Den Oord

geschiedenis

Den Oord is een zeskante molen en was volgens overlevering afkomstig uit de Zaanstreek en in 1824 via Deventer in Ommen geplaatst.
Niet juist: die conclusie werd in toenemende mate al door molenkenners betwijfeld, vooral vanwege het hier toegepaste voeghoutenkruiwerk, iets wat volstrekt niet bij een Zaanse molen past (maar eerder bij een Groningse).
Sinds heel kort (2023) weet men meer: dendrochronologisch onderzoek (onderzoek naar de herkomst van het in de molen toegepaste hout) heeft uitgewezen dat het toegepaste hout van het zeskant rond 1824 moet zijn gekapt, ofwel: de molen is ter plekke nieuw gebouwd!
Wat niet nieuw is, is het binnenwerk: dat is, als uitkomst van hetzelfde onderzoek, duidelijk ouder.

Tot het einde van de 19e eeuw was dit uitsluitend een houtzaagmolen, daarna heeft men ook twee koppel maalstenen geplaatst.

In 1946 werd een gietijzeren as gestoken en kreeg de molen stroomlijnwieken. Evenwel duurde deze opleving zeer kort, want al in 1949 werden de hekkens verwijderd! In 1955 volgde zelfs onttakeling en stond de molen zo'n vijf jaar zonder roeden, staart en stelling.

In 1960/61 volgde een grote restauratie, naar idee en ontwerp van (romantiserend) architect Jan Jans. Het redde de molen van de ondergang maar ook ging erg veel verloren: zo heeft men het houtzaagwerk verwijderd, het balkengat gedempt en de schuren aan weerszijden meer volgens fantasie dan werkelijkheid gerealiseerd. Zeskant en kap behielden ondertussen wél grotendeels hun oude proporties.

Onderin de molen bevindt zich al jaren het Streekmuseum van Ommen, waar in de maanden juni tot eind augustus oude ambachten worden gepresenteerd.

Op 10 juli 2019 kreeg de molen een antieke krukas, afkomstig van de verdwenen houtzaagmolen De Haan te Franeker. Deze heeft men met behulp van een kraan via een luik in het zeskant naar binnen kunnen hijsen. Ongetwijfeld is dit een eerste, maar zeer belangrijke, stap naar reconstructie van deze molen als houtzaagmolen. De krukas was aangekocht door de Ommer molenaar Anton Wolters.

In het voorjaar van 2023 klinken de plannen om deze molen geheel als houtzaagmolen te reconstrueren luid en duidelijk. Het nog altijd hier gevestigde museum zal een andere plaats moeten vinden, waarna er veel werk zal volgen.