- naam
- De Zwaan
- modeltype
- torenmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Molenstraat 5
4033 AS Lienden - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate Nr
- 02662
- inventarisnr
- GL092
De Zwaan
Lienden, Gelderland
bestaande molen

locatie
- plaats
- Lienden
- plaats aanduiding
- gemeente
- Buren, Gelderland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Lienden, sectie L, nr. 492
- geo positie
-
X: 163.858, Y: 440.098N: 51.94926, O: 5.51605
- biotoop waarde
- Groot
- biotoop toelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Molenstraat 5
4033 AS Lienden - molenaar
- Rik Treur
- telefoon
- 0344-601282
-
info@vanharnlienden.nl
- website
- www.vanharnlienden.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museum informatie
- gericht op scholen
- nee
- AKG lid
- nee
- bijzonderheden
levensloop
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- voorganger
- omwentelingen
constructie
- modeltype
- torenmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, licht conisch gemetseld Vier vloeren: begane grond, maalzolder, steenzolder, kapzolder
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der en één koppel 15der kunststenen; sleepluiwerk. Restanten van een derde koppel.
- versieringen
Forse baard, met de vorm van de romp meegekromd, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met (sinds 1939) met grote letters: „Bij storm en wind is God mijn vrind".
Eenvoudige achterbaard met het opschrift '1879 Van Harn'
Boven de inrijpoort een geschilderde zwaan (2000) met daaronder het opschrift "Anno De Zwaan 1644"
Eenvoudige windwijzer
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; 42 ijzeren rollen. Binnenkruilier.
- vlucht
- 26,80 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 73 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 81 kammen
Steenschijflopen 31 en 27 staven, steek 10,0 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,96 en 1 : 6,84- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 85 binnen 1972 1972 binnen aanw. 26,80 Derckx 91 buiten 1973 1972 buiten aanw. 26,80 Pot ? 1940 buiten 1973 26,00 Fransen binnen 1902 1902? binnen ? 26,00 - wiekverbeteringen
In 1940 werd op beide roeden het systeem Van Bussel aangebracht; in 1963 werd dit weer gewijzigd in Oud-Hollands.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 600 1869 aanw. 06,45
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 25834
eigendom
- eigenaar
- Fam. Van Harn
- eigendomsvorm
- Prive
- eigendomshistorie
De familie Van Harn is eigenaar sinds 1879.
geschiedenis
De molen behoorde, evenals zijn voorgangers, van oudsher tot de goederen van de halve heerlijkheid Lienden, die in bezit was van de heren, later graven van Culemborg. Hij is de opvolger van een standerdmolen, die in januari 1643 was omgevallen en vernield.
Op last van de graaf van Culemborg, Philips Theodoor van Waldeck, werd de tegenwoordige molen gebouwd. Op 29 januari 1644 werd de voltooide molen te Lienden door de molenmeester Henrick Aertss. uit Utrecht geïnspecteerd en in orde bevonden. Via adellijke eigenaren (tot 1810) en daarna particulieren kwam de molen in 1879 in bezit van de familie Van Harn.
In 1939-1940 werd de molen grondig gerestaureerd (zo maalde deze daarvoor al een tijd met één roede) en werden Van Bussel stroomlijnneuzen aangebracht. Sindsdien staat ook, op voordracht van jhr. mr. van Rijckevorsel, groot molenvriend en toentertijd bestuurslid van de De Hollandsche Molen, de huidige spreuk op de baard. In 1949 werd het houten rollenkruiwerk vervangen door een Engels.
In 1970 werden de roeden vervangen door nieuwe en dat gold ook de maalstenen: er kwamen nieuwe gatenstenen (die laatste voldeden overigens niet: vanwege de tegenvallende resultaten daarmee werden de gaten in 1989 weer opgevuld).
Bij de zeer zware storm van 3 januari 1976 ontstond aanzienlijke schade: kap en wiekenkruis waren toegetakeld, de koningspil afgedraaid, bovenwielskammen gebroken en een koppel maalstenen ontzet. Eén en ander werd enige tijd later hersteld.
In maart 1990 werd begonnen met de laatste grote restauratie. Doordat de molen naar het westen scheef gezakt was, moest het metselwerk gerepareerd worden. De bovenste meter van de romp werd toen grotendeels opnieuw gemetseld.
Rond 1960 werd een koppel maalstenen verwijderd, maar de diverse onderdelen bleven in de molen bewaard. Anno 2021 wil men dit (derde) koppel in ere herstellen.
Vooralsnog heeft men in december 2021 de kuip van het 15der koppel gerestaureerd.
Meer werkzaamheden omtrent het maalwerk worden nog verwacht.
Torenmolen
Qua constructie is dit een zeer opvallende molen: het lijkt een overgangstype tussen de 'klassieke' torenmolen en de latere ronde stenen bovenkruiers.
In dit verband moet worden opgemerkt, dat er bewijs is dat de molen een staart heeft gehad; er zijn in ieder geval bij de bouw onderdelen voor geleverd: een oude bestellijst van bouwmateriaal bleef bewaard. Hier werden een aantal masten besteld (voor de staart en de schoren) alleen was er geen lange spruit besteld. Dit omdat twee verlengde roosterhouten als lange spruit dienst deden (alle roosterhouten staan ook haaks en niet radiaal op de voeghouten). Dit liep zo zwaar dat de staart goed ondersteund moest worden. Op het zuidwesten is het slijtspoor inderdaad ook vrij diep in de muur. Op enig moment moet de molen alsnog verbouwd zijn tot binnenkruier. Dat binnenkruiwerk doet denken aan dat van een Noord-Hollandse molen en in het geheel niet op dat van de veel oudere torenmolens van Zeddam en (gereconstrueerd) Zevenaar.
aanvullingen
- unieke eigenschap
Deze molen vormt min of meer een overgangstype tussen de 'klassieke' torenmolen en de latere ronde stenen bovenkruiers en staat als zodanig tamelijk op zichzelf.
- literatuur
E.J. van Ebbenhorst Tengbergen: 'Uit de geschiedenis van de windkorenmolen De Zwaan te Lienden', in: Bijdragen en mededelingen Gelre, deel LXVI (1972) 215-235.
J.S. Bakker, 'Molen „De Zwaan" in Lienden: een kind van zijn tijd (1)', in : De Molenaar 9 (1992) 247-249.
J.S. Bakker, 'Molen "De Zwaan" in Lienden: een kind van zijn tijd (2)', in : De Molenaar 10 (1992) 282-285.
foto's
- foto's
-
Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Boukje van Leijen (28-4-2013)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Gerrit ten Brinke (28-2-2013)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Boukje van Leijen (1-4-2016)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Ton Koorevaar (25-7-2012).Molen 02662 De Zwaan (Lienden)G. van Harn (4-3-2022)
Het van buitenaf hijsen van de steen naar het steenluik op de steenzolderMolen 02662 De Zwaan (Lienden)Frank Hendriks (6-10-2018)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Frits Kruishaar (5-8-2008).Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Kruilier.Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Boven: het draaiende bovenwiel. Onder: inscriptie op een balk op de steenzolder.
Mariepauline Hollman (27-8-2011).Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Marcel van Nies (15-9-2016)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Anja Hoogduin (22-4-2006)
Kruilier met slinger.Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Marcel van Nies (15-9-2016)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Marcel van Nies (15-9-2016)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)Molen 02662 De Zwaan (Lienden)Vincent Mepschen (10-11-2018)
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen