- naam
- De Vijf Gebroeders
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 2007
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Stationsweg 11
4451 HJ Heinkenszand - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 03564
- oude dbnr.
- B1293
- Meest recente aanpassing
- | Tellerstand
Molen De Vijf Gebroeders, Heinkenszand
Heinkenszand, Zeeland
b
locatie
- plaats
-
Heinkenszand
- gemeente
- Borsele, Zeeland
- streek
- Zuid-Beveland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Borsele, sectie AH, nr. 2282
- geo positie
-
X: 45328, Y: 388537N: 51.47520, O: 3.80852
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Stationsweg 11
4451 HJ Heinkenszand - molenaar
- Ko Kodde / Jan Bakker / Huib Vermue / Jochem Poot
- telefoon
- 0113-561877
-
de5gebroeders@zeelandnet.nl
- website
- www.de5gebroeders.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Zaterdag 13.00 - 17.00 en verder als de molen draait en op afspraak.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
Verkoop van meel- en andere produkten in de ontvangstruimte naast de molen.
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- ja
- informatie voor scholen
Op afspraak per mail of telefoon
- bijzonderheden
De ontvangstruimte naast de molen is ook te huur voor bijeenkomsten e.d. tot ca. 30 personen.
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Vijf Gebroeders via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; buil; sleepluiwerk; pletter en mengketel (beide elektrisch). In de molen bevindt zich ook nog een hamermolen.
- versieringen
Eenvoudige baard, aan de onderzijde diep uitgesneden, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1851' en daaronder 'De Vijf Gebroeders'
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- IJzeren rollen; kruirad
- vlucht
- 21,25 / 21,40 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 54 kammen
Bovenschijfloop 29 staven
Spoorwiel 70 kammen
Steenschijfloop blauwe stenen 23 staven
Steenschijfloop kunststenen 25 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,67 en 1 : 5,21- hoogte
- van de stelling: 8,00 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Vaags 151 binnen 2007 2007 binnen aanw. 21,25 Vaags 150 buiten 2006 2007 buiten aanw. 21,40 Derckx 14 binnen 1969 1970 binnen 2002 22,00 Pot ? buiten ? buiten 2002 22,00 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Geraedts g.n. 2006 2007 aanw. 03,96 De Prins van Oranje 979 1875 1875? 2006 03,83
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 9994
- inventarisnummer
- ZL049
eigendom
- eigenaar
- Stichting Molen De Vijf Gebroeders
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- ?? (1851) Fa. Adriaens, Weert (2007)
- omwentelingen
- geschiedenis
-
Nadat op 19 augustus 1849 de Noordmolen aan het huidige Meulwegje na blikseminslag afbrandde liet eigenaar Jan Marinusse Raas in 1851 de huidige molen aan de Stationsweg bouwen en verpachtte deze aan Joannes Meijer. In 1854 ruilde Raas met landbouwer A.H. Vermue zijn onroerende goederen, deze laatste verkocht de molen in 1855 aan de weduwe D. Dammes.
De molen had de volgende eigenaren:
1851 - 1854 Jan Marinusse Raas
1854 - 1855 A. H. Vermue
1855 - 1861 Wed. D. Dammes van 't Zelfde - Westdijk (Ovezande)
1861 - 1862 P. de Kraker
1862 - 1882 C. Goense
1882 - 1884 P. Pover
1884 - 1906 D. Rijk Azn.
1906 - 1934 Wed. J. Rijk - Bek
1934 - 1959 A. Rijk Dzn.
1959 - 1963 Fa. A. Rijk en Zn.
1963 - 1971 Fa. Erven A. Rijk
1971 - 1998 D.A. Rijk
1998 - 2002 T. Hoondert en van Garssel
2002 - 2002 Gemeente Borsele
2002 - heden Stichting Molen De Vijf Gebroeders
In 1884 werd de molen eigendom van de familie Rijk en zou dat ruim honderd jaar blijven. Er werd gemalen met twee koppel maalstenen en een buil. Op de molen van de familie Rijk werden tot 1946 alleen graan voor veevoeder vermalen met een koppel 16er kunst- en blauwe stenen. A. Rijk Dzn. en diens zoon D.A. 'Dancker' Rijk gingen in 1959 een vennootschap onder firma aan. In 1963 werd een hamermolen met 30 PK elektromotor aan de maalinrichting toegevoegd.
Na wat in verval te zijn geraakt, onderging de molen van 1968 tot 1970 een behoorlijke restauratie. Daarbij werd wel een flink deel van de omvangrijke maalinrichting, waaronder de buil, een koppel 15er kunst- en een koppel 16er blauwe stenen met 30 PK elektromotor en een elevator, verwijderd. Een houten aanbouw op bet noordoosten en een schuur op het zuidwesten verdwenen eveneens. De houten binnenroede, nog uitgevoerd als borstroede, werd vervangen door een nieuw gelast exemplaar en de kruilier maakte plaats voor een rad. Ook de staart, de hoge met dakleer gedekte peervormige kap, de stelling en alle zolders, behalve de luizolder, zijn toen eveneens vernieuwd. Omdat de stenen romp niet uitwaterend is gebouwd, was tevens herstel van het metselwerk noodzakelijk.
Gemalen werd er na 1970 niet meer; wél draaide de molen regelmatig.
Helaas liet in de jaren '90 de toestand op een bepaald moment teveel te wensen over en was draaien niet meer verantwoord. Op 5 november 2002 werd de inmiddels behoorlijk vervallen molen onttakeld, omdat kap en wiekenkruis gevaar op gingen leveren voor de omgeving.
De nieuwe eigenaar maakte plannen voor een flinke restauratie en met succes. Om te beginnen werd in 2005 de molen, die behoorlijk verzakt was, rechtgezet. Daarna volgde herstel van het metselwerk. Intussen werd de kap in de werkplaats van de molenmaker hersteld. Een grote tegenvaller was, dat de bovenas aldaar in twee stukken brak en dus een nieuw exemplaar moest worden gegoten.
25 januari 2007 werd de grotendeels vernieuwde kap op de romp geplaatst; op 5 maart werden de roeden gestoken en 7 april kon er proefgemalen worden.
Opmerkelijk is dat de nieuwe bovenas van deze molen iets langer is dan zijn onfortuinlijke voorganger. Mogelijk was die laatste in zijn geheel te licht. Ook de huidige bovenas is voorzien van flink wat ballast aan de penzijde.
In mei 2010 werd een geheel nieuwe buil geplaatst; de vorige was zoals vermeld bij de restauratie van 1968/70 verdwenen.
In 2014 bouwde men bij de molen een flinke schuur, die als ontvangst- en verkoopruimte dienst doet maar ook voor andere activiteiten kan worden gehuurd.
aanvullingen
- toelichting naam
In een akte van 9 december 1851 wordt de molen al door eerste eigenaar Jan Raas verpacht aan Johannis Meier onder de naam “De Vijf Gebroeders” ; Raas zou vier broers hebben gehad.
De naam 'De Drie Gebroeders' komt ook in publicaties voor maar is vermoedelijk foutief: deze zou verwijzen naar de drie zonen van de latere eigenaar A. Rijk Dzn. en zijn vrouw Johanna Bek.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen