Coppensmolen

geschiedenis

Merkwaardigerwijs is het exacte bouwjaar van deze niet eens zo oude molen lange tijd niet bekend geweest. Inmiddels weten wij meer: deze molen is in 1883 gebouwd als opvolger van een standerdmolen die in 1857 was neergezet. Die standerdmolen kwam daar op initiatief van de uit Ravenstein afkomstige Joh. Versterren.
Wat het meest aannemelijk is: Joh. Versterren verhuisde in 1857 naar Zeeland en nam de standerdmolen als het ware mee. In Ravenstein was namelijk in 1857 op initiatief van Matthias Versterren een nieuwe ronde stenen stellingmolen gebouwd, de nog altijd bestaande korenmolen "De Nijverheid". Waren de Versterrens broers?

Opdrachtgever tot de bouw van de stenen molen in 1883 was Nicolaas Coppens, lid van de zeer bekende Brabantse molenaarsfamilie. Aanleiding is vermoedelijk blikseminslag geweest, die de standerdmolen kennelijk dusdanig beschadigde, dat men besloot deze niet meer te herstellen, maar een nieuwe molen te bouwen. 
In die molen is een groot aantal onderdelen gebruikt dat afkomstig is uit een standerdmolen, hier dus vrijwel zeker de voorganger: de trap, een kruisplaat, burriebalken, een hoekstijl, een tot spoorwiel verbouwd bovenwiel, een voor de luitafel gebruikte schijf van het rondsel, een aantal weegbanden en een balk van het voorste kapspant. Volgens overlevering zou de romp gebouwd zijn met stenen van de gesloopte vestingwerken van Grave (dus ook de stenen romp was in dat opzicht niet nieuw!).
In de maalbak van het westelijke koppel stenen staat de notitie "De molen aangemalen den 17 november 1883”, waarmee duidelijk wordt aangegeven dat deze molen eind 1883 maalvaardig was.

Tot 1950 hebben drie generaties Coppens de molen in eigendom gehad, in dat jaar kwam de molen in bezit van de familie Van Dongen. Reeds in 1910 was bij de molen een stoommaalderij opgericht. Het gebouw is nog aanwezig, de machines niet meer.

In het najaar van 1971 werd de toenmalige gemeente Zeeland eigenaar. De molen was toen al jaren buiten bedrijf en verkeerde in zeer matige staat. Een restauratie werd voorbereid.
In een volgende fase werden wiekenkruis en bovenas verwijderd en in de augustus 1976 ging de kap eraf. De restauratie voltrok zich vervolgens snel: nog voor de jaarwisseling stond de molen met een nieuwe kap, staart en opgehekte roeden. Eind april 1977 werd de molen feestelijk in gebruik genomen als draaivaardige molen: het binnenwerk moest nog worden hersteld maar de molen kon alweer draaien (en deed dat ook regelmatig).

Maalvaardig werd de molen na een restauratie in 1982/83. Toen heeft men het gaandewerk zover hersteld dat de molen ook weer kon malen. Oud-eigenaar Sjef van Dongen werd één van de vaste molenaars hier. Hij overleed in 2018, 95 jaar oud.

In het voorjaar van 2008 werden beide roeden gestreken, om deze na te kunnen kijken. Vervolgens zijn zij weer gestoken. Bij deze gelegenheid werd het stroomlijnsysteem Van Bussel weer aangebracht.

Op één van de laatste dagen van 2012 begaf het linker lange zwaard (schoor) het. Dit was aanleiding om de molen voorlopig stil te zetten. Niet alleen die schoor, maar vrijwel het gehele staartwerk bleek aan vervanging toe. Begin september 2013 was dit werk gedaan en de molen opnieuw maalvaardig.