Oude Weteringmolen

Streefkerk, Zuid-Holland
bestaande molen

media-bestand
Molen 01495 Oude Weteringmolen (Streefkerk)
Louis Maas (6-10-2018)

korte karakteristiek

naam
Oude Weteringmolen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming
Vh. Bemalen van de polder Streefkerk en Kortenbroek (1e trap), thans buiten bedrijf, recreatiewoning
adres
Beneden Tiendweg 10
2959 BA Streefkerk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate Nr
01495
inventarisnr
ZH162

locatie

plaats
Streefkerk
plaats aanduiding
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Streefkerk, sectie A, nr. 3096
geo positie
X: 110.166, Y: 433.757
N: 51.89053, O: 4.73592
biotoop waarde
Zeer groot
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Beneden Tiendweg 10
2959 BA Streefkerk
molenaar
Cees Noorlander
telefoon
06-5145 3677
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museum informatie
gericht op scholen
nee
AKG lid
nee
bijzonderheden

levensloop

toestand
werkend
bouwjaar
of eerder
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming
Vh. Bemalen van de polder Streefkerk en Kortenbroek (1e trap), thans buiten bedrijf, recreatiewoning
molenmaker
Fa. de Gelder, Arkel (1976/77)
omwentelingen

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,50 m.
kap
Bovenhuis zwart geteerd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,94 m.; breedte 0,52 m.
Woning in de molen.

kenmerken windmolens

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk. Kruirad met hoge bank.
vlucht
25,80 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; evenaar.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenschijfloop 37 staven
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 82 kammen
Overbrengingsverhouding 1,97 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx 180 buiten 1976 1976 buiten aanw. 25,80
Derckx 181 binnen 1976 1976 binnen aanw. 25,80
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Sterkman & Zn, wed. A. 186. aanw. 05,64

eigendom

eigenaar
SIMAV
eigendomsvorm
Stichting
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1957, daarvoor was dat de polder Streefkerk & Kortenbroek

geschiedenis

Dit is de zuidelijkste van de drie ondermolens van de polder Streefkerk en Kortenbroek. Die ondermolens maalden het water op in een tussenboezem, twee bovenmolens maalden vervolgens water in een hoge boezem, waarna dat via een sluis op de Lek werd geloosd. Opvoerhoogte zomerpeil: 1,20 m, winterpeil 1,40 m.

Op 11 juni 1759 werd het maken van nieuwe wielbakken voor de Oude Weteringmolen en de Hoge Tiendwegmolen aanbesteed. De laagste inschrijver was Cornelis Noordegraaf, metselaar te Oud-Alblas, die de werkzaamheden aannam voor ƒ 525,--.
Op 21 mei 1783 werd een openbare inschrijving gehouden voor het vernieuwen van de voorwaterloop en een gedeelte van de krimpmuur. Het werk werd weer uitgevoerd door Cornelis Noordegraaf, nu voor ƒ 578,--.

Op 22 juni 1846 werd voorgesteld de molen vijftig duim te verhogen en het scheprad dertien duim te lichten Door de geringe tasting zou weliswaar het rendement van het scheprad verminderen, maar de dan gunstigere afschothoek van de schoepen werd van meer belang geacht. Hoewel daarvan uit de voorhanden zijnde stukken niets blijkt, is het evenwel ook mogelijk dat met het hoger plaatsen van het scheprad ook de schoepen evenredig werden verlengd waardoor de diameter met circa 26 duim zou zijn toegenomen. Misschien heeft een en ander verband gehouden met de wens de lage boezem, waarop de molen uitsloeg, hoger op te malen dan tot dusver gebruikelijk was. Dat zou ook de verhoging van de molen en de molenwerf verklaren. Deze werkzaamheden werden in 1847 uitgevoerd. Toen de molen op de vijzels stond, werd meteen een muurplaat vernieuwd.
Uit een opsomming van te repareren zaken blijkt dat er in 1879 in of bij de molen een stenen bakoven in gebruik was.

In 1951 werd de groep van drie onder- en twee bovenmolens van de polder Streefkerk en Kortenbroek buiten bedrijf gesteld. Voor deze vijf molens brak een zware tijd aan van stilstand en tenslotte zeer ernstig verval. De drie ondermolens bleven overeind, al was de toestand omstreeks 1970 erg slecht. De twee eveneens in sterk verval geraakte bovenmolens verbrandden respectievelijk in 1962 en 1979.

In april 1975 begon molenmakerij De Gelder in opdracht van de SIMAV met een zeer ingrijpende restauratie. Roeden met hekwerk en borden, beplanking van bovenhuis en kap, de complete staart, penbalk, vangstukken, schoepen van het scheprad en het rietdek van de ondertoren vervangen. Daarnaast werd nog metselwerk uitgevoerd aan de waterlopen en veldmuren.
Na de restauratie werd de molen op 2 september 1976 officieel in bedrijf gesteld. Op dezelfde dag werden ook de Stijve Molen te Meerkerk en de Bonk te Lexmond officieel in bedrijf gesteld.

Enkele jaren na de restauratie van de Oude Weteringmolen bleek vervanging van de voegburrie noodzakelijk waardoor de molen, die tot dan vrijwel wekelijks draaide, opnieuw stil kwam te staan. Het mankement werd in de zomer van 1989 hersteld waarbij nieuwe voegburriebalken, kalven en steenburriebalken werden aangebracht.

In april 2010 werd begonnen met herstel van de waterlopen. De toog boven de achterwaterloop werd geheel vervangen; ook werd de molenwerf opgehoogd.
Minstens zo belangrijk was de behandeling van delen van het bovenhuis tegen de bonte knaagkever. Delen van windpeluw, boventafelement en achterzomer werden uitgehakt en vervolgens aangegoten met epoxyhars.


aanvullingen

trivia

Sedert jaren is aan de zuidzijde een klompenhok tegen de molen geplaatst. Dit is gemaakt ten tijde van molenaar Adriaan 'Ot' van Houwelingen (die later lange tijd molenaar zou zijn van de Gelkenesmolen te Groot-Ammers). Eerder stond het klompenrek aan de noordzijde tegen de molen. Van Houwelingen wilde het klompenhok als keukentje gebruiken maar aan de noordzijde was dit te koud. Een verzoek een nieuw klompenhok aan de zuidzijde te bouwen werd door het polderbestuur afgewezen.
Op enig moment maalde de molen op het NW; het had de gehele dag hard gelopen maar de wind raakte er van lieverlee uit. Toen de molen nog maar langzaam liep brak een roed en die viel bóvenop het klompenhok. Dat laatste ging geheel verloren. Als gevolg verscheen later alsnog het klompenhok aan de zuidzijde...

advertentie afbeelding

foto's

foto's