Molen De Prins van Oranje, Buren

geschiedenis

Hoeveel voorgangers deze molen op de stadswallen heeft gehad is niet bekend, maar het zijn er in elk geval twee geweest (standerdmolens) waarvan de eerste in 1575 door brand is verwoest. In 1577 is een nieuwe molen gebouwd, die in 1716 wegens zijn bouwvalligheid door de huidige stenen molen is vervangen.

In 1911 brandde de molen uit. Herstel volgde met onderdelen van de net gesloopte Rotterdamse oliemolen De Reus. Vergelijking met foto's van vóór de brand toont aan dat de molen toen meteen een aantal meters moet zijn verhoogd. Vermoedelijk was dit bedoeld om een betere windvang te krijgen. Een ander in het oog lopend gevolg is de uit Rotterdam afkomstige bovenas, hoogstwaarschijnlijk een Nolet, rond 1840 gegoten.  
In 1913 werd de molen van zelfzwichting voorzien; de bovenas werd doorboord voor het aanbrengen van de schuifstang.

Het bedrijf dat in deze molen werd uitgeoefend bestond voor een groot gedeelte uit het malen van tarwe voor de broodbakkerijen. Deze werkzaamheden ging na 1918 vrijwel teniet en het bedrijf leverde nadien geen behoorlijk bestaan meer op. Eigenaar J.A.Pitlo bood in september 1919 zijn bedrijf te koop aan, in november stond zijn molen zelfs voor de sloop te koop. Op 17 december dat jaar volgde de mededeling dat de molen niet zal worden gesloopt, omdat deze was onteigend! Hoe dit is gebeurd en door wie of welke instantie, is vooralsnog niet duidelijk.

In 1947 volgde aankoop door de gemeente van de laatste particuliere eigenaar, A. van Stuyvenberg. Hiermee werd voorkomen dat deze molen voor dit mooie stadje verloren ging. Helaas was inmiddels vrijwel het gehele binnenwerk van de molen verdwenen, evenals de stelling.

In 1952 volgde een uitwendige restauratie en daarna volgden ruim 20 jaar waarin de molen behoorlijk werd onderhouden en ook af en toe bewoog, dat wil zeggen: het wiekenkruis werd eens in de maand in een andere stand gezet en de kap één keer per jaar geheel rondgekruid. Gedraaid werd er niet.

In 1974 was een restauratie noodzakelijk; toen is de molen ook weer van maalwerk voorzien. Sindsdien is de molen geregeld op vrijwillige basis in werking waarbij ook wordt gemalen.