- naam
- Welgelegen / Tjepkema's molen
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1898
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Tjepkemastraat 21
8441 CD Heerenveen - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 03273
- oude dbnr.
- B80
- Meest recente aanpassing
- | Foto
Molen Welgelegen / Tjepkema's molen, Heerenveen
Heerenveen, Fryslân
bestaande molen

locatie
- plaats
- Heerenveen
- plaatsaanduiding
- gemeente
- Heerenveen, Fryslân
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Tjalleberd, sectie A, nr. 9301
- geo positie
-
X: 190.711, Y: 553.078N: 52.96354, O: 5.9187
- biotoopwaarde
- Groot maar er is ook op diverse plaatsen moderne en tamelijk hoge bebouwing aanwezig.
- biotooptoelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Tjepkemastraat 21
8441 CD Heerenveen - telefoon
- 06-14144112
- website
- www.welgelegen-heerenveen.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- nee
- openingstijden
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- Diverse meelproducten, bakmixen, muesli, honing en diverse zaden
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
levensloop
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- W.F. Looman, Deventer (1849) ?? (1898)
- omwentelingen
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Eén koppel 16der kunst- en één koppel 14der blauwe stenen; kammenluiwerk; twee steenkranen
- versieringen
Eenvoudige baard, wit geverfd met rood afgebiesde krullen, met de opschriften 'Anno 1849' en daaronder 'Welgelegen'.
In één van de velden van het rietdek is het jaartal '1990' (het jaar waarin een flinke restauratie tot stand kwam) afgebeeld.
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk met 33 neuten; kruilier met katrol
- vlucht
- 22,60 m.
- vang
- Vaste Vlaamse blokvang uit vijf stukken; vangstok:pal
- overbrenging
Bovenwiel 59 kammen
Bovenbonkelaar 30 kammen
Spoorwiel 104 kammen
Steenschijflopen 29 en 27 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,1 resp. 1 : 7,6- hoogte
- van de stelling: 10,00 m.
- wiekvorm
- Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Vaags 56 buiten 2001 2001 buiten aanw. 22,60 Vaags 57 binnen 2001 2001 binnen aanw. 22,60 Bremer ? binnen ? binnen 2001 22,61 Bremer ? buiten ? buiten 2001 22,61 - wiekverbeteringen
Na het vervangen van de oude gelaste roeden door nieuwe (2002) zijn die laatste meteen voorzien van het systeem Fauël (fokwieken) met automatische remkleppen. Daarvoor was de molen altijd Oud-Hollands opgehekt.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1261 1881 aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 21171
- inventarisnummer
- FR114
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Heerenveen
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
Dit is de enig overgeblevene van in totaal zeventien molens, die vanaf de 16e eeuw in Heerenveen gestaan hebben. Deze molen werd gebouwd als koren- en pelmolen.
Op 20 augustus 1849 verkocht Hermanus Hendrik Kok, molenaar te Almelo, een stuk grond te Heerenveen voor ƒ 200,-- aan Willem Frederik Looman, molenmaker te Deventer. Op diezelfde datum ging een huurcontract in, waarbij Looman voor ƒ 650,-- per jaar aan Kok de molen verhuurde. "W.F Looman 1849" staat in een balk op de stellingzolder gegraveerd.
Molenaar Kok heeft niet lang in Heerenveen gewoond; binnen een jaar werd de molen met de bijbehorende woning verkocht aan jonkheer Fredrik Hessel van Beyma thoe Kingma, procureur te Heerenveen.
In de navolgende jaren is de molen meerdere malen verkocht en verhuurd, totdat hij in oktober 1872 opnieuw te koop werd aangeboden. Nieuwe eigenaar werd Johannes Melis Tjepkema en met hem braken nieuwe tijden aan: hij was de eerste die met deze molen een goed bestaan had. Niet voor niets werd de molen bij de inwoners van Heerenveen bekend als Tjepkema's molen: nog steeds wordt in de volksmond deze naam gebruikt.
De molen kreeg last van windbelemmering door de groeiende bomen in de tuinen van de nabijgelegen woningen. In 1898 werd daarom besloten de stenen onderbouw met 5,50 meter te verhogen. Aldus ontstond een hoge molen op een slanke onderbouw (de proporties van het achtkant bleven uiteraard dezelfde) met een stelling op 10 meter hoogte. De molen had hiermee weer goed de wind in de zeilen. Nog altijd zijn de aanzet van het metselwerk en de plaats waar tot 1898 de schoren in de muren zaten, duidelijk te zien.
Toen de molen in 1931 in handen kwam van een sloper uit Leeuwarden, zorgde Vereniging de Hollandsche Molen ervoor dat de toenmalige gemeente Aengwirden geïnteresseerd raakte, uiteraard om te voorkomen dat de molen afgebroken werd. Op 1 september dat jaar volgde aankoop voor ƒ 1600,--.
Daarna deed de molen dienst als droogtoren voor de slangen van de brandweer en opslag voor de plantsoenendienst. Het onderhoud was prima geregeld maar draaien was er niet bij.
Verandering kwam pas in 1974: vanwege een feestweek werd de molen door een molenmaker draaivaardig gemaakt en gedurende die hele week was de molen draaiend te zien. Men werd enthousiast en na overleg met de gemeente leidde dit tot een opleving waarbij later ook begonnen werd met het herstel van het binnenwerk.
De Stichting Molen Welgelegen werd opgericht en een grote restauratie voorbereid. Een ingrijpende aanpassing in 1990 maakte de molen weer maalvaardig. Het jaartal werd vastgelegd in het nieuwe rietdek op de romp.
De molen draait geregeld waarbij soms wordt gemalen.
aanvullingen
foto's
- foto's
-
Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)BB (19-9-2018)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Rob Pols (5-8-2015)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)BB (19-9-2018)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)BB (19-9-2018)
Nog altijd duidelijke sporen van de ophoging van meer dan een eeuw geleden.Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Jesse Molenkamp (winter 2003)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)BB (19-9-2018)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)BB (19-9-2018)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Boukje van Leijen (21-8-2021)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Boukje van Leijen (21-8-2021)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Boukje van Leijen (21-8-2021)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Vincent Mepschen (18-3-2023)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Boukje van Leijen (21-8-2021)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Boukje van Leijen (21-8-2021)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Vincent Mepschen (18-3-2023)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Vincent Mepschen (18-3-2023)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Nelly Sonneveld (19-9-2018)
Op deze molensteen liggen diverse rijnen uitgestald, die je niet elke dag ziet. De drietaktrijn in de steen en erop twee balanceerrijnen.Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Anja Hoogduin (15-03-2008)
Eén van de neuten van het kruiwerk.Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Vincent Mepschen (18-3-2023)Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen)Vincent Mepschen (18-3-2023)
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen