bovenhuis gedekt met houten delen
inrichting

Houten vijzel, helling 22°, L=2,10 m., 3 gangen, D=100 cm., sp.= 84cm.

kenmerken windmolens

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruihaspel
vlucht
14,00 m.
vang
IJzeren hoepelvang, uitgevoerd als trekvang
overbrenging

Bovenwiel 41 kammen
Bovenbonkelaar 23 kammen
Onderwiel 33 kammen
Vijzelwiel 29 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,03

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands met a-symmetrisch getimmerde achterzomen
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma 242 binnen 1990 1990 binnen aanw. 14,00
Buurma 243 buiten 1990 1990 buiten aanw. 14,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Bouw 75 g.n. 2011 2011 aanw.
Gieterij Hardinxveld 37 1990 1990 2011

geschiedenis

De Jansmolen bemaalde voorheen de voormalige polder Van der Meer. Een oorspronkelijk bouwjaar was tot 2019 niet bekend of overgeleverd, al was wel bekend dat al zeer lang op deze plaats een spinnekop heeft gestaan, zo staat de molen in 1832 in het kadaster vermeld.
Inmiddels heeft dendrochronologisch onderzoek (onderzoek naar de leeftijd van het in de molen gebruikte hout) uitgewezen dat deze molen voor Friese begrippen echt heel oud is, sterker nog: dit is voorzover nu bekend de oudste nog bestaande molen in Fryslân. Bepaalde delen van de ondertoren en -tafelement zijn vervaardigd uit eiken die in of omstreeks 1726 zijn gekapt.
Duidelijk is evenwel ook dat dit alleen de ondertoren geldt: het bovenhuis is al diverse malen geheel vernieuwd.

 

Deze molen beleefde met enige 'regelmaat' de cyclus: stilstand-verval-herstel (etc.) beleefd. Op foto's uit 1952 lijkt deze molen, met zijn buurmolen De Modderige Bol, al buiten bedrijf. In 1957 stond de molen met een gebroken roede, maar daarna moet men toch weer het nodige herstel hebben uitgevoerd, want op foto's van rond 1970 is de toestand redelijk, zij het statisch. Bovendien lijken beide roeden te kort.

In 1980 was opnieuw duidelijk sprake van verval en rond 1982 was dat als "dramatisch" te betitelen: het bovenhuis in slechte staat en provisorisch ondersteund, het wiekenkruis hing er schots en scheef bij. 

 

In 1990/91 volgde zeer groot herstel, waarbij onder meer een nieuwe gietijzeren bovenas werd gestoken (ter vervanging van de fraai met Franse lelies beschilderde houten as). Maalvaardig maken was er nog niet bij: bij wijze van bovenwiel plaatste men een soort schijf op de as: hiermee kon de molen draaien (en worden gevangen). 

In 2010/11 heeft men de molen opnieuw gerestaureerd en nu voorzien van een echt binnenwerk met kamwielen. In december 2011 werd een houten vijzel aangebracht, zodat de molen ook weer kon malen, zij het in circuit. De gietijzeren as kwam bij deze gelegenheid te vervallen: de Jansmole kreeg een nieuwe houten bovenas. In het algemeen vindt men in Friesland dat een spinnekop een houten bovenas dient te hebben.


aanvullingen

toelichting naam

Deze molen werd, naast "Jansmole", ook wel "De Modden" genoemd. Deze laatste naam erkent men inmiddels niet meer. 

afbeelding van onze ondersteuners

foto's

foto's