- naam
- De Deen
- modeltype
- Ronde molen, beltmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1914c / 1968
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Rijt 54
5575 CD Luyksgestel - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate Nr
- 02506
- inventarisnr
- NB053
De Deen
Luyksgestel, Noord-Brabant
bestaande molen

locatie
- plaats
- Luyksgestel
- plaats aanduiding
- gemeente
- Bergeijk, Noord-Brabant
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Luyksgestel, sectie D, nr. 649
- geo positie
-
X: 150.020, Y: 367.025N: 51.29249, O: 5.31581
- biotoop waarde
- Groot maar wordt ontsierd door (overwegend lage) bebouwing. Van N tot O is de waarde groot (akkers) maar beplantingen rukken op.
- biotoop toelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Rijt 54
5575 CD Luyksgestel - molenaar
- Jan Buijs
- telefoon
- 0499-371824 of 0653447908
-
molen.de.deen@gmail.com
- website
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- nee
- openingstijden
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museum informatie
- gericht op scholen
- nee
- AKG lid
- nee
- bijzonderheden
- 1e en 3e zaterdag van elke maand. Voor overige tijden afspraak maken.
levensloop
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
- Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- ? (1839) ? (1914) Fa. Adriaens, Weert (1968)
- omwentelingen
constructie
- modeltype
- Ronde molen, beltmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, geheel gewit
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Een koppel 17der blauwe en een koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk
- versieringen
Zeer eenvoudige baard (2010), op de koppen van voeghouten en steunder aangebracht, donkergroen geverfd met het opschrift „De Deen Anno 1839".
(N.B. Het was aanvankelijk de bedoeling, dat er geen tekst zou komen).
Sierlijke achterbaard (1968), donkergroen geverfd, met enig houtsnijwerk.
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- beltmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier
- vlucht
- 23,00 m.
- vang
- Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangtrommel
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 32 kammen, steek 11,7 cm.
Spoorwiel 54 kammen
Steenschijflopen 23 staven, steek 11,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 4,77- hoogte
- van de belt: 2,60 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Koppes Nieuw Bergen 7 binnen 2009 2010 binnen aanw. 23,00 Koppes Nieuw Bergen 8 buiten 2009 2010 buiten aanw. 23,00 Pot binnen ? 1940 binnen 2009 22,95 Pot buiten ? 1940 buiten 2009 22,95 Fransen binnen 1904 1904 binnen 1940? 25,60 - wiekverbeteringen
Van 1941 tot de storm van 18 november 1963 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte NSBM Fyenoord 1837 1968 aanw. 03,66
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 26323
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Bergeijk
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
Tussen 1868 en 1875 was de molen eigendom van A. Mulders en C. Gijsbers. Daarna kwam de molen in bezit van de familie T(h)euwens. Achtereenvolgens waren de eigenaren van deze molen in deze familie:
- P. Teuwens (1875 - 1908)
- F. Theuwens (1908 - 1913)
- A. Teuwens (1913 - 1915)
- Grard Kuylaars (1915 - 1922)
- N. Buenen (1922 - 1952)
- G. Broeren (1952 - 1953)
- H. Derks (1953 - 1959).
- Coöp. Handelsvereniging van de N.C.B. (C.A.V.) te Veghel (1959 - 1963)
- Gemeente Luyksgestel (1963 - 1997)
- Gemeente Bergeijk (1997 - heden)
Toen de C.A.V. te Veghel eigenaar was, was Cor in 't Veld huurder. Deze was van 1931 tot 1970 vooral op de Zwarte Molen (later 'De Grenswachter' genoemd) actief, maalde op 'De Deen' beroepsmatig van 1970 tot 1980 en daarna nog lang op vrijwillige basis. Hij overleed op 30 december 2008 op 91-jarige leeftijd.
Constructietechnisch is dit een bijzonder interessante molen: dit was oorspronkelijk een grondzeiler, uitgevoerd als zetelkruier, de vlucht was indertijd 25,60 m. Omstreeks 1914 is de molen verbouwd, lees: verkleind tot bergmolen met Engels kruiwerk, waarbij hij zijn huidige gedaante (met de duidelijk kortere vlucht van 23.00 meter) kreeg. De molen had zeer grote overeenkomst met de (in 1845 gebouwde) molen aan de Koningstraat in Lommel (B).
