Molen Groote Waal, Hoorn

Hoorn, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Groote Waal
modeltype
Wipmolen
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01148 f
oude dbnr.
V6413
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 01148 f Groote Waal (Hoorn)
Foto: n.n.

locatie

plaats
Hoorn
plaatsaanduiding
aan de oostelijke ringdijk
gemeente
Hoorn, Noord-Holland
streek
De Wester Koggen
kadastrale aanduiding 1811-1832
Hoorn C (2) 135 De Groote Waal Polder
geo positie
X: 131361, Y: 517236
N: 52.64211, O: 5.03796

constructie

modeltype
Wipmolen
krachtbron
wind
functie
inrichting

vijzel 1,22 m Ø (1864)
vijzel 1,20 m Ø (1894)

plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
vlucht
15,25 m (1864)<br>15,50 m (1894)
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1916 of 1924 gesloopt
geschiedenis

De Groote Waal was een in 1514 door een doorbraak van de Zuiderzeedijk ontstaan wiel. De Groote Waal werd lang "Berckhouter Wael" genoemd, dit gebied hoorde toen bij Berkhout, nu gem. Koggenland. In of naast de latere Groote Waal lag waarschijnlijk tot 1375 de "Barchoutersluze", een uitwateringssluis van de Westerkogge. In de 16e eeuw werd De Groote Waal bedijkt en drooggemaakt.
Bron: "De Veenhoop", G.J. Borger, 1975.

De Staten van Holland en Westfriesland verleenden op 18 januari 1627 het octrooi om deze waal te bedijken.
Bron: "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.

De poldermolen van de Groote Waalpolder stond aan de oostkant van de polder en maalde uit op de Waalsloot, de ringsloot, die tot de boezem van de Westerkogge behoorde. Deze molen zou een wipmolen met vijzel geweest zijn, die generaties lang bemalen is door de familie Rond.
-----

De molen werd in 1924 gesloopt en vervangen door een windmotor.
N. Jurgens, 13 jan. 2008.
-----

Volgens WFON 1984 bundel 51, pag.104.nummer 70, werd de wipmolen van de polder De Groote Waal in 1916 gesloopt.
H. van der Kaay, 16 jan. 2008.

In 1936 werd de polder bemalen door een windmotorinstallatie, waarvan de vijzel desgewenst kon worden aangedreven door een petroleummotor van 7 pk.
Bron: "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", derde uitgaaf, D. Kooiman, 1936.

De Groote Waalpolder werd in de tweede helft van de 20e eeuw tezamen met de Kleine Waalpolder volgebouwd en vormt nu de Hoornse woonwijk De Groote Waal, inclusief een park in het veenweidegebied westelijk van de Groote Waalpolder.
-----

Op de manuscriptkaart van West-Friesland, toegeschreven aan Johannes Dou, 1651-1654 (Westfries Archief), staan in de Groote Waal drie "De Waal Molens" aangegeven, dit lijken drie poldermolens.
De molens staan ook op de kaart van het Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen uit 1680, door J. Dou. Waterlands Archief, fotonr. 33_KA00317.
De later enig overgebleven molen was de noordelijke van de drie, mogelijk had dit te maken met vervijzeling waardoor de beide andere molens konden verdwijnen.

Op het zuidoostelijk buitendijks aansluitende stukje hooiland stond ook een molen. Vanouds was hier 't Gerecht (de galgen) van Hoorn.

aanvullingen

trivia

De foto's die bij deze molen van De Groote Waalpolder staan, zijn verplaatst vanaf De Kleine Waalpolder. In diverse molenliteratuur is wat verwarring over De Groote en De Kleine Waal.
-----

Op de tekening van Johan Christiaan Kerkmeijer staat de naam Damte (Hoorn). Ook staat erop vermeld dat de molen is afgebroken op 10 juli 1922. De tekening bevindt zich in de collectie van de beeldbank RCE, objectnummer 09826.