- naam
- Kleine (Tiendweg) Molen
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
- Vh. Bemalen van de polder Streefkerk en Kortenbroek (1e trap), thans buiten bedrijf, woning
- adres
-
Beneden Tiendweg 7
2959 BA Streefkerk - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate Nr
- 01493
- inventarisnr
- ZH164
Kleine (Tiendweg) Molen
Streefkerk, Zuid-Holland
bestaande molen

Foto van de vernieuwde molenwerf. Molenwerf is in het voorjaar van 2018 weer terug gebracht naar situatie van voor 1955. D.w.z. grind en een houten hek aan de noordkant.
locatie
- plaats
- Streefkerk
- plaats aanduiding
- gemeente
- Molenlanden, Zuid-Holland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Streefkerk, sectie E, nr. 307
- geo positie
-
X: 110.308, Y: 434.365N: 51.89601, O: 4.7379
- biotoop waarde
- Zeer groot
- biotoop toelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Beneden Tiendweg 7
2959 BA Streefkerk - molenaar
- Cees van der Wal
- telefoon
- 0623708232
-
molencees@gmail.com
- website
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- Wanneer de molen draait
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museum informatie
- gericht op scholen
- ja
- AKG lid
- nee
- bijzonderheden
levensloop
- toestand
- werkend
- bouwjaar
-
onb.
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig in circuit
- bestemming
- Vh. Bemalen van de polder Streefkerk en Kortenbroek (1e trap), thans buiten bedrijf, woning
- molenmaker
- Fa. de Gelder, Arkel (1977/78)
- omwentelingen
constructie
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ondertoren gedekt met riet, op veldmuren van 0,25 m.
- kap
- Bovenhuis zwart geteerd
- inrichting
Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,70 m.; breed 0,48 m.
Woning in de molen
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- plaats kruiwerk
- middenkruier
- kruiwerk
- Zetelkruiwerk. Kruirad met hoge bank.
- vlucht
- 24,60 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 vaste stukken, Vangbalk met haak; evenaar.
- overbrenging
Bovenwiel 58 kammen
Bovenschijfloop 31 staven
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 78 kammen
Overbrengingsverhouding 1, 81 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 227 buiten 1977 1978 buiten aanw. 24,60 Derckx 228 binnen 1977 1978 binnen aanw. 24,50 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft van 1935 tot 1977 op de binnenroede het systeem Dekker gehad. Bij de grote restauratie van 1977/'78 is weer Oud-Hollandse ophekking aangebracht.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte As 302, Penn & Comp, F.J.302 1865 1865? aanw. 05,42
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 34923
eigendom
- eigenaar
- SIMAV
- eigendomsvorm
- Stichting
- eigendomshistorie
De Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (allang kortweg 'SIMAV' genoemd) is eigenaar sinds 1957, daarvoor was dat de polder Streefkerk & Kortenbroek
geschiedenis
Deze molen maakte als ondermolen deel uit van de uit vijf molens bestaande tweetrapsbemaling van de polder Streefkerk c.a. Drie onder- en twee bovenmolens maalden het water via een hoge boezem uit op de Lek.
Het bouwjaar is niet bekend (zoals veel van het oudere verleden van deze polder helaas niet is), in ieder geval was hij in 1751 aanwezig.
In 1775 werd het maken van een nieuwe stenen wielbak aanbesteed. Of dit is uitgevoerd is twijfelachtig, want op 15 februari 1786 vond eveneens een openbare inschrijving plaats voor het vernieuwen ervan. Laagste inschrijver was Ary van Spijk, aan wie het werk voor ƒ 439,-- werd gegund.
In 1838 blijkt het scheprad te zijn ondergebracht in een ijzeren ommanteling. In een bestek van uit te voeren onderhoud aan de molen wordt deze overkapping 'het kabbelhuis' genoemd.
In 1855 werden aan de molen een nieuwe bovenzetel, steenburrie, vier nieuwe klossen om de koker en een nieuw storm- en trapbint aangebracht. Of dat een gevolg was van de schade die de molen op 17 augustus 1854 opliep, is niet duidelijk. Toen moet er namelijk brand zijn geweest.
In oktober 1935 kocht het polderbestuur een gebruikte binnenroede die door molenmakerij Gebr. van Beek uit Nieuwe Wetering werd voorzien van het systeem Dekker. Een groot succes werd het niet: al op 19 november liet het polderbestuur aan de molenmakers weten, niet erg tevreden te zijn omdat de molen erg onregelmatig draaide en bij rukwinden 'holde'. Werd de molen iets uit de wind gekruid dan klapperden de zeilen weer. Onderhandelingen met Van Beek hadden echter geen resultaat. Het wieksysteem bleef gehandhaafd en de nukken ervan nam men op de koop toe.
Met de keuze voor elektrische bemaling kwam in 1951 een einde aan het actieve bestaan van één van de interessantste molengroepen van Nederland. Nadat de molens buiten bedrijf waren gesteld, volgde verhuur als weekendverblijf, maar de toestand van de molens, waaraan daarna geen enkel onderhoud meer werd verricht, ging snel achteruit.
Omdat sloop van alle vijf molens dreigde, werd in 1957 de Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden opgericht. Vervolgens kocht deze stichting de vijf molens voor een symbolisch bedrag aan.
Voorlopig gebeurde er echter niets: om vijf molens te kunnen redden was zeer veel geld nodig en dat was er in eerste instantie niet. De problemen werden nog veel groter: in 1962 ging de Hoge Tiendwegmolen, één van de twee bovenmolens, door brand verloren. Pas vroeg in de jaren '70 werd de Achtkante Molen als eerste van de vier overgeblevene gerestaureerd en toen waren er ook plannen voor de andere drie.
Voor de Kleine Tiendwegmolen, zoals hij meestal werd genoemd (tegenwoordig doorgaans beperkt tot 'Kleine Molen') was het bijna te laat: toen men in 1977 aan restauratie begon, verkeerde deze als gevolg van 25 jaar verwaarlozing in ruïneuze staat. Herstel was dan ook zeer ingrijpend: de gehele kap, constructiedelen van het bovenhuis, wiekenkruis, staart, het rietdek van de ondertoren, kozijnen, ramen en deuren en de schoepen van het scheprad moesten worden vernieuwd. Daarbij kwam ook nog een groot deel van het metselwerk van de waterlopen. Het in deze streek wat ongebruikelijke, maar voor de molen wel karakteristieke kabbelhuis werd verwijderd. Het scheprad wordt sindsdien half omsloten door een houten schot.
De kosten van deze restauratie bedroegen ƒ 300.127,73. Op 25 september 1978 werd de molen feestelijk in gebruik gesteld.
Omdat hoge boezem én de twee bovenmolens verdwenen zijn (de Sluismolen, de tweede bovenmolen van deze polder, was in 1979 afgebrand, na eerder al te zijn ontdaan van wiekenkruis en bovenas), is uitmalen voor deze molen niet meer mogelijk: er is circuitbemaling voor de waterverversing van de polder Streefkerk en Kortenbroek.
Net als bij de overige wipmolens van deze polder zijn de onderste kapdelen niet rechtstreeks op de daklijsten genageld maar op een horizontaal liggende plank die rust op enkele klossen welke zijn aangebracht tegen de buitenzijde van de daklijsten.
In 2010 onderging deze molen grondig herstel aan de waterlopen en werden diverse balken in het bovenhuis behandeld tegen schade, veroorzaakt door de bonte knaagkever.
aanvullingen
- toelichting naam
De naam "Kleine Tiendwegmolen" wordt tegenwoordig meestal beperkt tot "Kleine Molen". Met een vlucht van 24,60 meter is deze molen ook niet bepaald groot vergeleken met de meeste andere poldermolens van de Alblasserwaard (maar wat de redactie betreft evenmin klein!).
- trivia
Op 9 december 1939 verbrandde bij deze molen de penbalk (nadat het achterlager heet was gelopen); van de Oude Weteringmolen sneuvelde drie dagen later een roede (zie bij die molen, onder 'Trivia'). Aldus kwam de bemaling van deze polder tijdelijk in ernstige problemen.
foto's
- foto's
-
Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Abel van Loenen (23-10-2021)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Pieter Zuijkerbuijk (5-10-2019)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Cees van der Wal (5-6-2018)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Pieter Zuijkerbuijk (5-10-2019)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Pieter Zuijkerbuijk (5-10-2019)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Frank Moerland (6-10-2018)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)Molen 01493 Kleine (Tiendweg) Molen (Streefkerk)Willem Jans (10-5-2008)
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen