Molen De Ster / De Queen, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1685

verdwenen

1796

gesloopt

opvolger

Zaandam (Het Jonge Schaap)

geschiedenis

Op het erf waar de oliemolen de Ster met de bijnaam de Queen ruim tweehonderd jaar geleden stond, verrees recent de replica van de zeskante houtzaagmolen "het Jonge Schaap". Voor dit doel werd het erf aan de Zaan vergroot.

Wanneer de Ster precies gebouwd werd, blijft onduidelijk. Op 18 februari 1648 kocht Gerrit Pietersz. Noom uit Zaandijk van de Heemraden van de Kalverlanden, het erf waarop later de molen werd gebouwd. Met de aankoop van dit stuk grond verplichtte Noom zichzelf de dijk waaraan zijn land lag te onderhouden, wanneer hij klaar was met zijn betimmering. Wat er precies met betimmering wordt bedoeld is onduidelijk. Hield dit in dat hij het stuk land zou beschoeien of werd met betimmering de bouw van de Ster bedoeld? Als dat zo was, dan zou de Star in het kaartboek van Oostzaandam anno 1670 zijn getekend. Ron Couwenhoven vervroegt in ieder geval de aanwezigheid van de molen met ruim tien jaar.
Willem Jansz Quickel verzekerde De Star in 1685 tegen brand in een assurantiecontract. Pas op 5 november 1695 werd de Ster op naam van Jan Willemsz. Quickel in een brandcontract opgenomen.

In 1707 was de Ster eigendom van Claes Arisz. Kaeskooper uit Koog aan de Zaan. Deze Claes Kaeskooper was een van de grondleggers van het grote molenbezit van de familie Honig. Andere oliemolens waarmee Kaeskooper in die tijd werkte waren “de Reus” in Koog aan de Zaan en “het Windei” en “de Kaver” in Oostzaandam. Op 14 juni 1727 werd in Zaandam de collectieve brandverzekering het olieslagerscontract voor ladingen opgericht. Claes Kaeskooper liet op die dag de ladingen van zijn molens hierbij verzekeren. In 1729 overleed Kaeskooper. De molens kwamen daarna in bezit van Jan Pietersz. van der Ley, die was getrouwd met Marie Kaeskooper, een dochter van Claes Kaeskooper.

Op 1 juli 1733 werd de opstal van de Ster door Jan van der Ley tegen brand verzekerd bij het OC voor molens. De verzekerde waarde laat zien dat de Ster maar een kleine molen was en dat hij slechts een enkel oliewerk had.

In 1754 kwam de Ster op naam te staan van Klaas en Aris van der Ley. Zij waren ook eigenaar van de grote papiermolen “het Fortuin” op Zaandijk.

De Ster of Queen bleef tot zijn einde voor van der Ley werken. Op 12 april 1792 werd de molen uit het OC geschreven, de lading volgde op 9 juli van dat jaar, zo staat het geschreven in “Gedenkboek van het olieslagerscontract”. De firma Aris van der Ley & Comp.liet De Star of Queen in 1796 slopen. In 1798 werd voor het laatst windgeld betaald.

Hoe de molen aan de bijnaam “de Queen” kwam is niet bekend.

Bronnen:
- “de Zaende” 1e jaargang 1946 blz. 115-119
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 134
- “de Zaende” 4e jaargang 1949 blz. 259-260
- “Gedenkboek van het olieslagerscontract” 1912
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz.133
- “Zaanse windmolens” P. Boorsma 1939 blz. 194
- "1100 Zaanse Molens", Ron Couwenhoven 2015, blz. 149.