Molen De Wijde Wormer, Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1761

verdwenen

1868

verbrand

geschiedenis

De pelmolen De Wijde Wormer werd gebouwd in 1761. Over een windbrief wordt niet gesproken. Zijn naam dankte hij aan zijn ligging, aan de overzijde van de Wormerringsloot lag de droogmakerij de Wijde Wormer.
De molen werd gebouwd in opdracht van Albert Jansz. Piet en Claas Gijsbertsz. Visser. Deze heren lieten hun nieuwe molen op 11 mei 1762 tegen brand verzekeren in een assurantiecontract.
Claas Visser werkte tot 1781 met De Wijde Wormer. Op 18 juni van dat jaar liet Visser de molen uit de brandverzekering halen en vermoedelijk deed hij de molen kort daarna van de hand. Niet lang daarna kwam De Wijde Wormer in bezit van de Koger pellerbaas IJsbrand van Rieken die ook met de Koger pelmolen De Veering werkte. Veel meer gegevens zijn er over deze molen niet voorhanden.
Omstreeks 1860 werd De Wijde Wormer gekocht door de Zaandammer Jan de Verver. Hij zou tot de fatale brand met de molen blijven pellen.
In de avond van 10 augustus 1868 trok er een zwaar onweer over de Zaanstreek heen. Tijdens dit noodweer werd De Wijde Wormer door de bliksem raak geslagen en brandde hij tot de grond toe af.
De brandkroniek van N. van Pomeren beschrijft deze brand als volgt.
”1868. 10 aug. ’s Avonds kwam er een zware onweerbui uit ’t zuidwesten, met dat ongelukkig gevolg, dat er om half tien uur een boerenplaats aan de Zuider- en een aan den Noorderweg van de Wijde-Wormer verbrandden, ook een te Kwadijk; en half twee uur brak brand uit in den pelmolen “de Wijde-Wormer” ook door ’t onweer, dat zoolang verholen bleef, dat de molen bijna van binnen verbrand was eer met ’t ontdekte, en een oogenblik daarna ineen zakte. Hij behoorde aan den heer de Verver van Zaandam en stond aan de ringsloot der Wijde-Wormer.
Ook was ’t bij den goudsmid van der Pol te Purmerend, in de Vierheemskinderen in het Oostzijderveld, en de roed van de oliemolen “de Dood” raak geslagen, doch deze laatste kreeg geene schade.”
Na het verbranden van De Wijde Wormer kocht Jan de Verver de Oostzaandammer pelmolen De Zeilenmaker waarmee hij zijn zaken voortzette.

Bronnen:
- “250 Zaanse molens” R. Couwenhoven 2001 blz. 113
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 131
- “Brandkroniek, vanaf 1656 tot september 1906” N. van Pomeren 1906 blz. 32
F. Rol, Zaandijk.