Lang geleden was behalve een maalwerk ook een oliewerk aanwezig.
Twee keer in zijn bestaan werd deze molen door storm zwaar beschadigd: de eerste keer bij de beruchte storm van 14 november 1940 (tezamen met de eerder genoemde molen van Lommel). Bij herstel in 1941 werden as en roeden van korenmolen De Hoop in Giessendam gebruikt. Ook kreeg de molen een ijzeren lange spruit en staartbalk (in beide gevallen oude molenroeden) en een eiken korte spruit. Windpeluw en voeghouten werden afgedekt tegen inregenen, de kapbekleding vernieuwd in Icopal en de roeden kregen het stroomlijnsysteem Van Bussel. Tot slot werd, bijna onvermijdelijk, de stenen romp geheel gewit. Men moest immers kunnen zien dat er met deze molen wat gebeurd was!
Op 3 januari 1942 werd de geheel herstelde en gemoderniseerde molen in gebruik genomen.
Op 18 november 1963 ging het wederom mis, nu door een windhoos. De molen raakte zwaar beschadigd: het wiekenkruis tolde van de molen, toen de as het begaf. De kap schoof daarbij deels van de romp.
Na dit onheil werd de molen gemeentelijk eigendom; in 1968 volgde herstel. Zo werd de as van de stenen molen van Haaren (NB) gestoken; de roeden konden worden hersteld. Het bovenwiel dat na de ramp van 1963 werd geplaatst, moet, te oordelen aan de grenen kruisarmen, van Noord-Nederlandse herkomst zijn. Het idee dat dit wiel afkomstig was van de molen van Sint-Jansklooster (Ov.) bleek niet juist: de steek klopt niet met die van de daar nog aanwezige bonkelaar.
Anno 2008 was de situatie slecht: de molen stond toen al geruime tijd stil met doorslaand muurwerk; ook had de molen te kampen met ongedierte als boktor en bonte knaagkever.
Op 25 november 2009 werd, met het strijken van de roeden, begonnen met een hoogst noodzakelijke restauratie. Aan de stenen romp moest veel werk worden verricht. In juli 2010 werden nieuwe roeden gestoken en de herstelde staart geheel zwart geteerd. De baard werd volgens oud model gereconstrueerd. Maart 2011 was de molen weer maalvaardig.
Opmerkelijk: staartbalk en lange spruit bestaan nog altijd uit oude ijzeren molenroeden. Vroeger, zeker in Brabant en Limburg veel te zien, maar onderhand zeldzaam geworden. Hier konden zij na reparatie gehandhaafd blijven.
aanvullingen
- toelichting naam
De naam "De Deen" dateert uit 1968 en is ontleend aan de uit Denemarken afkomstige mulder J. Pleek, die deze molen in 1839, net na het bestand met het juist gevormde België, liet bouwen. De betreffende mulder was met een uit Luyksgestel afkomstige weduwe van zijn broer, Cornelia Rombauts, en haar zoon Peter na de Napoleontische tijd naar dit dorp gekomen.
Vóór 1968 werd wel gesproken van "De Witte Molen", dit ter onderscheiding van de andere Luyksgestelse - geheel geteerde - "Zwarte Molen" (die tegenwoordig "De Grenswachter" wordt genoemd).
foto's
- foto's
-
Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Bram Westerink (29-8-2020)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Rob Pols (8-8-2015)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Jan Buijs (19-7-2014)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Rob Pols (8-8-2015)
De fraai afgewerkte achterbaard.Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Gerard Sturkenboom (18-3-2011)
Oude ijzeren molenroede als staartbalkMolen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)
Lister 1 cilinder dieselmotor 1967.Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)
De vangtrommel bij gelichte vang.Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Pieter Zuijkerbuijk (24-8-2019)
Om het liften van deze korte as tegen te gaan is deze (maximaal) verzwaard met plaatstaal en voorzien van een extra borgbeugel aan de achterzijde.Molen 02506 De Deen (Luyksgestel)Gerard Sturkenboom (18-3-2011)
De zeer korte bovenas, overduidelijk Zuid-Hollands van herkomst
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen