Molen De Prins van Oranje, Buren

Buren, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
De Prins van Oranje
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1911 / 1952
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molenwal 7
4116 BW Buren
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01771
oude dbnr.
B193
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01771 De Prins van Oranje (Buren)
Marcel van Nies (17-5-2017)

locatie

plaats
Buren
gemeente
Buren, Gelderland
streek
Neder-Betuwe
kadastrale aanduiding
Gemeente Buren, sectie D, nr. 677
geo positie
X: 151436, Y: 436094
N: 51.91333, O: 5.33541
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Zeer groot maar wordt uit sommige richtingen beperkt door beplantingen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenwal 7
4116 BW Buren
molenaar
Cees de Jong / Ans Roefs / Marien den Haan
telefoon
06-34935797
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

Molen en molenwinkel zijn iedere zaterdag- en zondag geopend van 13:00 - 17:00 uur.
Vanaf 21 februari 2024 ook woensdag 13:00 - 16:00 uur.
Wijzigingen en extra open dagen worden tijdig aangekondigd op onze Facebookpagina.
Op afspraak is groepsbezoek buiten de reguliere openingstijden mogelijk

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

https://www.reizenindetijd.nl/bezoeklessen/je-bent-wat-je-eet/ik-hou-van-molens-1/

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Prins van Oranje via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen (onderbouw voorzien van acht halfsteens pilasters)
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel 16der blauwe stenen; regulateur; steenkraan; sleepluiwerk.

versieringen

Eenvoudige baard, grotendeels donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met in donkere letters op een geel fond de opschriften 'Anno 1716' en 'Prins van Oranje'.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruihaspel
vlucht
27,00 m.
vang
Vlaamse blokvang; vangbalk met haak; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 58 kammen
Bovenschijfloop 27 staven, steek 14,5 cm.
Spoorwiel 87 kammen
Steenschijflopen 26 staven, steek 10,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 7,19

hoogte
van de stelling: 8,60 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Beijk ✉︎ 99 binnen 2023 2023 binnen aanw. 26,90
Beijk ✉︎ 100 buiten 2023 2023 buiten aanw. 27,00
Derckx ✉︎ 89 buiten 1973 1974 buiten 2023 27,00
Derckx ✉︎ 90 binnen 1973 1974 binnen 2023 27,00
Pot ✉︎ 1633 binnen 1891 1910? binnen 1974 26,54
wiekverbeteringen

Deze molen heeft vermoedelijk bij de herbouw na de grote brandschade van 1911 meteen zelfzwichting op beide roeden gekregen. Dit was omstreeks 1947 nog aanwezig, zij het toen in zeer slechte staat.
Bij herstel in 1952 is weer normale Oud-Hollandse ophekking aangebracht.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Nolet ✉︎ g.n. ? 1911 aanw. 04,40
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
J. Bos, Almkerk (1974)
afkomstig van
omwentelingen
geschiedenis

Hoeveel voorgangers deze molen op de stadswallen heeft gehad is niet bekend, maar het zijn er in elk geval twee geweest (standerdmolens) waarvan de eerste in 1575 door brand is verwoest. In 1577 is een nieuwe molen gebouwd, die in 1716 wegens zijn bouwvalligheid door de huidige stenen molen is vervangen.

In 1911 brandde de molen uit. Herstel volgde met onderdelen van de net gesloopte Rotterdamse oliemolen De Reus. Vergelijking met foto's van vóór de brand toont aan dat de molen toen meteen een aantal meters moet zijn verhoogd. Vermoedelijk was dit bedoeld om een betere windvang te krijgen. Een ander in het oog lopend gevolg is de uit Rotterdam afkomstige bovenas, hoogstwaarschijnlijk een Nolet, rond 1840 gegoten.  
In 1913 werd de molen van zelfzwichting voorzien; de bovenas werd doorboord voor het aanbrengen van de schuifstang.

Het bedrijf dat in deze molen werd uitgeoefend bestond voor een groot gedeelte uit het malen van tarwe voor de broodbakkerijen. Deze werkzaamheden ging na 1918 vrijwel teniet en het bedrijf leverde nadien geen behoorlijk bestaan meer op. Eigenaar J.A.Pitlo bood in september 1919 zijn bedrijf te koop aan, in november stond zijn molen zelfs voor de sloop te koop. Op 17 december dat jaar volgde de mededeling dat de molen niet zal worden gesloopt, omdat deze was onteigend! Hoe dit is gebeurd en door wie of welke instantie, is vooralsnog niet duidelijk.

In 1947 volgde aankoop door de gemeente van de laatste particuliere eigenaar, A. van Stuyvenberg. Hiermee werd voorkomen dat deze molen voor dit mooie stadje verloren ging. Helaas was inmiddels vrijwel het gehele binnenwerk van de molen verdwenen, evenals de stelling.

In 1952 volgde een uitwendige restauratie en daarna volgden ruim 20 jaar waarin de molen behoorlijk werd onderhouden en ook af en toe bewoog, dat wil zeggen: het wiekenkruis werd eens in de maand in een andere stand gezet en de kap één keer per jaar geheel rondgekruid. Gedraaid werd er niet.

In 1974 was een restauratie noodzakelijk; toen is de molen ook weer van maalwerk voorzien. Sindsdien is de molen geregeld op vrijwillige basis in werking waarbij ook wordt gemalen.

De molen draaide en maalde zeer regelmatig, tot in 2021 bleek dat beide roeden, beide toen ruim 47 jaar in gebruik, in minder goede staat waren. Als gevolg werd er niet meer gedraaid maar ging men over tot actie om nieuwe roeden te kunnen laten maken. 
Los van de problemen rond de roeden was het ook noodzakelijk, de bijna 50 jaar oude stelling geheel te vernieuwen. 
Te midden van de vele te vervangen roeden in Nederland duurde het even voor het zover was, maar op 28 november 2023 arriveerden twee nieuwe roeden bij de molen. Nadat de oude waren gestreken, konden zij worden gestoken. Inmiddels draait en maalt de molen weer. 

aanvullingen

toelichting naam

De Graven van Buren waren van 1716 tot 1795 eigenaren van deze molen. Het Graafschap Buren valt thans onder de familie Van Oranje-Nassau. Om die reden mag Z.M. de Koning zich (temidden van vele andere titels) "Graaf van Buren" noemen (en heeft zich in het verleden inderdaad wel van de naam "Van Buren" bediend). 

foto's

foto's