Molen Zelden Effen, Breda

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1710

verdwenen

1916

1907 stilgezet 1916 afgebroken

afkomstig van

Breda ((standerdmolen))

geschiedenis

Wie op kaarten van rond 1960 zoekt, zal het dorpje Effen niet vinden. Het is dan nog een piepjong woonwijkje. Effen bestond altijd als gehucht met een erg verspreide bewoning van boeren, tuinders en landarbeiders. Een woonkern, een concentratie van huizen, een dorpsplein, het was er geen van alle. Toch hoort Effen tot de vroegst genoemde gehuchten van Princenhage. Al in 1296 wordt ene Hendrik vermeld die er vandaan komt en in 1310 gaan mensen uit Effen over de Kerkdijk naar de mis in Princenhage. De naam Effen is moeilijk te verklaren. Mogelijk schuilt er een boomnaam in. De vroegst ontgonnen gronden van Effen lagen tussen de Aa of Weerijs en de Oude Rijsbergse Baan. Die weg zal lang de scheiding met de heide geweest zijn. Pal naast de rivier liggen lage gronden die als wei- of hooiland gebruikt werden. Er is een vrij abrupte overgang tussen deze oevergronden en het hogere akkerland, waar het Oudlandstraatje midden door loopt. In dit gebied vinden we rond 1830 vier boerderijen: de Boonhof, een hoevetje. Daar tegenover aan de Oude Rijsbergse Baan, de grote witte boerderij ten noorden van de Krabbebossen en de boerderij die nu achter de kerk staat. Iets verder, richting Breda, stond de windmolen Zelden Effen. Met een effen molensteen is het slecht graan malen, vandaar de naam. Iets noordelijk lag het Elzenburgstraatje met daaraan een hele groep huizen en boerderijen. Die bebouwing lijkt te zijn gegroeid rond de hoeve Ter Stappen.

Vanaf 1710 was de molen er het meest opvallende bouwsel. Die molen heeft er tweehonderd jaar gestaan. Voor die tijd stond er een standerdmolen op Bredase stadswal, ten oosten van Valkenberg. Omdat de bomen de wind belemmerden, kon deze molen nauwelijks verpacht worden. Toch woei het geval op een onbewaakt moment omver. De Nassause Domeinen verhuisde daarop deze houten standerdmolen naar Effen. Rond 1800 kwam de molen in particuliere handen.
In 1815 werd de molen bemalen door Hendrik van Steen.hij bewoonde met zijn gezin en een knecht het molenhuis.
Een eeuw later was Zelden Effen niet meer rendabel en werd de massa hout die vrijkwam bij de afbraak, gebruikt als basis voor een houtbedrijf. Effen was zijn opvallendste gebouw kwijt, maar niet voor lang. . .

Website dorp Effen, Tussen Breda en Rijsbergen
-----

De laatste eigenaar Jan Sol (vanaf 1892). Zijn broer Antoon liet in 1907 een zuiggasmotor in een nieuwe maalderij plaatsen, de molen werd toen stilgezet. In 1911 kwam er een nieuw pakhuis bij en in 1915 nog een nieuwe maalderij, vanaf 1916 ook nog een houtzagerij.

Aangezien de stilstaande in verval raakte, werd in 1916 besloten hem af te breken.

Bron: Geschiedenis van Princenhage en Prinsenbeek, Werkgroep Haagse beemden Hage, Verzameling H. van der Kaay.