- naam
- 't Hert / Oostermolen
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Draaivaardig
- bestemming
- Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf.
- adres
-
Weelweg 14
4322 NC Scharendijke (Ellemeet) - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate Nr
- 04901
- inventarisnr
- ZL002
't Hert / Oostermolen
Ellemeet, Zeeland
bestaande molen

't Hert, met ernaast het builhok.
locatie
- plaats
- Ellemeet
- plaats aanduiding
- gemeente
- Schouwen-Duiveland, Zeeland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Middenschouwen, sectie F, nr. 533
- geo positie
-
X: 47.345, Y: 416.529N: 51.72712, O: 3.82893
- biotoop waarde
- Groot vanuit westelijke richtingen; windbelemmering op het oosten door een "klein bos" (dat inmiddels een stuk kleiner is geworden).
- biotoop toelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Weelweg 14
4322 NC Scharendijke (Ellemeet) - molenaar
- Bert van Tilburg / Jelle van Daalen
- telefoon
- 0111-651446
-
- website
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museum informatie
- gericht op scholen
- nee
- AKG lid
- nee
- bijzonderheden
levensloop
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Draaivaardig
- bestemming
- Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf.
- voorganger
- omwentelingen
constructie
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, geheel gewit
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; kammenluiwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd met witte bies, met daarop het jaartal '18 48' en daaronder ''t Hert'.
Bovenop de kap een sierlijk windwijzertje in de vorm van een hert.
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 35 ijzeren rollen. Kruihaspel.
- vlucht
- 19,22 / 19,36 m.
- vang
- Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
- overbrenging
Bovenwiel 68 kammen
Bovenschijfloop 30 staven, steek 11 cm.
Spoorwiel 55 kammen
Steenschijflopen 23 staven, steek 10 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,42- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Roede 33, Vaags33 buiten 2000 2000 buiten aanw. 19,22 Roede 34, Vaags34 binnen 2000 2000 binnen aanw. 19,36 Roede 1542, Pot1542 buiten 1888 1888 buiten 2000 19,25 Pot 1274 binnen 1881 1881? binnen 2000 19,25 - wiekverbeteringen
Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte As 210, Schretlen & Co, D.A.210 1881 aanw. 04,43
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 29911
eigendom
- eigenaar
- Kees Dijkman
- eigendomsvorm
- Prive
geschiedenis
Deze kleine ronde stenen grondzeiler heeft een voorganger gehad: in 1960 werd tijdens graafwerkzaamheden vlakbij de molen een groot houten kruis van de voormalige standerdmolen gevonden.
C. Lamperse verkocht de molen in 1833 openbaar aan L. den Blaauwen, die hem in 1857 overdeed aan W. Dijkman te Ouwerkerk. Uit een acte van 1857 blijkt dat de molen ook wel 'het Oostermolentje' werd genoemd en belast was met een jaarlijkse erfpacht van ƒ 100,-- ten behoeve van de ambachtsheren van Elkerzee en Ellemeet. In 1919 bedroeg die erfpacht jaarlijks nog ƒ 50,-- (de ƒ 0,20 erfpacht aan het Waterschap Schouwen werd toen al niet meer geïnd).
Rond 1860 paste W. Dijkman de maalinrichting aan: het enige, rechtstreeks door het bovenwiel aangedreven, koppel stenen werd uitgebreid met een tweede koppel 16der stenen dat door het toen aangebrachte spoorwiel werd aangedreven.
In de nabijgelegen schuur werd een buil via een tussendrijfwerk door de wind aangedreven. Tot 1971 werd de molen uitsluitend als windbedrijf gebruikt door de familie Dijkman, de laatste jaren alleen nog voor veevoer.
Na 1971 volgde een periode waarin de molen weliswaar regelmatig draaide, maar de onderhoudstoestand geleidelijkaan achteruit ging. In mei 1996 draaide de molen voorlopig voor het laatst.
Daarna is aanvang gemaakt met een grootschalige restauratie, waarbij het wiekenkruis, de kap en de staart met kruirad grondig werden aangepakt maar zeker ook het metselwerk, dat op sommige plaatsen in zeer slechte staat verkeerde. Ook het bijbehorende builhuis werd gerestaureerd. Daarmee was de molen van Ellemeet weer geheel maalvaardig.
Anno 2013 was het de bedoeling dat dit molentje vaker zou gaan draaien. Enige bewoners van Ellemeet werden actief voor het verrichten van onderhouds- en snoeiwerk en één ervan liet de molen af en toe draaien. Ondertussen overleed oud-molenaar/eigenaar Maarten Dijkman op 27 februari 2020 op 85-jarige leeftijd.
Eind 2021 besloot men, voorlopig te stoppen met draaien, vanwege de matige staat van de ophekking en diverse andere mankementen.
In 2023 hebben enige molenaars van elders de draad evenwel weer opgepakt en proberen de molen te laten draaien en hem ondertussen stukje bij beetje op te knappen. De nieuwe eigenaar, neef van wijlen Maarten Dijkman, had eveneens plannen.
De molenmaker heeft intussen het kruirad geheel vernieuwd. De gammele windborden zijn alle verwijderd maar de zeilen niet: zo kan in ieder geval worden gedraaid. Ook is het de bedoeling dat in de zomer van 2023 de romp weer geheel wordt 'ontgroend' en daarna gewit.
Eind oktober 2023 wordt een plan van aanpak gemaakt voor de toekomst.
aanvullingen
- toelichting naam
De aanduiding 'Oostermolen' kwam al in het midden van de 19e eeuw voor.
- literatuur
Willem Staat, 'De Zeeuwse familie Dijkman', in: Molens 60 (2000) 10 - 11.
- trivia
Er is een filmfragment bekend van deze molen in de tijd van de watersnood van 1953. De molen is malende te zien met zandzakken rondom terwijl de roetoppen door het water slaan.
Het was zelfs zo: als bij vloed het water hoger kwam te staan, dan moesten molenaar en knecht stoppen en wachten totdat het water gezakt was.
foto's
- foto's
-
Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Rob Pols (26-4-2019)
Niet alleen het kleine bos is een bron van zorg, ook de begoeiing links komt snel op.Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Willem Jans (3-9-2005).Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Ton Koorevaar (24-5-2012)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Boukje van Leijen (17-7-2021)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Frank Moerland (6-8-2014)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Frank Moerland (3-9-2016)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)
Vanuit de molen wordt de buil in het naastgelegen hok aangedreven. De as daarvoor loopt door een goot, die is afgedekt met zwarte plankjes.Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Willem Jans (3-9-2005)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Frank Moerland (3-9-2016)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Frank Moerland (3-9-2016)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)Molen 04901 't Hert / Oostermolen (Ellemeet)Marcel van Nies (8-9-2018)
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen